Home Magazines Historisch Nieuwsblad 2 - 2024
Januari 2024

Historisch Nieuwsblad 2 - 2024

In het dossier van ons februarinummer leest u verhalen over de historische angst voor migranten. In de Republiek waren Duitse migranten steevast het mikpunt van spot. En in de VS  dachten protestanten begin negentiende eeuw dat er een complot zat achter de komst van katholieke Ieren.
Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 2 - 2024
Standbeeld van Bar Kochba door Henryk Glicenstein, 1905.
Standbeeld van Bar Kochba door Henryk Glicenstein, 1905.
Artikel

Bar Kochba: icoon van de zionisten

In het jaar 132 leidde Simon bar Kochba een Joodse opstand tegen de Romeinse bezetter. Hij gold als de nieuwe messias, maar faalde.

Lees meer
Anna Boleyn wacht in the Tower of London haar executie af. Negentiende-eeuws schilderij door Édouard Cibot.
Anna Boleyn wacht in the Tower of London haar executie af. Negentiende-eeuws schilderij door Édouard Cibot.
Artikel

Voor Anna Boleyn ging Hendrik tot het uiterste

Anna Boleyn heeft ongekend veel invloed gehad. Ze was de drijvende kracht achter een kerkscheuring: vanwege haar brak Hendrik VIII met de katholieke kerk.

Lees meer
Op dit schilderij door Vittore Carpaccio, circa 1496, is het middeleeuwse Venetië goed zichtbaar.
Op dit schilderij door Vittore Carpaccio, circa 1496, is het middeleeuwse Venetië goed zichtbaar.
Beeldessay

De glorie van Venetië

Toeristen die Venetië willen bezoeken, hebben vanaf deze week een toegangskaartje nodig. In de Middeleeuwen was de Doorluchtige Republiek Venetië een grootmacht.

Lees meer
Theo Tijssen met zijn moeder.
Theo Tijssen met zijn moeder.
Recensie

Thijssen was een man om van te houden

Ruim dertig jaar werkte Peter-Paul de Baar aan een biografie over Theo Thijssen. En dat is te merken. Het boek wemelt van de veelzeggende details.

Lees meer
Pelgrims verlaten Canterbury. Vijftiende-eeuwse miniatuur door John Lydgate.
Pelgrims verlaten Canterbury. Vijftiende-eeuwse miniatuur door John Lydgate.
Recensie

Reizigers leden onder hitte, dorst en bandieten

Middeleeuwers die door de woestijn reisden, kregen het advies altijd een ijzeren staaf mee te nemen. In Anthony Bale’s boek ‘Op reis in de Middeleeuwen’ wemelt het van zulke tips.

Lees meer
Sam van Houten joeg iedereen op de kast
Sam van Houten joeg iedereen op de kast
Recensie

Sam van Houten joeg iedereen op de kast

Coen Brummer laat zien hoe Samuel van Houten steeds conservatiever werd en in 1917 zelfs dwarslag bij de invoering van het algemeen mannenkiesrecht.

Lees meer
Radicale partijen in Nederland
Radicale partijen in Nederland
Recensie

Radicale partijen in Nederland

CPN, NSB, Provo, de Rode Jeugd, PVV en Forum voor Democratie hebben één ding gemeen: ze zijn radicaal. Hans Schoots schreef een boek over dit soort bewegingen.

Lees meer
Trajanus toont genade. Door Noel Halle, 1765.
Trajanus toont genade. Door Noel Halle, 1765.
Recensie

De Romeinse keizer bekeken als instituut

In haar boek over Romeinse keizers neemt Mary Beard de lezer mee in haar wetenschappelijk onderzoek. Ze toont haar vondsten en de twijfels erover.

Lees meer
Scène uit de film The zone of interest: naast het kamp is een heerlijke tuin.
Scène uit de film The zone of interest: naast het kamp is een heerlijke tuin.
Recensie

Villa met uitzicht op Auschwitz

‘The Zone of Interest’ won dit weekend meerdere prijzen. De film toont het leven van Auschwitz-commandant Rudolf Höss, die met zijn gezin in een villa woont aan de rand van het kamp.

Lees meer
Rapito uitsnede
Rapito uitsnede
Recensie

Rapito: katholieken ontvoeren Joods kind

Rapito (‘Ontvoering’) van toont de geschiedenis van Edgardo, een 6-jarig Joods jongetje dat in 1858 door de roomse autoriteiten in Bologna werd ontvoerd.

Lees meer
Columnist Philip Dröge
Columnist Philip Dröge
Column

Een torenhoge rekening uit het verleden

Philip Dröge vertelt over de dood van Nellie Kershaw in 1924. Haar huisarts vermoedde dat het iets te maken had met haar werk in een industriële spinnerij.

Lees meer
Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Hoe krijg je grip op de wereld?

Volgens columnist Beatrice de Graaf is de zoektocht naar houvast in onzekere tijden een constante door de geschiedenis.

Lees meer
‘Ook wij kunnen collectief gek worden’
‘Ook wij kunnen collectief gek worden’
Interview

‘Ook wij kunnen collectief gek worden’

In de late Middeleeuwen liet de christelijke theologie zich beïnvloeden door het volksgeloof. Dat leidde tot het levensgevaarlijke idee dat er heksen bestonden en dat die moesten worden uitgeroeid. De Zweedse historicus Dick Harrison waarschuwt in zijn nieuwe boek ‘Heksenjacht’ voor dit soort gekte. ‘Wij geloven dat heksenjachten niet meer bestaan. Maar in andere delen van de wereld komen ze nog steeds voor.’

Lees meer
De opstand in Kronstadt.
De opstand in Kronstadt.
Artikel

De desillusie van Kronstadt

In 1921 liet Sovjetleider Vladimir Lenin een opstand van jonge, idealistische matrozen in Kronstadt keihard neerslaan.

Lees meer
Bezembinders. Ets door Jan Gillisz. van Vliet, 1635.
Bezembinders. Ets door Jan Gillisz. van Vliet, 1635.
Artikel

Lachen om die domme Duitsers

Volgens het CPB lost meer arbeidsmigratie de krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt niet op. In de zeventiende eeuw kwamen Duitse arbeiders in groten getale naar de Republiek.

Lees meer
Een reiziger met inheemse gidsen. Tekening uit het album van Franz Junghuhn, 1856.
Een reiziger met inheemse gidsen. Tekening uit het album van Franz Junghuhn, 1856.
Interview

‘Achter een bosje doemde het graf van Franz Junghuhn op’

Hoogleraar Rick Honings vertelt over zijn historische sensatie: ‘We belandden in een piepklein gehucht met kippen en spelende kinderen.’

Lees meer
Inheemse bewoners van Tasmanië. Schilderij door Robert Dowling, 1860
Inheemse bewoners van Tasmanië. Schilderij door Robert Dowling, 1860
Artikel

De jacht op de laatste Tasmaniërs

Door de komst van tienduizenden Britten veranderde het leven van de Tasmaniërs in een hel. Ze werden vervolgd en hadden geen weerstand tegen westerse ziekten.

Lees meer
Eerstejaars doen tentamen in de Groenoordhallen in Leiden, 10 januari 1980.
Eerstejaars doen tentamen in de Groenoordhallen in Leiden, 10 januari 1980.
Artikel

Studiefinanciering: gratis geld voor studenten

Vanwege de hogere rente lossen studenten massaal extra af op hun studieschuld. Politici discussiëren al eeuwen over de vraag of studenten het geld voor hun opleiding moeten lenen of krijgen.

Lees meer
Tijdens een grote scholierenopstand in Soweto houdt een soldaat twee jongens onder schot, 16 juni 1976.
Tijdens een grote scholierenopstand in Soweto houdt een soldaat twee jongens onder schot, 16 juni 1976.
Nieuws

Podcast over Nederlandse rol in apartheid

In de podcast ‘Nederland en de apartheid’ duiken singer-songwriter Joya Mooi en journalist Remco Tomesen in het verleden van Zuid-Afrika.

Lees meer
Pestdokter in de zeventiende eeuw.
Pestdokter in de zeventiende eeuw.
Nieuws

Botten komen tot leven

Op basis van skeletten kan de levensloop van middeleeuwers in grote lijnen worden gereconstrueerd. Zo krijgen ‘gewone’ mensen een podium.

Lees meer
Parijse arbeiders vieren de verkiezingsoverwinning van F.D. Roosevelt, 1932.
Parijse arbeiders vieren de verkiezingsoverwinning van F.D. Roosevelt, 1932.
Nieuws

Federale plannen voor Europa

Al vanaf de jaren dertig discussieerden Amerikaanse intellectuelen over de mogelijkheid van een Atlantische unie of een Verenigde Staten van Europa.

Lees meer
Portugese synagoge in Amsterdam. Schilderij door Emmanuël de Witte, 1680.
Portugese synagoge in Amsterdam. Schilderij door Emmanuël de Witte, 1680.
Nieuws

Hulp voor ‘ongelukkige’ Praagse Joden

Joodse gemeenschappen in de Nederlandse Republiek organiseerden hulp voor onderdrukte geloofsgenoten in het buitenland.

Lees meer
Poster van Lovecraft Country
Poster van Lovecraft Country
Nieuws

Horror kan geschiedverhaal versterken

Historische horrorseries laten mensen anders nadenken over geschiedenis, stelt de Australische historicus Rebecca Weeks in Television & New Media.

Lees meer
Leerlingen van basisscholen in de gemeente Utrechtse Heuvelrug oefenen de democratie in een kindergemeenteraad, 14 april 2008.
Leerlingen van basisscholen in de gemeente Utrechtse Heuvelrug oefenen de democratie in een kindergemeenteraad, 14 april 2008.
Interview

Onderwijs worstelt al een eeuw met burgerschap

Over de precieze vorm en inhoud van Nederlands burgerschapsonderwijs wordt al meer dan honderd jaar gediscussieerd.

Lees meer