Home Magazines Historisch Nieuwsblad 9 - 2021
Oktober 2022

Historisch Nieuwsblad 9 - 2021

Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 9 - 2021
Afghanistan: speeltuin voor spionnen
Afghanistan: speeltuin voor spionnen
Artikel

Afghanistan: speeltuin voor spionnen

Afghanistan is van oudsher een plek waar invloedssferen tegen elkaar botsen. In de negentiende eeuw was het onderdeel van The Great Game: een wrede geopolitieke strijd tussen Rusland en Groot-Brittannië. In het altijd roerige Afghanistan behartigde de diplomaat William Hay Macnaghten in de jaren dertig van de negentiende eeuw de belangen van het Britse moederland....

Lees meer
Was Maerten Daey een verkrachter?
Was Maerten Daey een verkrachter?
Artikel

Was Maerten Daey een verkrachter?

Het was hét nieuws van de slavernijtentoonstelling in het Rijksmuseum: Maerten Daey, de tweede man van Oopjen, heeft in Brazilië een slavin verkracht. Maar klopt dat eigenlijk wel? Wat staat er in de enige bron over deze zaak? Daar hangen ze, ten voeten uit, op een tentoonstelling over slavernij: Marten Soolmans en Oopjen Coppit. Nu...

Lees meer
“Dit is de geur van Oost-Europa”
“Dit is de geur van Oost-Europa”
Artikel

“Dit is de geur van Oost-Europa”

In elk nummer vraagt Alies Pegtel een historicus naar zijn of haar historische sensatie. Naar het moment waarop, zoals Johan Huizinga het formuleerde, heden en verleden lijken samen te vallen. Een gevoel dat vaak onverwacht wordt opgewekt door een document, voorwerp, geluid, geur, locatie of inzicht. Deze maand historicus Willem Melching. ‘Bij de grensovergang in...

Lees meer
Spionage en contraspionage: polka met de Polen
Spionage en contraspionage: polka met de Polen
Artikel

Spionage en contraspionage: polka met de Polen

De MIVD waarschuwt dat Russische spionnen informatie verzamelen over de Nederlandse energievoorziening. Het Kremlin wil weten waar het ons energienetwerk kan saboteren. Tijdens de Koude Oorlog spioneerden Poolse geheime diensten in Nederland, maar in het spel van spionage en contraspionage waren de Nederlanders de Polen meestal te slim af.

Lees meer
Tegen het verdorven Westen
Tegen het verdorven Westen
Artikel

Tegen het verdorven Westen

De aanslagen van 11 september 2001 maakten deel uit van de Heilige Oorlog tegen het Westen. Een van de ideologen daarvan was Said Qutb. Zijn geschriften waren al decennia verplicht leesvoer aan islamitische universiteiten. Hij vormde ook een belangrijke inspiratiebron voor al-Qaeda-leider Osama bin Laden. ‘Alle westerse naties komen voort uit één bron en dat...

Lees meer
Arabisch hoogtij op Sicilië
Arabisch hoogtij op Sicilië
Artikel

Arabisch hoogtij op Sicilië

Twee eeuwen heersten de Arabieren over Sicilië. Dat leidde tot agrarische en wetenschappelijke vernieuwingen en schitterende architectuur. Maar niet-moslims, en vooral Joden, moesten het ontgelden. Sicilië heeft altijd een magische aantrekkingskracht uitgeoefend. Al in de prehistorie konden mensen de lokroep van het grootste eiland in de Middellandse Zee niet weerstaan en maakten de oversteek, eerst...

Lees meer
De Slag om Cyberspace
De Slag om Cyberspace
Artikel

De Slag om Cyberspace

Het Amerikaanse hooggerechtshof buigt zich deze week over de Communications Decency Act: moeten techplatforms voortaan verantwoordelijk worden gehouden voor het tonen van gevaarlijke content? De pioniers van het internet vonden dat het internet vrij moest zijn voor iedereen. Maar dat bleek al snel een utopie, want sommige gebruikers misdroegen zich. Zo ontbrandde in de jaren negentig een strijd om de autoriteit in cyberspace.

Lees meer
De SS-beul die ontkwam
De SS-beul die ontkwam
Artikel

De SS-beul die ontkwam

Jarenlang dringt ons land aan op berechting van Gestapo-chef Erich Deppner, die duizenden Nederlanders de dood in heeft gedreven. Maar Duitsland levert hem na de oorlog niet uit. Dankzij steun van zijn alte Kameraden kan hij zelfs een nieuwe carrière beginnen bij de Duitse geheime dienst. In het voorjaar van 1946 besluiten de Amerikanen een...

Lees meer
Rotterdammers sloegen aan het rellen
Rotterdammers sloegen aan het rellen
Artikel

Rotterdammers sloegen aan het rellen

Slopers braken in 2021 huizen af in de Rotterdamse Tweebosbuurt, terwijl veel bewoners er wilden blijven. Dat leidde tot boosheid, net als in 1972, toen in hetzelfde deel van de stad rellen uitbraken. Volgens Paul van de Laar, hoogleraar stadsgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit, zijn de oorzaken van de woede grotendeels dezelfde. Wat was er...

Lees meer
Oorlog in Tigray
Oorlog in Tigray
Artikel

Oorlog in Tigray

Sinds november 2020 woedt in de noordelijke deelstaat Tigray in Ethiopië een felle oorlog. De Ethiopische federale regeringstroepen vechten samen met Amhaarse en Eritrese soldaten tegen het TPLF (Tigray People’s Liberation Front). Duizenden Ethiopiërs kwamen al om en volgens de VN dreigt er een hongersnood voor nog eens 350.000 mensen. Zeker 5 miljoen inwoners van...

