Hoe bitter kan het lot zijn? De Zuid-Afrikaanse fotograaf Ernest Cole maakte in 1967 met zijn fotoboek House of Bondage de wereld bewust van de schokkende realiteit van de Apartheid.
Hij stierf in 1990, een week na de vrijlating van Nelson Mandela, op 49-jarige leeftijd in New York eenzaam en vergeten aan kanker. Met de documentaire Ernest Cole. Lost and Found vertelt de Haïtiaans-Franse filmmaker Raoul Peck tegen de achtergrond van vier decennia Zuid-Afrikaanse en Amerikaanse geschiedenis met foto’s en archiefbeelden zijn levensverhaal.
Geboren in een township bij Pretoria raakt Cole al op jonge leeftijd in de ban van fotografie. Uit woede en walging over de Apartheid fotografeert hij de vernederingen en onderdrukking van zwarte en gekleurde Zuid-Afrikanen, maar publicatie van de foto’s in Zuid-Afrika is uitgesloten. Cole vestigt zich in 1966 als balling in Amerika en publiceert de meegesmokkelde foto’s in House of Bondage. Dat fotoboek zorgt voor een schok in de internationale publieke opinie over de Apartheid.
Cole wordt een beroemdheid, maar kan in Amerika zijn draai niet vinden. Hij is gechoqueerd door het racisme, dat hij ook daar aantreft en verlangt terug naar Zuid-Afrika. Maar hij kan niet terug en raakt in de greep van depressies. Hij sterft vergeten en berooid, maar staat sinds 2017 opnieuw in de belangstelling na de vondst van zestigduizend (!) van zijn negatieven in een Zweedse bankkluis. Hoe die daar terecht zijn gekomen is een raadsel, dat de film onderzoekt. Interessant, maar belangrijker is dat de documentaire je bewust maakt van de hoge prijs die ballingen soms betalen als ze hun geboorteland verlaten.