Alle artikelen
Nog steeds is hij stadsdeelraadslid in Amsterdam, maar de landelijke bekendheid van Roel van Duijn stamt uit jaren zestig. Toen was hij oprichter van Provo en de Kabouterpartij. Nog steeds staat op een keukenplank in zijn woning een enigszins vaal geworden beeldje van een kabouter. ‘Het is een cultuurkabouter, hij zit te lezen,’ grapt Van Duijn. Hij kreeg het beeldje indertijd van zijn vriendin.
Het waren zware maanden voor Van Duijn, de maanden in 1967 nadat de Provo-beweging was opgeheven. ‘Provo was dood en ik was in de rouw. Ik lag in bed en dacht dat ik ziek was, dat ik kanker had. De dokter kwam langs en die gaf me van alles, ook penicilline. Uiteindelijk zei hij: “Van Duijn, je bent niet ziek, je moet eruit. Ga maar eens op een boerderij werken.”
Nou was ik een stadsjongen, dus ik wist niet waar ik heen moest. Wat ik wel wist, was dat mijn ouders altijd brood uit de reformwinkel aten. Ik zocht het telefoonnummer op van de boer die dat bakte en vroeg hem of ik stagiair kon worden. Dat vond hij goed, op één voorwaarde: ik moest mijn baard afscheren.’
Na een paar maanden op het land te hebben gewerkt kreeg Van Duijn een bijzondere ingeving. ‘De boer en ik stonden op een avond buiten terwijl op een naburig veld met een aardappelloofklapper gewerkt werd, een machine die het loof van de aardappels haalde. Ik vroeg die boer of wij die de volgende dag ook zouden gaan gebruiken. Hij zei: “Ben je gek? Zo’n lawaaiige machine? Daar jaag je de kabouters mee weg.”
Op dat moment begreep ik wat de nieuwe Provo moest zijn: een cultuurkabouter. Zowel een cultureel als een natuurmens. Ik gaf de man een hand en stapte die avond meteen op de trein naar Amsterdam.’
Nog diezelfde dag schreef Van Duijn een manifest, dat op 4 februari 1970 werd aangenomen door de ‘volksvergadering’ van kabouters. ‘Ik werd ambassadeur van de Oranjevrijstaat, een staat binnen Nederland. We wilden een alternatieve maatschappij starten. Terloops deden we mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam en in mei 1970 wonnen we vijf zetels. We probeerden de gemeente zoveel mogelijk in te schakelen voor onze initiatieven. De bomenaanplant in de stad wilden we uitbreiden, het gebied waar nu IJburg is saneren en de eerste gastarbeiders Nederlands leren. Maar al onze plannen werden verworpen.’
In 1974 werd Van Duijn wethouder van de gemeentebedrijven voor de Politieke Partij Radikalen (PPR). ‘Mijn wethouderschap was zeer controversieel; burgemeester Ivo Samkalden en mijn collega-wethouders wilden niets liever dan dat ik zou opdonderen. Maar ik was zeer vastberaden en had een deel van de gemeenteraad achter me.
Eind 1975 werd er een wet ingevoerd waarin stond dat alle Nederlandse huishoudens 3 procent van hun energierekening moesten bijdragen aan de bouw van een kerncentrale in het Duitse Kalkar, die ook energie aan Nederland zou gaan leveren. Als wethouder moest ik dat geld bij alle Amsterdamse huishoudens innen. Maar ik was tegen die kerncentrale! Daarom schreef ik een nota met het voorstel om mensen de keuze te geven of hun eigen bijdrage aan de kerncentrale zou worden besteed of aan zonne- en windenergie.
Toen het stuk op de agenda kwam, beweerde de burgemeester dat ik het niet had aangekondigd. Het werd voornamelijk procedureel gekrakeel; de nota werd niet inhoudelijk behandeld. Kort daarop werd een motie ingediend waarin stond dat ik mijn wethouderschap wegens “geestelijke en fysieke afwezigheid” moest neerleggen. Die werd in 1976 aangenomen.
Ik was razend. Omdat ik genoeg had van de politiek, begon ik een biologische boerderij in Oost-Groningen. Maanden na mijn aftreden besloot de rechter in Duitsland dat de bouw van de kerncentrale in Kalkar stilgelegd moest worden, omdat hij gevaarlijk was. Tegenwoordig is het gebouw een pretpark.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Het souvenir
Voorwerpen houden de herinnering aan belangrijke gebeurtenissen levend. Prominente Nederlanders vertellen over hun aandenken aan een bewogen periode in hun professionele leven. Roel van Duijn kreeg een kleine tuinkabouter, in de tijd dat hij met zijn kabouterweging ijverde voor een betere samenleving. Nog steeds is hij stadsdeelraadslid in Amsterdam, maar de landelijke bekendheid van Roel...
