Wat gaf in het verleden de doorslag in de strijd om het Witte Huis? En welke Amerikaanse presidenten wisten de grootste electorale succesen te boeken? Moeten de Democraten en Republikeinen zich richten op debatten, een goede running mate of endorsemtens van Amerikaanse beroemdheden?
Historische achtergrond Amerikaanse verkiezingen
In aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen in november 2024 schrijft Amerika-deskundige Frans Verhagen verhalen over verkiezingen uit het verleden. Zo laat hij zien dat Joe Biden en Donald Trump niet de eerste bejaarde presidentskandidaten zijn. En dat het vervangen van een presidentskandidaat, zoals de Democraten hebben gedaan, zelden is voorgekomen.
Meer historische context bij de Amerikaanse verkiezingen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Derde presidentskandidaten die het opnemen tegen de Democraten en Republikeinen maken vrijwel geen kans, maar bleken in het verleden wel belangrijk voor de uitslag. In hun verkiezingscampagne focussen Amerikaanse presidentskandidaten zich op het vertrouwen van de kiezer, en proberen ze stemmen te winnen door endorsements te vragen van Amerikaanse beroemdheden.
Partijconventies moesten de afgelopen eeuw zowel aan Democratische als Republikeinse kant voor spektakel zorgen, zelfs als de uitkomst door de voorverkiezingen al bekend was. Ook de keuze voor een running mate was in het verleden al eens doorslaggevend: vaak kozen presidentskandidaten voor een vicepresident die hun eigen netwerk of kwaliteiten konden aanvullen.
Sinds John F. Kennedy en Richard Nixon een historisch debat voerden op de Amerikaanse televisie, gaan presidentskandidaten iedere vier jaar met elkaar in discussie bij verschillende tv-zenders. Dat leverde gedenkwaardige momenten op, maar de debatten gaven nooit de doorslag in de strijd om het Witte Huis.
Wie was de eerste president van Amerika?
De eerste president van Amerika was George Washington. Deze founding father won de allereerste presidentsverkiezingen in 1789. Het kiessysteem was in dat jaar vrijwel gelijk aan dat van nu: elke staat kiest zijn afgevaardigden voor het kiescollege, die vervolgens naar Washington afreizen om de eerste Amerikaanse president te kiezen. Zijn vicepresident werd John Adams, die hem later zou opvolgen. Adams bepleitte tijdens zijn presidentschap een krachtige rol voor de nieuwe federale overheid.
Meer historische context bij de Amerikaanse verkiezingen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Na Adams belandde Thomas Jefferson in het Witte Huis. Als president kocht hij Louisiana-gebied van de Fransen en verdubbelde hij het Amerikaanse grondgebied. De volgende in de lijn van Amerikaanse presidenten was James Madison. Onder zijn leiding voerde Amerika de Oorlog van 1812 tegen Groot-Brittannië. Ook vetoede hij federale subsidie voor het Erie-kanaal, dat desondanks een enorm succes werd.
Populistische Amerikaanse presidenten
Het presidentschap van Donald Trump wordt vaak vergeleken met dat van Andrew Jackson, de zevende Amerikaanse president. Net als Trump speelde hij in op de ontevredenheid van het volk en provoceerde hij graag zijn tegenstanders. Maar uiteindelijk deed Andrew Jackson het als president niet slecht. Hij liet een democratischer, gemoderniseerd land achter.
De grondlegger van het populisme in de Verenigde Staten is de People’s Party, die in naam van de gewone man tegen de invloed van rijke zakenlieden in de politiek streed. Ook de Democratische politicus Huey Long past in het rijtje van Amerikaanse populisten. De gouverneur van Louisiana had de ideeën van Bernie Sanders, maar de communicatiestijl van Donald Trump.
In 1972 deed een andere populist een gooi naar het Witte Huis: George Wallace. Volgens hem misbruikten ‘de elite’ en de overheid de middenklasse-Amerikanen. Met die boodschap werd hij geen president, maar hij zette wel de toon: sinds Wallace is iedere zichzelf respecterende politicus tegen Washington.
Abraham Lincoln wordt gezien als de grootste president
Toen Abraham Lincoln aantrad als president, werd er weinig van hem verwacht. Hij was van eenvoudige komaf en was een onwaarschijnlijke presidentskandidaat, maar als POTUS wist hij de Amerikaanse Burgeroorlog te beëindigen en de slavernij af te schaffen. In kwam er abrupt een einde aan zijn ambtstermijn, toen hij door John Wilkes Booth werd doodgeschoten. Er hadden al eerder aanslagen op Amerikaanse presidenten plaatsgevonden, maar Lincoln was de eerste die werd vermoord.
De generaal die Lincoln en de noordelijke staten aan de overwinning hielp in de Amerikaanse Burgeroorlog was Ulysses S. Grant. In 1869 schopte hij het tot president van de Verenigde Staten. De verkiezingen won hij deels dankzij zijn status van oorlogsheld, maar zijn regering was minder succesvol en werd geteisterd door corruptie.
Openingsafbeelding: Mount Rushmore. Via Wikimedia Commons/Thomas Wolf.
