Home Gemanipuleerde schedels

Gemanipuleerde schedels

  • Gepubliceerd op: 30 september 2019
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
  • 2 minuten leestijd
Gemanipuleerde schedels

Twee jongens met opzettelijk vervormde schedels werden in de vijfde eeuw in één graf gelegd in oostelijk Kroatië. Hun voorouders kwamen uit verschillende delen van de wereld.

Een van de jongens was 14 tot 16 jaar oud en zijn schedel was bizar lang en hoog, alsof die vanaf zijn kruin schuin naar achteren was gezogen. Zijn grafgenoot was 12 tot 14 jaar en zijn schedel was aan de voorkant afgeplat, waardoor de botten ver omhoog waren gegroeid. De hoofden van beide jongens waren vanaf hun vroegste jeugd ingebonden en gespalkt om de nog flexibele schedelbotten in deze afwijkende vormen te laten groeien.

Uit DNA-onderzoek blijkt dat de jongen met de verlengde schedel van Oost-Aziatische afkomst was en de voorouders van de jongen met de platte voorkant uit het Midden-Oosten kwamen. De jongens leefden in de tijd van de grote volksverhuizingen, waarin onder meer de Hunnen van oost naar west trokken, en waarin verschillende groepen elkaar ontmoetten. Dat verklaart misschien waarom ze samen in een graf belandden. Er werd zelfs nog een derde jongen met hen begraven, wiens hoofd onbehandeld was; zijn afkomst was West-Euraziatisch.

Dat de schedels van drie jongens uit verschillende regio’s er anders uitzagen, suggereert dat de specifieke vorm te maken had met de geografische afkomst. Drie schedels zijn te weinig om dat te bewijzen, maar meer DNA-onderzoek kan duidelijk maken of er een verband is tussen herkomst en deze opvallende gewoonte.
 
Bron
Daniel Fernandes, Kendra Sirak et al., ‛Cranial deformation and genetic diversity’, in: PlosOne
 

Kader: Wereldwijd
In de Andes en de Kaukasus, in Duitsland en op eilanden in de Stille Oceaan: bijna overal ter wereld zijn in de loop van de geschiedenis hoofdjes van baby’s maandenlang in een extra lange, ronde of juist platte vorm gedrukt. Tot in de twintigste eeuw leefden in Rusland en Frankrijk mensen met vervormde schedels – al is niet duidelijk of zij behandeld waren om een aparte vorm te krijgen, of dat ze als baby waren ingezwachteld om hun hoofd te beschermen, met een ongewild afwijkend resultaat.


De Chinook, Amerikaanse indianen, maken het hoofd van baby’s platter. Schilderij door Paule Kane, 1848.
 

Kader: Langhoofdigen
De Griekse arts Hippocrates wist rond 400 v.Chr. dat er macrocephali bestonden – langhoofdigen. Waar ze precies woonden hield hij vaag, maar hij wist wel te vertellen hoe hun hoofden lang werden: ‛Zodra het kind geboren is en als het hoofd nog beweeglijk is, bewerken ze het met hun handen en perken ze het in, zodat het een lange vorm krijgt. Daarvoor gebruiken ze verbanden en andere hulpmiddelen, waarmee ze de ronde vorm van het hoofd tenietdoen en waarmee ze het langer maken.’
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2019

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer