Historisch Nieuwsblad 10 - 2019
Verder leest u het bijzondere verhaal van een uitzonderlijke zakenvrouw, zonder wie De Nederlandsche Bank kopje onder was gegaan. Johanna Borski was weduwe, moeder van acht kinderen, maar weet zich eigenhandig te ontpoppen tot een van de rijkste Nederlanders van de negentiende eeuw. Daarnaast leest u het meeslepende verhaal over de Keltische koningin Boudica, schikbeeld van de Romeinen en nu lichtend voorbeeld van de Brexiteers. Ook ontdekt u wat koningin Louise van Pruisen tot een bijzondere legende maakte. Niet minder verrassend is het artikel over de Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht. Een groep invloedrijke heren schaarde zich in 1908 achter de vrouwenbeweging en voerde ruim tien jaar lang campagne voor invoering van het vrouwenkiesrecht.
Oktober is ook de maand waarin de Libris Geschiedenis Prijs wordt uitgereikt. Wie schreef het beste geschiedenisboek van 2019? Vijf boeken maken kans op de felbegeerde prijs van 20.000 euro. We stellen de genomineerden graag aan u voor.
Bij dit nummer vindt u traditiegetrouw het Maand van de Geschiedenis-magzine, met daarin o.a. een uitgebreide agenda met alle activiteiten die in oktober zullen plaatsvinden. Denk daarbij aan de bijzondere lustrumeditie van het Geschiedenis Festival dat op 5 oktober neerstrijkt in Haarlem en zijn feestelijke lustrumeditie viert. Het belooft een prachtige maand te worden!
Bestel nu snel het oktobernummer van Historisch Nieuwsblad en mis niets op het gebied van geschiedenis. Alle edities bestelt u zonder verzendkosten in onze webshop.
Zhenotdel – de vrouwenafdeling van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie
Met de Sovjet-Unie was veel mis – maar niet als het ging om vrouwenrechten. Zo had de Communistische Partij vanaf de begindagen een speciale vrouwenafdeling, de Zhenotdel. Vriend en vijand roemde de positie van de Sovjetvrouw. De praktijk was echter vaak weerbarstig, en ook de Zhenotdel was geen lang leven beschoren. Op 23 februari 1917...
Catharina de’ Medici
Ze wordt gezien als de kwade genius achter de Bartholomeusnacht, 23 augustus 1572 – het begin van een slachting waarbij duizenden protestanten omkwamen. Catharina de’ Medici dankt er haar bijnaam ‘de Zwarte Koningin’ aan. Is zij echt schuldig aan het vele bloedvergieten van haar tijd? Frankrijk werd in de tweede helft van de zestiende eeuw...
‘Mannen van Nederland, opent de oogen!’
De strijd voor vrouwenkiesrecht is geen zaak van vrouwen alleen geweest. In de jaren tien van de vorige eeuw steunde een groep mannen de vrouwen in hun streven, en schrijvers als John Stuart Mill en Bernard Tellegen vormden een bron van inspiratie voor feministen als Aletta Jacobs. Een illuster mannengezelschap stapte op zondag...
Johanna Borski: rijker dan alle mannen
Een 50-jarige weduwe, moeder van acht kinderen, die zich ontpopt tot een van de rijkste Nederlanders van de negentiende eeuw. Dit is het bijzondere verhaal van de uitzonderlijke zakenvrouw Johanna Borski, zonder wie De Nederlandsche Bank kopje onder was gegaan. Een van de rijkste Nederlanders van de negentiende eeuw was een vrouw: Johanna Borski. Alleen...
Strijdbare Boudica
De Keltische koningin Boudica nam twintig eeuwen geleden het zwaard op tegen de Romeinse bezetter. Huidige Brexiteers zien in haar een lichtend voorbeeld. Echt woest kijkt hij niet, de man op het overwinningsmonument. En de vrouw die hij onderwerpt toont geen angst of pijn. Toch spreekt het beeld duidelijke taal: hier staat een overwinnaar die...
Interview met Mineke Bosch over vrouwenkiesrecht
De beweging voor vrouwenkiesrecht rond 1900 bestond niet alleen uit deftige dames uit het westen van het land. Tijdens het onderzoek voor haar nieuwste boek Strijd! ontdekte historica Mineke Bosch dat de beweging tot diep in de provincie doordrong. ‘Vrouwen van de afdeling Ten Boer in Groningen bezochten omringende dorpen om handtekeningen te verzamelen.’ Uw...
Gemanipuleerde schedels
Twee jongens met opzettelijk vervormde schedels werden in de vijfde eeuw in één graf gelegd in oostelijk Kroatië. Hun voorouders kwamen uit verschillende delen van de wereld. Een van de jongens was 14 tot 16 jaar oud en zijn schedel was bizar lang en hoog, alsof die vanaf zijn kruin schuin naar...
Prehistorische gewichten
Bewoners van Brittannië en Frankrijk gebruikten in de eeuwen rond 1000 v.Chr. al gestandaardiseerde gewichten voor handel. Dat suggereren onder meer de gewichten van gouden gedraaide nekringen, waarvan er uit deze periode verscheidene zijn teruggevonden. Onderzoeker Lorenz Rahmstorf van de Universiteit Göttingen vergeleek de gewichten en concludeerde dat 93,5 gram een steeds terugkerende...
