De nieuwste film van Paul Verhoeven, Benedetta, toont volop seks tussen twee zeventiende-eeuwse nonnen. Waargebeurd, stelt Verhoeven, want zo staat het in het boek Immodest Acts van historicus Judith C. Brown uit 1986, over abdis Benedetta Carlini. Volgens andere historici kwam Benedetta niet alleen in de problemen vanwege haar seksleven.
Browns boek, dat ter gelegenheid van de film in het Nederlands is vertaald als Benedetta (uitgeverij Prometheus) gaat over de Toscaanse mystica Benedetta Carlini (1590-1661), die vanwege visioenen en stigmata de aandacht trok. Dankzij haar religieuze ervaringen werd ze al voor haar dertigste abdis van een klooster, maar dat verliep allesbehalve soepel. Al snel werd ze onderwerp van kerkelijk onderzoek. De officiële aantekeningen daarvan vormden de basis voor Browns boek.
Lees meer recensies
De ondergang van een Indische koloniale familie
Sweet Dreams won dit weekend zes Gouden Kalveren. De film is een groteske, zwart-komische, satirische verbeelding van de koloniale verhoudingen in Nederlands-Indië rond 1900.
Film Oppenheimer: feilbare man met een geweten
Oppenheimer is de grote winnaar van de Oscars van 2024. De drie uur durende film over de ontwikkeling van de atoombom won maar liefst zeven beeldjes. ‘Oppenheimer had makkelijk een simpel en rechtlijnig drama kunnen worden over de opkomst en ondergang van een briljante wetenschapper. Door hem te vergelijken met Prometheus maakt Nolan van Oppenheimer een tragisch en mythisch personage.’
De notities stonden vol beschuldigingen. Een daarvan viel Brown in het bijzonder op: medekloosterlinge Bartoleomea Crivelli vertelde dat Benedetta haar had gedwongen tot seks. Daarmee had Brown een van de weinige aanwijzingen in handen voor seks tussen kloostervrouwen in deze periode.
Volgens Brown schokten de beschuldigingen de mannelijke onderzoekers diep, en leverden ze Benedetta een decennialange gevangenisstraf op. In haar boek ligt dan ook veel nadruk op de seksuele kant van haar verhaal, en in Verhoevens film nog meer.
Al direct na de publicatie van het boek was er kritiek op die focus. Zo wees historicus Rudolph M. Bell erop dat Benedetta kerkelijke autoriteiten op meer manieren hoofdpijn bezorgde dan alleen door haar vermeende seksuele activiteiten. Zo had de katholieke kerk veel moeite met mystici, die volgelingen makkelijk in onorthodoxe richting konden sturen. Daarnaast lijken veel van de nonnen een hekel aan haar te hebben gehad, mogelijk vanwege alle aandacht die haar visioenen haar opleverden.
Dat Benedetta in de problemen kwam, heeft dus niet alleen te maken met haar stomende seksleven – als ze dat inderdaad had –, maar ook, en misschien wel meer, met haar uitzonderlijke religieuze positie.
