Historisch Nieuwsblad 11 - 2023
Is Columbus verslagen door Vikingen?
Wie was de eerst Europeaan die voet aan wal zette in Noord-Amerika? Was dat de Italiaan Columbus in 1492? Of was dat de Noorman Leif Erikson?
Een nieuw land, een nieuw leven
De Duits-Joodse Ruth Weil en haar echtgenoot Jules vluchtten de jaren dertig in naar Amsterdam. Fotoalbums geven een uniek beeld van hun leven.
Oeroud Nederlands voertaal in de VS
Nog tot in de twintigste eeuw werd in de VS ook een verbasterd Nederlands gesproken, ‘de tawl’. Philip Dröge ging schreef er een aanstekelijk boek over.
Hoe rook het bij opa en oma thuis?
Wetenschappers vonden onderzoek naar geuren lange tijd onzinnig en minderwaardig. Maar inmiddels is het een nieuw historisch specialisme.
Kuypers artikelen waren ‘met goud omzoomd’
Tegenwoordig is Abraham Kuyper vooral bekend als gedreven leider van de ARP. Maar hij was ook vijftig jaar actief als journalist. Johan Snel beschrijft dit aspect van Kuypers leven, waar hij zich met evenveel vuur op stortte. Journalistiek moest volgens hem geëngageerd zijn. Tijdgenoten bewonderden zijn artikelen ‘van orgeltoon omruischt’.
Belgische agressie in Congo
Op basis van uitgebreid bronnenonderzoek reconstrueert de Congolees-Belgische Zana Etambala de geschiedenis van het koloniale Congo.
De gevaarlijke lijfwacht van de Romeinse keizers
Romeinse keizers leunden sterk op de pretoriaanse garde: het functioneerde tegelijkertijd als politiemacht, geheime dienst en moordcommando.
Elke paar maanden sterft een taal uit
‘Er voltrekt zich een grote ramp in de wereld. De helft van de 6500 talen op onze planeet wordt ernstig bedreigd; 1500 staan zelfs op het punt van uitsterven.’
‘Europeanen deden alsof de wereld van hen was’
Telgen uit de familie Kessler speelden een belangrijke rol bij Koninklijke Shell en Hoogovens. Jeroen Koch portretteert drie generaties van de familie.
Sombere kijk op de beelddictatuur
And the King Said, What a Fantastic Machine roept aan de hand van honderden van internet geplukte fragmenten de vraag op wat de invloed van fotografie en film op ons is.
Amsterdam als schuldige stad
De vier uur durende documentaire ‘De bezette stad’ toont het leven zoals het er nu uitziet op honderden beladen oorlogsplekken in Amsterdam.
Duitse democratie langs de afgrond
In Duitse steden gingen mensen de straat op om te demonstreren tegen extreem-rechtse groeperingen. In 1923 stonden extreem-rechts en extreem-links in de Duitse Weimarrepubliek tegenover elkaar.
Dries van Agt: een conservatieve rebel
Op 5 februari 2024 overleed oud-premier Dries van Agt op 93-jarige leeftijd. In 1976 aanvaardde hij het eerste lijsttrekkerschap van de fusiepartij CDA. ‘Ik buig niet naar links en ik buig niet naar rechts.’
Gordon verloor zijn kop in Soedan
De VN stopt de politieke missie in Soedan, waar het al maanden onrustig is. In 1885 kwamen islamitische opstandelingen in Khartoem in opstand tegen de het Britse regime.
‘Maak een museum van het Joegoslavië-tribunaal’
Het Joegoslaviëtribunaal heeft afgelopen mei zijn laatste uitspraak gedaan. Srebrenica-overlevende Alma Mustafić wil dat het pand een museum wordt.
Hans Janmaat: monster, minkukel of martelaar?
Migratie en asiel waren belangrijke thema’s onder kiezers. In de jaren tachtig zette de extreem-rechtse politicus Hans Janmaat het immigratievraagstuk op de kaart.
Moordende studenten in Medieval Murder Maps
De universiteit in laatmiddeleeuws Oxford trok veel jonge mannen, die nogal eens uit de band sprongen en regelmatig vochten en moorden pleegden.
Pensioenstelsel droeg indirect bij aan schulden
De afgelopen decennia hebben Nederlanders samen opvallend hoge persoonlijke schulden opgedaan. In het historisch-wetenschappelijke tijdschrift TSEG dragen de economen Arthur van Riel en Casper G. de Vries nieuwe verklaringen aan.
Op de doorbraak van de PvdA volgde een breuk
PvdA en GroenLinks spraken op een bijeenkomst de wens uit om hun samenwerking de komende jaren te verdiepen. De eerste jaren van de PvdA verliepen uiterst moeizaam.
‘Historische steden zijn regelrechte tijdmachines’
Onderzoeker Marleen de Vries vertelt over haar historische sensatie: ‘Op de Accademia-brug heb ik exact hetzelfde uitzicht als Casanova.’
Hooligans storten Constantinopel in chaos
Griekse voetbalsupporters zijn weer welkom bij wedstrijden na een stadionverbod door hevige rellen. In de zesde eeuw had Constantinopel last van hooligans bij het wagenrennen.
De grenzen van burgerlijke ongehoorzaamheid
Volgens Beatrice de Graaf is burgerlijke ongehoorzaamheid een groot goed. ‘Met dit machtsmiddel – want dat is het – moeten burgers heel voorzichtig omgaan.’
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Bestel nu Historisch Nieuwsblad 05 met korting!