Lees meer
Altijd knokken in de kolonies
Altijd knokken in de kolonies
Artikel

Altijd knokken in de kolonies

Het kleine Nederland veroverde in de negentiende eeuw een enorm koloniaal rijk. Hoe dat mogelijk was, wordt uitgelegd in het vierde deel van de serie ‘Militaire geschiedenis van Nederland’. Historicus Petra Groen is hiervan de eerste auteur. ‘Het is niet zo dat de Nederlanders simpelweg kwamen, zagen en overwonnen.’ Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie,...

Lees meer
Philip Dröge portret
Philip Dröge portret
Column

Hoe noem je een Indiaan?

Ik ben helemaal voor het dekoloniseren van ons handelen en denken. Wat me er niet van weerhoudt om zo nu en dan dubbel te liggen om de krampachtigheid waarmee sommigen de wereld willen ontdoen van vermeend racistische smetten. Recent kwam ik in een discussie terecht over indianen. Hoe durfde ik dat woord te gebruiken? In...

Lees meer
Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Versloegen akelige virussen Napoleon?

Het is schokkend hoezeer incidentele gebeurtenissen onze kijk op de geschiedenis veranderen. Door de wereldwijde coronapandemie lezen we bijvoorbeeld verhalen over de napoleontische oorlogen of de Eerste Wereldoorlog met andere ogen. Was het inderdaad ‘generaal Winter’ die de Grande Armée versloeg in Rusland? Of waren het de akelige virussen en bacteriën – in het bijzonder...

Lees meer
Filmposter van Benedetta
Filmposter van Benedetta
Artikel

Het seksleven van Benedetta

De nieuwste film van Paul Verhoeven, Benedetta, toont volop seks tussen twee zeventiende-eeuwse nonnen. Waargebeurd, stelt Verhoeven, want zo staat het in het boek Immodest Acts van historicus Judith C. Brown uit 1986, over abdis Benedetta Carlini. Volgens andere historici kwam Benedetta niet alleen in de problemen vanwege haar seksleven.

Lees meer
Tunnel van Oost- naar West-Berlijn
Tunnel van Oost- naar West-Berlijn
Recensie

Tunnel van Oost- naar West-Berlijn

Het was levensgevaarlijk, maar het lukte. De student Joachim Rudolph hielp 29 mensen via een tunnel uit Oost-Berlijn te ontsnappen. De reconstructie van hun vlucht levert een feelgood-verhaal op.  De Engelse journalist Helena Merriman maakte eerder een BBC Radio 4-podcast ‘Tunnel 29’, over de jonge boerenzoon Joachim Rudolph, opgegroeid in naoorlogs Oost-Berlijn. Nu is er...

Lees meer
De grote en vreeselike vloed – Hanneke van Asperen e.a.
De grote en vreeselike vloed – Hanneke van Asperen e.a.
Recensie

De grote en vreeselike vloed – Hanneke van Asperen e.a.

De Sint-Elisabethsvloed leeft in het collectieve geheugen voort als een catastrofe van ongekende proporties. En het was ook een ramp, maar niet zo’n grote als vaak gedacht. Het zou een calamiteit van apocalyptische omvang zijn geweest waarbij in één woeste stormnacht de gehele Grote Waard overstroomde, 72 dorpen door het water werden verzwolgen en 100.000...

Lees meer
De doorbraak – Patrick Wyman
De doorbraak – Patrick Wyman
Recensie

De doorbraak – Patrick Wyman

Rond 1500 ontstond het moderne Westen, dat de wereld ging domineren. De Europeanen deden goede zaken, maar veroorzaakten ook veel ellende. Volgens Patrick Wyman waren ze maar in één ding geïnteresseerd: geld. Dat bepaalde de dynamiek in de samenleving. Er zijn boekenkasten volgeschreven over het ontstaan van de moderne wereld, die wordt voortgedreven door industrie,...

Lees meer
Antwerpen. De gloriejaren – Michael Pye
Antwerpen. De gloriejaren – Michael Pye
Recensie

Antwerpen. De gloriejaren – Michael Pye

In bonte kleuren schildert Michael Pye de opkomst en neergang van Antwerpen. Volgens hem floreerde de stad dankzij haar tolerantie, want die kwam de handel ten goede.   Toen de Engelse diplomaat sir Dudley Carleton in 1616 Antwerpen bezocht, werd hij getroffen door de pracht en praal van de stad en door de serene rust...

Lees meer
Alle problemen begonnen met Van Riebeeck – Niels Posthumus
Alle problemen begonnen met Van Riebeeck – Niels Posthumus
Recensie

Alle problemen begonnen met Van Riebeeck – Niels Posthumus

Nederlanders zijn medeplichtig aan de ellende waarin veel Zuid-Afrikanen nu nog verkeren, zo laat Niels Posthumus zien. Maar wat hebben zij aan ons schuldgevoel? Zuid-Afrika werd begin juli opgeschrikt door plunderingen door aanhangers van de gearresteerde oud-president Jacob Zuma. Hij wordt verdacht van corruptie die de staat miljarden euro’s heeft gekost. Bij de rellen vielen...

Lees meer
Warren Harding: de verliefde president
Warren Harding: de verliefde president
Interview

Warren Harding: de verliefde president

Na de roerige jaren van zijn voorganger snakt Amerika onder Joe Biden naar rust. In De verliefde president schrijft Willem Meiners over Warren Harding, een oud-president die in 1920 campagne voerde met een vergelijkbare return to normalcy. De president was populair, maar wordt vooral herinnerd om een buitenechtelijke relatie en ministerschandalen. Meiners wil de reputatie...

Lees meer