Historisch Nieuwsblad 3 - 2023
Op zoek naar de aapmens
Het bewijs voor de menselijke evolutie lag in Indië, hoopte Eugène Dubois. Daarom zette hij dwangarbeiders aan het werk op Java.
Knielen voor de koning van Kandy
Een achttiende-eeuws sierkanon uit het Rijksmuseum wordt teruggegeven aan Sri Lanka. De Nederlanders maakten het kanon buit in een oorlog tegen de koning van Kandy, aan wie ze het ding eerder hadden geschonken. Het kanon staat zo symbool voor de tweeslachtige verhouding tussen de VOC en de inheemse vorst.
Olympe de Gouges tartte het mannelijk gezag
Duizenden mensen liepen dit weekend mee in de Feminist March. De Franse revolutionaire Olympe de Gouges verzette zich tegen opvattingen dat vrouwen inferieur waren aan mannen.
Den Uyl ging van crisis naar crisis
Vijftig jaar geleden trad het kabinet-Den Uyl vol goede moed aan; deze regering zou Nederland groots en meeslepend veranderen. Maar dat viel tegen.
Windhandel in slaven: de South Sea Company bubbel
De Britse South Sea Company leek een lucratieve business, maar speculatiewoede leidde in 1720 tot de eerste internationale bubbel.
Voorspoed in het kalifaat
Eeuwenlang waren Spanje en Portugal gedeeltelijk in handen van islamitische heersers. Het was een bloeiperiode voor het Iberisch schiereiland.
Koran met dubbele boodschap
De eerste Nederlandse vertalingen van de Koran, uit de zeventiende eeuw, laten een mix zien van afkeer van de islam en bewondering voor Mohammed.
Kamerleden stemden mede uit eigenbelang
Rijke Kamerleden stemden in de periode 1870-1920 met hun eigen portemonnee in het achterhoofd.
Russen volgen eigen oorlogswetten
Het Russische militaire denken is al eeuwen hetzelfde. Een leger moet winnen in de allereerste fase, en anders overschakelen op een uitputtingsoorlog.
‘Willem van Oranje hamerde niet op tolerantie, maar op verzoening’
Aan zijn dubbelbekroonde biografie van Willem van Oranje werkte René van Stipriaan twintig jaar lang, zonder enige vorm van subsidie.
Huey Long: kampioen van de gewone man
Politicus Huey Long kwam in de jaren dertig op voor arme Amerikanen, wit of zwart. Dat maakte hem tot een bedreiging van de gevestigde orde.
Japan vernederde het Russische leger
Rusland dreigt met ‘vergelding’ als Japan Patriot-raketten levert aan Oekraïne. Voor de Japanners hoefde Rusland niet te vrezen, dacht het Kremlin in 1905. Maar dat was een pijnlijke onderschatting.
‘In gedachten zie ik Bernhard rijden in zijn jeep’
Dik van der Meulen schreef een biografie over prins Bernhard. ‘Het landgoed waar hij zijn hoofdkwartier had is eigenlijk onveranderd.’
Descendant: documentaire over het laatste slavenschip
De documentaire Descendant, te zien op Netflix, duikt in de geschiedenis van het laatste slaventransport.
Junta voor het gerecht
De voor een Oscar genomineerde speelfilm Argentina 1985 toont de moed van de openbaar aanklager Julio Strassera en zijn team.
Dagelijkse indrukken van nazi-Duitsland
Gewone Duitsers spraken al tijdens de oorlog met elkaar over de Holocaust en andere misdaden van de nazi’s. Journalist Anna Haag noteerde alles wat ze hoorde.
Nederlandse moord op Chinezen
Leonard Blussé beschrijft hoe Nederlandse zeelieden en soldaten in 1740 een opstand van wanhopige Chinezen bloedig neersloegen.
Altijd in verzet tegen onrecht
Rosey Pool identificeerde zich met iedereen die afweek van de norm en daarom werd onderdrukt. Of je nu Joods en homoseksueel was in bezet Nederland, zoals zijzelf, of een zwarte dichter in de Verenigde Staten.
Bijna-doodervaring van de Weimarrepubliek
Volker Ullrich schreef een boek over het voor Duitsland zo turbulente jaar 1923. Dat de Weimarrepubliek opkrabbelde uit de crisis, mag een wonder heten.
Vrij en gelijk dankzij de kerk
In de liberale versie van de Europese geschiedenis is de bevrijding van het individu te danken aan denkers uit de Renaissance, die teruggrepen op de Griekse en Romeinse Oudheid. In de tussenliggende periode van de Middeleeuwen zouden de mensen gevangen zijn geweest in traditionele groepsverbanden. Larry Siedentop haalt dat vooroordeel onderuit.
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Bestel nu Historisch Nieuwsblad 05 met korting!