Gemanipuleerde schedels

Twee jongens met opzettelijk vervormde schedels werden in de vijfde eeuw in één graf gelegd in oostelijk Kroatië. Hun voorouders kwamen uit verschillende delen van de wereld.

Een van de jongens was 14 tot 16 jaar oud en zijn schedel was bizar lang en hoog, alsof die vanaf zijn kruin schuin naar achteren was gezogen. Zijn grafgenoot was 12 tot 14 jaar en zijn schedel was aan de voorkant afgeplat, waardoor de botten ver omhoog waren gegroeid. De hoofden van beide jongens waren vanaf hun vroegste jeugd ingebonden en gespalkt om de nog flexibele schedelbotten in deze afwijkende vormen te laten groeien.

Uit DNA-onderzoek blijkt dat de jongen met de verlengde schedel van Oost-Aziatische afkomst was en de voorouders van de jongen met de platte voorkant uit het Midden-Oosten kwamen. De jongens leefden in de tijd van de grote volksverhuizingen, waarin onder meer de Hunnen van oost naar west trokken, en waarin verschillende groepen elkaar ontmoetten. Dat verklaart misschien waarom ze samen in een graf belandden. Er werd zelfs nog een derde jongen met hen begraven, wiens hoofd onbehandeld was; zijn afkomst was West-Euraziatisch.

Dat de schedels van drie jongens uit verschillende regio’s er anders uitzagen, suggereert dat de specifieke vorm te maken had met de geografische afkomst. Drie schedels zijn te weinig om dat te bewijzen, maar meer DNA-onderzoek kan duidelijk maken of er een verband is tussen herkomst en deze opvallende gewoonte.
 
Bron
Daniel Fernandes, Kendra Sirak et al., ‛Cranial deformation and genetic diversity’, in: PlosOne
 

Kader: Wereldwijd
In de Andes en de Kaukasus, in Duitsland en op eilanden in de Stille Oceaan: bijna overal ter wereld zijn in de loop van de geschiedenis hoofdjes van baby’s maandenlang in een extra lange, ronde of juist platte vorm gedrukt. Tot in de twintigste eeuw leefden in Rusland en Frankrijk mensen met vervormde schedels – al is niet duidelijk of zij behandeld waren om een aparte vorm te krijgen, of dat ze als baby waren ingezwachteld om hun hoofd te beschermen, met een ongewild afwijkend resultaat.

^{De Chinook, Amerikaanse indianen, maken het hoofd van baby’s platter. Schilderij door Paule Kane, 1848.}
 

Kader: Langhoofdigen
De Griekse arts Hippocrates wist rond 400 v.Chr. dat er macrocephali bestonden – langhoofdigen. Waar ze precies woonden hield hij vaag, maar hij wist wel te vertellen hoe hun hoofden lang werden: ‛Zodra het kind geboren is en als het hoofd nog beweeglijk is, bewerken ze het met hun handen en perken ze het in, zodat het een lange vorm krijgt. Daarvoor gebruiken ze verbanden en andere hulpmiddelen, waarmee ze de ronde vorm van het hoofd tenietdoen en waarmee ze het langer maken.’