Home Film: The Trial

Film: The Trial

  • Gepubliceerd op: 27 september 2019
  • Laatste update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Jos van der Burg
  • 2 minuten leestijd
Film: The Trial

De perversiteit van Stalins showprocessen slaat je in het gezicht bij het bekijken van de archieffilm The Trial. De film van de Oekraïens-Russische Sergej Loznitsa gaat over het proces tegen acht vooraanstaande economen, ingenieurs en fabrieksdirecteuren in 1930. Zij werden ervan beschuldigd met hun ondergronds opererende ‘Industriële Partij’ de economie te ondermijnen, met als doel de Sovjet-Unie rijp te maken voor een inval door westerse landen. Daartoe zouden zij samenzweren met de Franse premier Raymond Poincaré.

De aantijgingen waren onzin: er bestond helemaal geen ‘Industriële Partij’ en de beschuldigden waren noch saboteurs, noch betrokken bij complotten. Hun ongeluk was dat Stalin zondebokken nodig had voor de economische stagnatie en chaos die zijn eigen vijfjarenplan veroorzaakte.

‘Het is een paradoxale situatie. We zien documentaire beelden, waarin niets van wat wordt gezegd waar is.’ –    Sergej Loznitsa over het stalinistische showproces in The Trial

Het showproces vond plaats in een schitterende grote zaal met kroonluchters in Moskou, voor duizend man publiek. Om het propagandistisch nog verder uit te buiten werd het ook gefilmd. De messcherpe, uitstekend belichte zwart-witbeelden tonen de verbijsterende enscenering van de rechtszaak, die oogt als een toneelstuk waarin iedereen zijn voorgeschreven rol speelt. Aanklager Nikolai Krylenko somt de gruwelijke misdaden op van de industriële criminelen, die deemoedig alles bekennen. Buiten schreeuwen opgetrommelde demonstranten: ‘Dood aan de saboteurs!’ Uiteraard is de rechter het met hen eens, maar in 1930 was Stalin nog niet zo meedogenloos als in latere showprocessen: in ruil voor hun bekentenis werd de doodstraf voor de acht zondebokken omgezet in lange gevangenisstraffen.  De wrede ironie wil dat aanklager Krylenko in 1938 bij Stalin uit de gratie raakte en geëxecuteerd werd.
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10 - 2019

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer