Home De Krant – Huub Wijfjes en Frank Harbers

De Krant – Huub Wijfjes en Frank Harbers

  • Gepubliceerd op: 27 sep 2019
  • Update 12 apr 2023
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
De Krant – Huub Wijfjes en Frank Harbers

Een weetje: de eerste gedrukte krant in ons land verscheen in Amsterdam op 14 juni 1618. Geen dagblad; de krant verscheen meestal op zaterdag. Actualiteit stond hoog in het vaandel, evenals professionaliteit. De gedrukte krant had een lang leven, in tijden en ontijden, zoals blijkt uit de vele onderscheiden periodes die in deze academisch getoonzette bundel over het voetlicht worden gebracht.

Grofweg kun je zeggen dat de gedrukte krant een onbedreigd medium was vanaf de Gouden Eeuw tot het illustere moment dat de digitale krant zijn intrede deed. Die revolutie vond plaats op Oudejaarsdag 1994. In Eindhoven, uitgerekend. De toenmalig hoofdredacteur Joep van het Hart van het Eindhovens Dagblad had groen licht gegeven om artikelen uit zijn krant op de website te zetten. Misschien wel leuk, dacht de economieredacteur en initiator Jan van de Ven. De rest is geschiedenis.

Op een bepaalde manier is de cirkel rond: een stijgend aantal lezers geeft tegenwoordig de voorkeur aan een abonnement met digitale toegang tot de krant en het papieren exemplaar in ‘een lang weekend’ door de brievenbus. De zaterdagkrant, waar het allemaal mee begon, als laatste bastion.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Er valt veel, vanuit verschillende invalshoeken, te zeggen over dit mooie medium – vooral de ‘dode bomen’-variant, wat mij betreft. Dat gebeurt dan ook overtuigend en serieus in De krant. Een cultuurgeschiedenis. Zo lezen we – verheugend voor wie de krant liefheeft – dat de krant tussen 1950 en 2000 invloedrijker werd dan ooit: ‘De totale dagbladoplage, die in 1950 nog 2,7 miljoen bedroeg, zou met ruim 4,6 miljoen in 1996 een absoluut hoogtepunt in vier eeuwen krantengeschiedenis bereiken.’ Over de golven dagbladfusies vanaf de jaren zestig moeten we het bij dat klaroengeschal maar niet hebben. Die fusies hadden vaak dramatische personele gevolgen.

Boeiend is een opmerking van Jan Blokker, die zegt dat het echte gevaar voor de krant niet het internet is (in zijn optiek ‘een hulpmiddel’), maar de angst van journalisten voor het verlies van hun bestaanszekerheden. Een visionaire uitspraak: legio zijn inmiddels de verhalen over een angstcultuur bij sommige grote kranten. Noest doorgaan met ‘tegels lichten’ – H.J.A. Hoflands gevleugelde term voor onderzoeksjournalistiek – zou wat Blokker betreft de remedie moeten zijn. Laten we het hopen.

De krant. Een cultuurgeschiedenis

Huub Wijfjes en Frank Harbers (red.) 368 p. Boom € 34,90

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2019

Nieuwste berichten

Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Historische sensatie

Theo Spek: ‘Opeens stond ik in een middeleeuws bos’

Landschapshistoricus Theo Spek wilde weten hoe het Nederlandse bos eruitzag in de Middeleeuwen. Hij vond een voorbeeld in Engeland. ‘Het was precies zoals ik me had voorgesteld.’  Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?   ‘Ja, en die ervaar ik allereerst in het landschap zelf. Bij archiefvondsten voel ik als landschapshistoricus soms ook...

Lees meer
Shaka Zulu
Shaka Zulu
Artikel

Zoeloeheerser Shaka was de koning van de intrige

Shaka, de machtige koning van de Zoeloes, vertrouwde niemand. Zelfs niet zijn eigen verwanten. En gelijk had hij. Want verraad, samenzwering en moord liepen als een rode draad door de familie.   Waarom had Shaka, de legendarische koning van de Zoeloes, geen kinderen? Dit raadsel heeft vooral westerse historici lang beziggehouden. Aan vrouwen had hij immers...

Lees meer
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Artikel

Trump verkoopt wapens voor Oekraïne, maar hij is geen tweede Roosevelt 

De Verenigde Staten zijn bereid wapens te leveren aan Oekraïne, maar Europa moet ervoor betalen. Dat is de ‘deal’ die president Trump op 14 juli sloot via NAVO-chef Mark Rutte. De deal heeft iets weg van de cash-and-carry-afspraken die president Franklin Delano Roosevelt in 1939 maakte met Groot-Brittannië. Maar wat op het eerste gezicht op...

Lees meer
Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer