Home Magazines Historisch Nieuwsblad 1 - 2025
Januari 2025

Historisch Nieuwsblad 1 - 2025

In het dossier van dit nummer leest u verhalen over de strijd tegen racisme: van Josephine Baker tot de ‘Wide Awakes’: witte jonge mannen die zich tijdens marsen tegen de slavernij keerden.
Cover HN1 2025
Jan Hus bij het Concilie van Konstanz. Schilderij door Vaclav Brozik, 1882.
Jan Hus bij het Concilie van Konstanz. Schilderij door Vaclav Brozik, 1882.
Artikel

Jan Hus was de martelaar van de Tsjechen

De Praagse priester Jan Hus stelde het wangedrag van geestelijken aan de kaak, preekte in de Tsjechische taal en werd een volksheld.

Lees meer
Oermoeder Frya. Negentiende-eeuwse illustratie door J. Doyle Penrose. Bron: Bridgeman Images.
Oermoeder Frya. Negentiende-eeuwse illustratie door J. Doyle Penrose. Bron: Bridgeman Images.
Artikel

Mysterieus boek Oera Linda werd populair in nazi-Duitsland

De Friezen stonden aan de basis van veel grote culturen. Tenminste, dat beweert het Oera Linda-boek, een mysterieus document dat opdook in 1867. Het bleek al snel een vervalsing, maar geldt in extremistische kringen nog steeds als een geloofwaardige bron.

Lees meer
Landbouw in de steentijd. Ets door Alphonse Demarle, 1881.
Landbouw in de steentijd. Ets door Alphonse Demarle, 1881.
Recensie

Achterstelling vrouwen begon in de prehistorie

Waarom is de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op sommige plaatsen groter? Jan Luiten van Zanden zoekt het antwoord in de prehistorie.

Lees meer
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher (links) troost partijvoorzitter Hans Spekman na de historische nederlaag in 2017.
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher (links) troost partijvoorzitter Hans Spekman na de historische nederlaag in 2017.
Recensie

De roemloze ondergang van CDA en PvdA 

Gijs Korevaar en Ruud Slotboom analyseren hoe het politieke landschap in korte tijd is veranderd en de stabiliteit van volkspartijen CDA en PvdA is verdwenen.

Lees meer
Troelstra in revolutionaire pose, 1912.
Troelstra in revolutionaire pose, 1912.
Recensie

In Nederland mislukte de revolutie

Pieter Jelles Troelstra was niet de enige die in november 1918 de revolutie uitriep in Nederland. In Revolutiekoorts ontrukt Wouter Linmans andere revolutionairen aan de vergetelheid.

Lees meer
Ernest Cole legde de apartheid vast in foto’s
Ernest Cole legde de apartheid vast in foto’s
Recensie

Ernest Cole legde de apartheid vast in foto’s

Hoe bitter kan het lot zijn? De Zuid-Afrikaanse fotograaf Ernest Cole maakte in 1967 met zijn fotoboek 'House of Bondage' de wereld bewust van de schokkende realiteit van de Apartheid.

Lees meer
Lubbers stopt als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, 20 februari 2005.
Lubbers stopt als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, 20 februari 2005.
Interview

‘Lubbers probeerde altijd te ontsnappen’

In zijn biografie over Lubbers beschrijft Johan van Merriënboer zijn neergang. ‘Hij voelde de internationale verhoudingen niet goed aan.’

Lees meer
Hamas Joas Wagemakers
Hamas Joas Wagemakers
Recensie

De filosofie van Hamas

Arabist Joas Wagemakers schreef een boek over de geschiedenis van Hamas: een knappe inleiding op dit complexe onderwerp.

Lees meer
Adolf Hitler deelt een handtekening uit aan Julius Streicher
Adolf Hitler deelt een handtekening uit aan Julius Streicher
Recensie

De paladijnen van Hitler 

Adolf Hitler had een kring van getrouwen om zich heen. Waarom steunden zij de Führer? Hoe konden deze mensen tot oorlogsmisdaden vervallen? Richard Evans zoekt naar antwoorden.

Lees meer
Buitenplaats in de zeventiende eeuw.
Buitenplaats in de zeventiende eeuw.
Interview

‘Onderhoud van een buitenplaats is een levenslange missie’

Het boek 'Schitterende ballast' laat de opkomst en ondergang van luxe huizen uit de zeventiende eeuw zien. ‘De rijken hadden steeds meer moeite personeel vast te houden.'

Lees meer
Zicht op Inca-hoofdstad Cuzco, in 1565 getekend door Giovanni Battista Ramusio. Spaanse koloniale gebouwen zijn gebouwd op de fundamenten van de Inca’s.
Zicht op Inca-hoofdstad Cuzco, in 1565 getekend door Giovanni Battista Ramusio. Spaanse koloniale gebouwen zijn gebouwd op de fundamenten van de Inca’s.
Beeldessay

Inca’s waren de heersers van de Andes

De Inca’s leefden in een groot, goed georganiseerd rijk in de Andes. Maar ze hadden geen verweer tegen de ziektes en de wapens die de Spaanse kolonisten met zich meebrachten.

Lees meer
Gevangenen in interneringskamp Vught, juni 1945.
Gevangenen in interneringskamp Vught, juni 1945.
Artikel

Antonius Stapel werd opgepakt vanwege een gerucht

Het CABR krijgt duizenden inzageverzoeken voor dossiers over Nederlanders die verdacht werden van collaboratie met de Duitse bezetter. Soms waren die verdenkingen onterecht.

Lees meer
Een boekhandel in de achttiende eeuw.
Een boekhandel in de achttiende eeuw.
Artikel

Drukpers betekende niet het einde van tamtam 

De opkomst van de eerste kranten leidde niet tot het verdwijnen van orale tradities, concludeert Alie Lassche in haar promotieonderzoek.

Lees meer
Een spin in een walnoot tegen de pest 
Een spin in een walnoot tegen de pest 
Artikel

Een spin in een walnoot tegen de pest 

Joodse geleerden adviseerden tijdens epidemieën in de achttiende eeuw hun lezers een vroom leven te leiden om aan de ziekten te ontsnappen.

Lees meer
Wide Awakes tijdens een verkiezingsbijeenkomst voor Lincoln, 1860.
Wide Awakes tijdens een verkiezingsbijeenkomst voor Lincoln, 1860.
Artikel

‘Woke’ in de negentiende eeuw: Wide Awakes streden tegen slavernij

Ze noemden zich de ‘Wide Awakes’: de klaarwakkeren. In zwarte capes en met toortsen voerden deze witte jonge mannen campagne voor Lincoln.

Lees meer
Beroemde scène uit Het zevende zegel.
Beroemde scène uit Het zevende zegel.
Artikel

Ingmar Bergman raakte snaar bij Nederlanders

De films van Ingmar Bergman veroorzaakten in 1959 een golf van opwinding in Nederland. Maar de Zweedse regisseur werd hier vaak niet goed begrepen.

Lees meer
Josephine Baker wandelt met haar cheetah door Deauville in Normandië, 3 september 1930.
Josephine Baker wandelt met haar cheetah door Deauville in Normandië, 3 september 1930.
Artikel

Josephine Baker was een diva met een hart 

Europa en Amerika lagen aan haar voeten, maar Josephine Baker wilde meer dan een diva zijn. Ze gebruikte haar roem ook om zich in te zetten voor een betere wereld.

Lees meer
De vloek van de tweede termijn
De vloek van de tweede termijn
Column

De vloek van de tweede termijn

Columnist Philip Dröge sluit niet uit dat Trump te maken krijgt met de 'second term curse'. 'Als de geschiedenis voorspellende waarde heeft, raakt Amerika in een recessie. Dan gaan we zien of Trump zo geniaal is als hij zelf zegt.'

Lees meer
Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf
Column

Merkel bood terecht geen excuses aan

Waarom riepen Duitse bladen zo hard om excuses van Angela Merkel, vraagt columnist Beatrice de Graaf zich af.

Lees meer
Een Israëlische kolonist loopt gewapend naar zijn auto in het Israëlische dorpje Elon Moreh op de Westelijke Jordaanoever of West Bank, 4 september 1977.
Een Israëlische kolonist loopt gewapend naar zijn auto in het Israëlische dorpje Elon Moreh op de Westelijke Jordaanoever of West Bank, 4 september 1977.
Artikel

Wilders brengt omstreden bezoek aan de Westelijke Jordaanoever

PVV-leider Geert Wilders is in Israël en wil daar een nederzetting op de bezette Westelijke Jordaanoever bezoeken. Hoe ziet de geschiedenis van de West Bank eruit?

Lees meer