Luister naar de Historische BoekenCast met Jos Palm, een podcast van Historisch Nieuwsblad over boeken die geschiedenis maken. Blijf op de hoogte van de belangrijkste nieuwe geschiedenisboeken en luister elke twee weken naar boekbesprekingen en interviews met schrijvers.
Aflevering 7
In deze aflevering:
- Caesar kwam, zag en overwon, maar dat was helemaal niet zo vanzelfsprekend als we denken, en bovendien zag hij er niet uit. ‘Hij was kalend, had een bult op zijn kop en leek helemaal niet op die man met dat edele klassieke hoofd waarmee hij de geschiedenis is ingegaan.’ Tom Buijtendorp schreef De Caesarroute. Gids bij Caesar in de Lage Landen en vertelt hoe de veldheer zich in de Lage Landen warmliep voor zijn dictatorschap in Rome. ‘Hij moet charisma hebben gehad, want al vroeg werd het zogenoemde Caesarkapsel populair.’
- De eerste woonwagenbewoners waren geen kermislui, maar rondtrekkende voormalige keuterboeren. Zo toonde Annemarie Cottaar aan. Ze beschreef de persoonlijke verhalen van allerlei migranten. Cottaar overleed in 2021. Manon van der Heijden las haar boek Zie de ander. Een open blik op migratie met waardering: ‘Een belangrijk boek, juist nu, vooral omdat Cottaars bevindingen afrekenen met allerlei stereotyperingen.’
- Ooit gehoord van koning Zog? Hij was de eerste en enige koning van het berglandje Albanië, het type krijgsheer-generaal dat zo uit Kuifje had kunnen komen. Pieter van Os woonde drie jaar in Albanië en ziet een directe lijn van de Albanese maffia naar de warlord Zog. ‘Een even dramatische als ogenschijnlijk komische figuur die de dikke biografie over hem dubbel en dwars waard is’, aldus de historicus en journalist over King Zog: Self-Made Monarch of Albania van Jason Tomes.
Aflevering 6
In deze aflevering:
- ‘Als we niets doen en Holland over vijftig jaar onder water loopt, moeten we het Paleis op de Dam heropbouwen op de Veluwe.’ Zo waarschuwt Thijs Weststeijn, want Nederland waant zich dankzij alle waterwerken ten onrechte veilig. De kunsthistoricus schreef De toekomst van het verleden over de gevolgen van de klimaatcrisis voor werelderfgoed. Hij vertelt over de bedreigde Muur van Hadrianus, het verdrinkende Venetië en de verziltende tempels van Babylon.
- De Slag bij Little Bighorn in 1876 is een ijkpunt in het bewustzijn van de inheemse Amerikanen. Hun verre voorouders Sitting Bull en Crazy Horse rekenden er af met generaal Custer, die er zijn vermaarde last stand zou hebben beleefd. Hoofdredacteur Bas Kromhout vertelt over dit en andere artikelen uit Historisch Nieuwsblad.
- Geweld, moordlust, perversiteit, overspel en gekonkel kenmerkten het Romeinse keizerlijk hof, dat met harde hand de vrede in het rijk bewaakte. Zo blijkt uit het nieuwste boek van classicus Tom Holland, Pax. Oorlog en vrede in het gouden tijdperk van Rome. ‘Hij zou misschien de Romeinse klassieke keizerbiograaf Suetonius wat meer moeten wantrouwen, maar hij heeft een prachtige en verantwoorde soap geschreven’, vindt historicus Wim Berkelaar.
Aflevering 5
In deze aflevering:
- ‘Mijn ouders vonden het behalen van het MULO-diploma al bijna verraad aan hun arbeiders-komaf.’ De Haagse historicus Wim Willems vertelt in Op weg naar later. De geschiedenis van een naoorlogse jeugd over de stille emancipatie van hemzelf en zijn generatie. ‘Je moet als jongetje uit een minderheid het geluk hebben dat je een pelgrim tegenkomt, die in je jezelf durft te laten geloven. Dat is nu nog steeds zo.’
- Dat mensen in India, Pakistan en Bangladesh elkaar vanaf het begin hebben gehaat, is een (westerse) mythe, schrijft historica Joya Chatterji in Schaduw rond het middaguur. De geschiedenis van Zuid-Azië in de twintigste eeuw. ‘Een indrukwekkend, doorwrocht en ook heel persoonlijk boek,’ vindt recensent Manon van der Heijden. ‘Ze zet je aan het denken over je vanzelfsprekende aannames.’
- Hans Goedkoop tipt een van de belangrijkste boeken uit zijn boekenkast: We weten niets van hun lot van historicus Bart van der Boom. Daarin onderzocht de historicus wat Nederland kon weten over de Shoah tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Je ziet het hele erge pas onder ogen als het onder je neus gebeurt,’ zegt Hans Goedkoop erover.
- Stadhouder Willem V was een mislukkeling, zo wil de overlevering. Historicus Olaf van Nimwegen schreef zijn biografie en bepleit daarin een hele andere kijk op deze Oranje. ‘De man verdient beter dan zijn reputatie, want hij werd gedemoniseerd door zijn politieke tegenstanders.’
Aflevering 4
In deze aflevering:
- Het verbond van Winnie en Nelson Mandela tegen apartheid eindigde als een Shakespeariaans koningsdrama. Het was ook het drama van Zuid-Afrika, aldus dubbelbiograaf Jonny Steinberg. Anne-Lot Hoek bespreekt zijn boek.
- Van de uitvinding van de stijgbeugel naar het kanon en de vlammenwerper was maar een klein stapje. Nelleke Noordervliet tipt een klassieker over de vindingrijke Middeleeuwen: Medieval technology and social change.
- Amsterdam was de stad van tribaden, potten en sodomieten, en veranderde in The Gay Capital of the World. De stad heeft mij bevrijd, aldus Monique Doppert. De emancipatie van seksuele minderheden, zegt ze, was zonder Amsterdam ondenkbaar geweest.
- Zestig jaar geleden verscheen het beroemde essay van Hannah Arendt over ‘de banaliteit van het kwaad’. Ian Burama ging op zoek naar de betekenis van haar analyse voor nu, en schreef In de schaduw van het kwaad. Wim Berkelaar bespreekt het boek.
- ‘Een oprit naar Sobibor.’ Zo noemde schrijver Gerrit Komrij de betonnen metrolijn van centrum Amsterdam naar de Bijlmer. Onzin, vinden Arjan den Boer en Teun Meurs, auteurs van Bruut. De atlas van het brutalisme in Nederland. ‘Al dat onafgewerkte beton is juist heel mooi, maar je moet het leren zien.’
Podimo
Aflevering 3
In deze aflevering:
Reynaert de Vos wil – net als de burger van nu – de wet en overheid aan z’n laars lappen. Reynaert kent maar één belang en dat is Reynaert! Middeleeuwenkenner Frits van Oostrom vertelt over zijn aan een persoonlijkheidsstoornis lijdende held, over wie hij het boek schreef: De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk.
Het stonk in de middeleeuwse kathedraal van Antwerpen naar hondenuitwerpselen en naar kadavers. Desondanks knielden de gelovigen er vroom en godsvruchtig. Manon van der Heijden bespreekt De Geuren van de kathedraal van Wendy Wauters.
Am I a Murderer? Dat vraagt de Joodse Calel Perechodnik zich af in zijn dagboek, dat nu als boek is uitgegeven. Hij moest als ghetto-politieman zijn vrouw en dochter op transport zetten naar Auschwitz. Pieter van Os tipt dit boek: ‘Perverser en kwaadaardiger dan dit kreeg je het bijna niet onder de nazi’s.’
Moeders waren tot diep in de twintigste eeuw bijzaak voor de katholieke kerk en de wetenschap: alles draaide om de ziel en de vrucht. Wetenschapshistoricus Trudy Dehue schreef Ei, Foetus, Baby en vertelt hoe die erfenis tot op heden ons denken vertroebelt.
Tot slot korte signalementen van:
Het universum van Willem Frederik Hermans van Max Pam, Hans Renders en Piet Schreuders.
De vluchtelingenrepubliek. Een migratiegeschiedenis van Nederland geredigeerd door David de Boer en Geert Janssen.
Aflevering 2
In deze aflevering:
‘De Guldensporenslag was belangrijk voor Vlaanderen, maar cruciaal voor de West Europese beschaving’, aldus Rolf Falter. Een interview met de historicus over zijn nieuwste boek 1302, het jaar van de mythe.
‘Dat het vroeg-koloniale westerse systeem aan de basis staat van de klimaatcrisis van nu is een alarmerende conclusie.’ Anne-Lot Hoek bespreekt het nieuwe boek van Amitav Ghosh: De vloek van de nootmuskaat.
De boekentip van Abdelkader Benali: Barbary Captives – over de memorieboeken van tot slaaf gemaakte witte mannen en vrouwen.
De beestjeskijker en pionier-microbioloog Antoni van Leeuwenhoek heeft met zijn hobby de wetenschap vooruit geschopt. Zo zegt Geertje Dekkers, schrijver van Veel, klein en curieus. De wereld van Antonie van Leeuwenhoek.
Tot slot korte signalementen van:
Wij waren geen soldaat. Het leger was voor losers van Herman Vuijsje
Vrouwen van het land van. Epos van drie dagloonsters van Theo Salemink
De honderdjarige oorlog tegen Palestina. Een geschiedenis van kolonialisme en verzet van Rachid Khalidi
Aflevering 1
In de eerste aflevering schuift Martin Bossenbroek aan om over zijn boek De Zanzibardriehoek te vertellen. Neuroloog Pim van Gool wordt geïnterviewd over Denkdwang en hoogleraar Manon van der Heijden bespreekt het boek New York in brand van de Amerikaanse historicus Jill Lepore.