Alexander de Grote blijft omstreden
In de Noord-Macedonische hoofdstad Skopje zijn plaquettes vernield die uitleggen dat Alexander de Grote deel uitmaakte van de ‛hellenistische geschiedenis’. De vernielingen zijn de zoveelste episode in een slepende ruzie tussen Griekenland en zijn noordelijke buurland over de naam Macedonië en het historische ‛bezit’ van Alexander de Grote (356-323 v.Chr.). De grote veroveraar...
Twee ‛middeleeuwse’ tapijten
Het beroemde middeleeuwse tapijt van Bayeux heeft nu gezelschap van een moderne variant, waarop taferelen uit de Amerikaanse fantasyserie Game of Thrones zijn afgebeeld. Het originele doek in de Noord-Franse stad Bayeux is een kleine 1000 jaar oud, 70 meter lang en rijk versierd met borduursels die gebeurtenissen uit het leven van Willem de...
Tweede schip ‘Erebus’-expeditie mooi bewaard
Canadese onderwaterarcheologen hebben in het poolwater bij Koning Willemeiland gedoken naar het Britse verkenningsschip HMS Terror. Het schip kreeg vorig jaar wereldwijde bekendheid dankzij het boek Erebus van ex-Monty Python-komiek, acteur en historicus Michael Palin. De Terror en de Erebus voeren in 1845 samen uit, op zoek naar een noordwestelijke doorvaart van...
Ruzie om een vlag
Zwaaien met de Zuid-Afrikaanse vlag uit het tijdperk van de Apartheid is een vorm van haat zaaien en dus verboden. De vlag wapperde van 1928 tot 1994 op overheidsgebouwen in Zuid-Afrika en roept bij velen herinneringen op aan het voormalige racistische regime. Het dundoek staat bekend als de Prinsenvlag en is direct afgeleid van het...
Marita Mathijsen over haar historische held
Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar moderne letterkunde en schreef samen met haar dochter Alma het essay bij de Maand van de Geschiedenis. Zij roemt operazangeres Maria Callas om haar niet-aflatende streven naar het hoogst haalbare. Wanneer maakte u kennis met Maria Callas? ‘Ik was heel jong, ik meen een jaar of dertien,...
Column Annegreet van Bergen: donkere mijn
Als klein meisje ging ik vroeger met mijn ouders vanuit onze woonplaats Enschede geregeld naar Natura Docet in Denekamp. Dit museum was, als zovele andere, ontstaan vanuit een particuliere collectie. In dit geval uit die van een schoolmeester. Met steun van Twentse textielbaronnen kreeg deze Bernard Bernink (1878-1954) in 1911 zijn eerste museum. In 1922...
Stelling: Geesteswetenschappen
Martin Sommer ‘Meer geld is natuurlijk altijd fijn, zeker voor geschiedenis. Maar dan moet je toch eerst weten wat je met die geschiedenis aan wilt, wat het maatschappelijk belang ervan is. Dat idee is al tijden zoek. Geschiedenis is uit de kerndoelen van het basisonderwijs geschrapt. En dan schrijft minister Van Engelshoven ook nog zo’n...
De Krant – Huub Wijfjes en Frank Harbers
Een weetje: de eerste gedrukte krant in ons land verscheen in Amsterdam op 14 juni 1618. Geen dagblad; de krant verscheen meestal op zaterdag. Actualiteit stond hoog in het vaandel, evenals professionaliteit. De gedrukte krant had een lang leven, in tijden en ontijden, zoals blijkt uit de vele onderscheiden periodes die in deze academisch getoonzette...
D-Day Girls – Sarah Rose
Rondom de 70ste verjaardag van D-day, eerder dit jaar, regende het heroïsche verhalen over de mannen die landden op de stranden van Normandië. De afgelopen jaren komt er ook steeds meer aandacht voor de rol die vrouwen hebben gespeeld. Zij waren niet alleen aanwezig op de achtergrond, in de wapenfabrieken en de logistiek, maar ook...
De onfeilbare spion – Owen Matthews
Rond spionnen hangt nog altijd een waas van romantiek, hoewel hun werk vaak voor het grootste deel ondraaglijk saai is. Het bestaat vooral uit eindeloos wachten en het vergaren van minuscule beetjes informatie die afzonderlijk volstrekt nietszeggend lijken. Niettemin leek het leven van Richard Sorge (1895-1944) zonder meer op een avonturenroman. Geboren in de Azerbeidzjaanse...
De Gedrevene – Dik Verkuil
In tegenstelling tot landen als Engeland, Frankrijk en de VS verschenen er in Nederland tot dertig jaar geleden nauwelijks biografieën. Inmiddels is daar drastisch verandering in gekomen, en worden er zelfs levensbeschrijvingen gepubliceerd waarvan je je afvraagt of het onderwerp wel een biografie waard was. Af en toe verschijnen er zelfs nieuwe biografieën van mensen...
Film: The Trial
De perversiteit van Stalins showprocessen slaat je in het gezicht bij het bekijken van de archieffilm The Trial. De film van de Oekraïens-Russische Sergej Loznitsa gaat over het proces tegen acht vooraanstaande economen, ingenieurs en fabrieksdirecteuren in 1930. Zij werden ervan beschuldigd met hun ondergronds opererende ‘Industriële Partij’ de economie te ondermijnen, met als doel...
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Bestel nu Historisch Nieuwsblad 05 met korting!