Home Dossiers Amerikaanse presidenten Amnestie voor opstandelingen liep eerder slecht af

Amnestie voor opstandelingen liep eerder slecht af

  • Gepubliceerd op: 27 januari 2025
  • Laatste update 06 feb 2025
  • Auteur:
    Jonas Penning de Vries
  • 5 minuten leestijd
Andrew Johnson verleent gratie of amnestie aan Zuiderlingen Harpers Weekly 1865
Mount Rushmore met gezichten van Amerikaanse presidenten.
Dossier Amerikaanse presidenten Bekijk dossier

Zo’n 1500 Capitoolbestormers die op 6 januari 2021 een staatsgreep probeerden te plegen, hebben gratie gekregen van president Trump. Na de Amerikaanse Burgeroorlog mochten de verslagen opstandelingen uit het Zuiden geen politieke of ambtelijke functies meer bekleden. Totdat zij in 1872 amnestie kregen van het Congres. Binnen de kortste keren hadden Zuiderlingen het op veel plekken weer voor het zeggen.

Toen de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) nog in volle gang was, dacht president Abraham Lincoln al na over de vrede. Wat moest er gebeuren met de vijand, nadat hij was verslagen? De oorlog was uitgebroken omdat de zuidelijke staten een afgescheiden Confederatie probeerden te stichten waar de slavernij werd behouden. Zodra het leger van het noorden een einde aan de rebellie had gemaakt en de wapens waren neergelegd, zouden alle Amerikanen weer onder één vlag moeten leven. Hoe kon verder conflict in de toekomst worden vermeden?

Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Lincoln vaardigde op 8 december 1863 een Proclamation of Amnesty uit: elke zuidelijke soldaat die een eed op de federale Grondwet aflegde en accepteerde dat de slavernij was afgeschaft, zou gratie krijgen. De straffen voor verraad waren niet mals: een lang verblijf in de gevangenis of de dood. Maar wie het aanbod van de president accepteerde, mocht naar huis gaan zonder verdere vervolging. Lincoln hoopte hiermee de oorlog te verkorten, maar het plan werkte niet. Er kwamen geen massale verzoeken om gratie, en de burgeroorlog sleepte zich voort.

Abraham Lincoln overweegt gratie
Abraham Licoln wilde gratie verlenen aan zuidelijke soldaten die een eed aflegden op de federale Grondwet.

Dossier Verenigde Staten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Leden-van-de-Nationale-Garde-ondervragen-een-man-tijdens-de-rassenrellen-in-Chicago-1919.-Copyright-Getty-Images-scaled.jpg
Artikel

Amerikaanse president zet politie en leger in tegen ongewenst verklaarde immigranten

Tijdens het presidentschap van Woodrow Wilson sloeg de Amerikaanse overheid met harde hand stakingen neer, deporteerde duizenden migranten en liet racistisch geweld tegen zwarten ongestraft. Daardoor kwam de democratie hevig onder druk kwam te staan, net als nu onder Donald Trump.

Lees meer
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
New Yorkse politie neemt vingerafdruk van Duitser in 1917 als deel van de Alien Enemies Act
Interview

Waarom het Witte Huis zich beroept op een 200 jaar oude wet om Venezolanen uit te zetten

De Verenigde Staten zetten honderden immigranten op het vliegtuig naar El Salvador, waar zij zonder proces in een gruwelijke gevangenis worden geïnterneerd. Trump gebruikt daarvoor de omstreden Alien Enemies Act, een wet uit 1798. Die was oorspronkelijk bedoeld om vijandelijke buitenlanders uit te zetten in tijden van oorlog, maar werd in de Eerste Wereldoorlog al...

Lees meer
Protest bij de Bank of the United States
Protest bij de Bank of the United States
Artikel

Amerikaanse importtarieven maakten de economische crisis in de jaren dertig veel groter

De Verenigde Staten verhoogden in de zomer van 1930 de importheffingen op talloze buitenlandse producten met de Smoot-Hawley Tariff Act. Deze wet was aanvankelijk bedoeld om noodlijdende boeren te helpen, maar pakte desastreus uit. De Amerikaanse importtarieven en de daaropvolgende handelsoorlogen verergerden de Grote Depressie van de jaren dertig. Op het eerste gezicht draaide de...

Lees meer