Historisch Nieuwsblad 4 – 2025
De oudste utopieën: historische ideeën over een ideale wereld
Een land waar niemand hoeft te werken, waar de zon altijd schijnt en iedereen gelukkig is. Utopieën spreken sinds mensenheugenis tot de verbeelding.
Romeinse basilica gevonden in Londen
In het centrum van Londen, een paar honderd meter ten noorden van London Bridge, hebben archeologen de resten gevonden van een Romeinse basilica. Het gebouw werd er rond 70 n.Chr. neergezet, grofweg een kwart eeuw nadat de Romeinen Londinium hadden gesticht. De basilica was onderdeel van het forum en het belangrijkste centrum van handel, bestuur...
Schilderijen raakten in de achttiende eeuw uit de mode
In de zeventiende eeuw kochten Amsterdammers massaal schilderijen, maar daarna werden de kunstwerken veel minder populair.
Commissie wilde Bernhards rol in Lockheed-affaire niet echt weten
Prins Bernhard heeft niet alleen steekpenningen aangenomen van vliegtuigbouwer Lockheed, maar ook van concurrent Northrop. De commissie die zijn gedrag in de jaren zeventig onderzocht wilde deze pijnlijke waarheid niet echt weten. Dat blijkt uit het recent geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed.
De Julirevolutie van 1830 had grote gevolgen
Ondanks gevechten op de barricaden was de Julirevolutie van 1830 vrij deftig van aard. Karel X moest plaatsmaken voor een ‘burgerkoning’, maar tot sociale hervormingen kwam het niet. De volgende jaren sloeg de vlam daardoor weer in de pan.
De omstreden overstap naar de gregoriaanse kalender
In 1582 werd de gregoriaanse kalender ingevoerd. Maar de correctie was zo omstreden dat die nog jaren voor chaos zorgde.
Nederlandse militairen moesten Indonesische soldaten trainen: een onmogelijke missie
Na de soevereiniteitsoverdracht in 1949 bleef een kleine groep Nederlandse militairen achter in Indonesië. Vier jaar lang adviseerden en trainden zij de jonge Indonesische krijgsmacht. Door de groeiende diplomatieke spanningen tussen Den Haag en Jakarta was hun inzet gedoemd te mislukken.
Djakarta 1946 geeft gelaagd beeld Indonesisch verzet
De film Djakarta 1946 laat zien dat de naoorlogse werkelijkheid in Indonesië anders was dan propagandakanalen wilden doen geloven.
De propagandist: NSB’er Jan Teunissen bepaalde de filmselectie
Jan Teunissen werd in de Tweede Wereldoorlog vanwege zijn vele filmfuncties ‘de Nederlandse filmtsaar’ genoemd. De documentaire De propagandist toont hem als een rancuneuze opportunist, die in de Duitse bezetting een unieke carrièrekans zag.
Stroomstoring in Spanje: de geschiedenis van elektriciteit kent talloze missers
Al eeuwenlang zijn wetenschappers gefascineerd door magnetisme en elektriciteit. De geschiedenis van elektriciteit in mijlpalen, maar ook in missers en toevalstreffers.
Indonesische moslims voerden een heilige oorlog tegen Nederland
Vanaf het begin van de Indonesische nationalistische beweging vormde de islam een belangrijke bron van verzet.
Waandenkbeelden van een Witte Pater
In 1906 wordt Albert Smulders naar Congo uitgezonden als missionaris van de Witte Paters. Maar na een conflict met zijn superieur wordt hij teruggestuurd naar Nederland.
Een wereldgeschiedenis van de Bijbel
Historicus en bijbelwetenschapper Bruce Gordon beschrijft hoe de Bijbel het heeft geschopt tot het best gelezen boek uit de wereldgeschiedenis. En hoe het kan dat er vele versies van bestaan.
Een ‘navelstaarderig’ boek over het Nederlandse zelfbeeld
Hoe tolerant, verlicht en democratisch zijn Nederlanders eigenlijk? Saskia Pieterse en Janneke Stegeman openen de aanval op het tevreden Nederlandse zelfbeeld, dat ze willen ‘deconstrueren’.
Thea Beckman schreef alsof haar leven ervan afhing
De literaire critici waren schrijfster Thea Beckman meestal niet gunstig gezind. Maar jonge lezers verslonden haar boeken.
De grootheid van Hendrik V
Bestsellerauteur Dan Jones waagde zich aan een biografie van de Engelse koning Hendrik V. Ook dit boek is een genot om te lezen.
De Riffijnen in Marokko komen in opstand
In 1921 brak in Marokko een felle oorlog uit tussen de Riffijnen en de Spaanse kolonisator. Alleen dankzij Franse steun en met de inzet van tanks en gifgas wisten de Spanjaarden de opstandelingen eronder te krijgen.
Geen messing monster voor Dom Henrique
In Nederland zijn we van de bordjes. Die geven uitleg en context; excuseren het verleden en masseren het heden. Geen standbeeld met de geur van nationalisme ontkomt aan het messing monster. Natuurlijk heeft Coen een plaque, net als Van Heutsz, zodat we nog eens krijgen ingepeperd hoe malicieus ze zijn geweest. Wie schetste dan ook...
Chris van der Heijden: ‘Mijn vader was geen echte nazi’
‘Kritisch, maar met liefde,’ zo karakteriseert Chris van der Heijden zijn nieuwe boek, dat gaat over zijn ‘foute’ ouders. In Historisch Nieuwsblad legt hij uit wat zijn vader en moeder bezielde om zich bij de NSB aan te sluiten.
Uw maandelijkse portie geschiedenis
Maandelijks de beste historische artikelen. Bestel nu Historisch Nieuwsblad met korting!