Home Dossiers Middeleeuwen

Middeleeuwen

  • 29 artikelen
Middeleeuwen

De middeleeuwse maatschappij en beschaving zijn ontstaan uit drie duidelijk te onderscheiden bronnen: de Grieks-Romeinse beschaving, het christelijk geloof – die beide op het grondgebied van het Romeinse Rijk ontstonden of zich daar verder ontwikkelden – en Germaanse tradities, die binnenvallende volkeren later meebrachten.

Kenmerkend voor deze lange periode in de westerse geschiedenis zijn vooral de fragmentatie van het politieke gezag, een overwegend agrarische economie, een samenleving verdeeld tussen een militaire adel (die eigenaar is van het land) en een horig gemaakte boerenklasse, en ten slotte een op religie gebaseerde denkwijze, bepaald door de christelijke kerk.

Berichten

‘Bonifatius komt naar u toe’
‘Bonifatius komt naar u toe’
Artikel

‘Bonifatius komt naar u toe’

Bonifatius maakt deel uit van onze nationale identiteit. Daarom wordt de moord op de missionaris, in 754, meer dan 1250 jaar geleden, zo vaak aangehaald in de huidige discussie omtrent de betekenis van onze nationale geschiedenis. Die discussie wordt echter zinloos zodra meningen en feiten door elkaar gaan lopen, concludeert mediëvist Marco Mostert.  In het…

Lees meer
‘In de Middeleeuwen diende literatuur als medicijn tegen melancholie’
‘In de Middeleeuwen diende literatuur als medicijn tegen melancholie’
Artikel

‘In de Middeleeuwen diende literatuur als medicijn tegen melancholie’

Vrijdag 31 maart 2017 organiseert Historisch Nieuwsblad een collegedag over de rijke geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Historisch letterkundige Herman Pleij is een van de sprekers. In dit interview blikt hij alvast vooruit op zijn college. Waar gaat u het tijdens deze collegedag over hebben? ‘Tijdens deze dag zal ik spreken over laatmiddeleeuwse literatuur, van…

Lees meer
Slag bij Azincourt
Slag bij Azincourt
Artikel

De slag bij Azincourt in 1415

Tijdens de Slag bij Azincourt in 1415 wonnen Engelse boogschutters van Franse ridders en hun zware cavalerie. De zege groeide uit tot een beroemd epos over een kleine groep dappere soldaten die een vijandelijke overmacht versloeg.

Lees meer
Heersers van de zee
Heersers van de zee
Artikel

Heersers van de zee

Ze waren barbaars, seksueel onverzadigbaar en plunderden aan de lopende band. Zo schilderden hun vijanden de Vikingen af. In werkelijkheid waren ze niet woester dan andere Europese volkeren. Wel waren ze veel betere scheepsbouwers. Het Deense Aalborg was in de Middeleeuwen een belangrijke haven, en nog steeds heeft de stad een indrukwekkende vloot. Alleen ligt…

Lees meer

In dit dossier leest u over ridders en legendarische veldslagen, over het schitterende Bourgondische hof en excentrieke mode, over armenzorg en de pest, over lust en devotie. U krijgt inzicht in de bewogen levens van onder anderen Floris V, Jacoba van Beieren, Godfried van Bouillon en Jeanne d’Arc. Uitbundig geïllustreerd, vlot geschreven en altijd ontleend aan de laatste wetenschappelijke inzichten.

Keizer en kerk
Keizer en kerk
Beeldessay

Keizer en kerk

De periode rond het jaar 1000 lijkt een zwart gat in de Nederlandse geschiedenis. Maar juist in die tijd veranderden onze streken ingrijpend.

Lees meer
Ibn Battoeta in Egypte. Illustratie door Léon Bennet in Les premiers explorateurs van Jules Verne, 1870
Ibn Battoeta in Egypte. Illustratie door Léon Bennet in Les premiers explorateurs van Jules Verne, 1870
Artikel

Globetrotter uit Marokko

Decennialang trok Ibn Battoeta uit Tanger de wereld over. Hij ging naar India, China en Europa – zo kreeg hij meer dan 100.000 kilometer op de teller.

Lees meer
Exorcisme: bezeten van de duivel
Exorcisme: bezeten van de duivel
Artikel

Exorcisme: bezeten van de duivel

Rond 1600 waren ongekend veel mensen in de greep van Satan en zijn demonen. Was er bij deze bezetenheid sprake van ziekte, bedrog of theater?

Lees meer
Voorspoed in het kalifaat
Voorspoed in het kalifaat
Beeldessay

Voorspoed in het kalifaat

Eeuwenlang waren Spanje en Portugal gedeeltelijk in handen van islamitische heersers. Het was een bloeiperiode voor het Iberisch schiereiland.

Lees meer
Naam van Eadburg in bijbeltekst gekrast
Naam van Eadburg in bijbeltekst gekrast
Nieuws

Wie kraste de naam van Eadburg?

Een eeuw of dertien geleden kraste iemand de vrouwennaam Eadburg in een bijbeltekst, tot vijf keer toe. Wie is daarvoor verantwoordelijk?

Lees meer
Olga van Kiev portret.
Olga van Kiev portret.
Artikel

Olga van Kiev: een wrede heilige

Olga was de eerste heerser van het Kievse Rijk die zich bekeerde tot het christendom. Maar ze is misschien nog bekender vanwege haar wraakacties.

Lees meer
Een pelgrim uit China
Een pelgrim uit China
Artikel

Een pelgrim uit China

In de dertiende eeuw reisde diplomaat Rabban Bar Sauma van China naar Europa. Daar ontmoette hij koningen, kardinalen en zelfs de paus.

Lees meer
Zuidelijke vrouwen namen zelf besluiten
Zuidelijke vrouwen namen zelf besluiten
Nieuws

Zuidelijke vrouwen namen zelf besluiten

In laatmiddeleeuws Zuid-Europa waren er veel alleenstaande vrouwen die zelfstandig belangrijke financiële besluiten konden nemen.

Lees meer
Speculeren over middeleeuwse vrouwen
Speculeren over middeleeuwse vrouwen
Recensie

Speculeren over middeleeuwse vrouwen

Volgens de Britse cultuurhistoricus Janina Ramirez waren de Middeleeuwen vrouwvriendelijker dan vaak wordt aangenomen.

Lees meer
Het gevecht van koning Jan
Het gevecht van koning Jan
Recensie

Het gevecht van koning Jan

Dan Jones beschrijft in een meeslepende stijl hoe de Engelse burgeroorlog zich in 1215 voltrok en wie vooral de klos waren: de gewone mensen.

Lees meer
Middeleeuwse kunstenaars maakten alle slaven zwart
Middeleeuwse kunstenaars maakten alle slaven zwart
Onderzoek

Middeleeuwse kunstenaars maakten alle slaven zwart

Kunstenaars deden dat om de morele verschillen tussen slaven en vrije mensen te benadrukken.

Lees meer
4 vragen aan Luit van der Tuuk
4 vragen aan Luit van der Tuuk
Interview

4 vragen aan Luit van der Tuuk

Voor vroege middeleeuwers was veel onzeker en onverklaarbaar. Om houvast te vinden richtten ze zich tot het bovennatuurlijke. Met tal van rituelen en magische middelen probeerden ze hogere machten te beïnvloeden. In Indiculus verkent Luit van der Tuuk deze gebruiken, van toverspreuken tot orakelstokjes. Hij laat zien hoe ook het christelijk geloof doordrenkt was van...

Lees meer