Mijn verhaal
5 tentoonstellingen over de Tweede Wereldoorlog
Vijf tentoonstellingen over de Duitse bezetting laten zien dat de mythes over het heldhaftige Nederland ook bij een groot publiek hebben afgedaan. Vooral de complexiteit van de oorlogservaringen krijgt veel aandacht. Op 15 maart, bijna twee maanden voordat Nederland zestig jaar Bevrijding herdenkt, stierf historicus Loe de Jong. Zijn ideeën over ‘goed’ en ‘fout’...
De zuilen staan nog fier overeind
Er is in Nederland nauwelijks bereidheid om oude verschillen te ontstijgen en gezamenlijk te strijden tegen een nieuwe vijand. De bestaande partijen zullen niet voor het conservatisme kiezen, voorspelt Bart Jan Spruyt, directeur van de Edmund Burke Stichting. Maar als het systeem van consensus en polderen in elkaar stort, moeten de conservatieven klaarstaan. Stel, je...
Valkenburg in mei 1940
Ze zaten midden in de vuurlinie, de inwoners van Valkenburg, nadat het Duitse leger op vrijdag 10 mei 1940 Nederland was binnengevallen. En het waren de Nederlandse kogels die de grootste schade aanrichtten. ‘Ik heb nooit begrepen waarom ze op het hospitaal hebben geschoten.’ Het bedaarde Zuid-Hollandse dorpje Valkenburg, gelegen tussen Katwijk en Leiden,...
Aan het hof van Filips II
Filips II is de geschiedenis in gegaan als een strenge, onbenaderbare vorst, die zijn fortuin spendeerde aan de bestrijding van de ketterij. Uit de memoires van een Vlaamse hoveling komt echter een Filips naar voren die weliswaar hard werkt, maar ook geniet van de zomers in zijn buitenverblijven en een gemaskerd bal aan zijn hof....
De geschiedschrijving van het Derde Rijk
Het rommelt in Duitsland. Na zestig jaar boetedoening vraag men zich af of de gewone Duitser niet ook slachtoffer was in de Tweede Wereldoorlog. Was alleen de nazi-top of de hele Duitse bevolking verantwoordelijk voor de Holocaust? Wat was de relatie tussen Adolf Hitler en zijn volk? En pleegden ook de geallieerden oorlogsmisdaden? Een overzicht...
Tien jaar na het vertrek van Mitterrand uit de Franse politiek
In mei 1995 verlaat François Mitterrand, dan al zwaar ziek, de politiek. Zijn aantreden als linkse president in 1981 betekende het einde van 25 jaar gaullisme in het Élysée. Het correspondentschap van Philip Freriks in Frankrijk loopt parallel met Mitterrands glorietijd. ‘Dat Mitterrand überhaupt aan de macht is gekomen, is misschien wel een van zijn...
De Nederlandse ontdekkingsreizen
Nadat Christoffel Columbus in 1492 Amerika had ontdekt en Vasco da Gama een zeeroute naar India had gevonden, was bij pauselijk decreet de wereld verdeeld tussen Spanje en Portugal. Spanje kreeg het alleenrecht op de vaart naar Zuid-Amerika, de Stille Oceaan en de Filippijnen; Portugal richtte zich op een deel van Brazilië, Afrika en Azië...
70 boeken die je zou kunnen lezen over ons verleden
Deze selectie is samengesteld door de redactie van Historisch Nieuwsblad. Alle boeken liggen tijdens de Boekenweek in de boekwinkel. Het zijn nieuwe boeken, boeken die kort geleden zijn verschenen en klassiekers die ter gelegenheid van de Boekenweek zijn herdrukt. De lijst bevat biografieën van belangrijke Nederlanders, overzichten van de vaderlandse geschiedenis, spannende historische studies, maar...
Wat wil het buitenland over ons weten?
De Nederlandse strijd tegen de Spaanse overheersing, religie, tolerantie en de rijke cultuur van de Gouden Eeuw. Dat zijn de thema’s die in het buitenland altijd tot de verbeelding hebben gesproken. Na de rijke zeventiende eeuw werd Nederland met de eeuw onbeduidender. Wat willen buitenlanders over Nederland weten? In het algemeen natuurlijk niets. De wereld...
Wat willen we weten over ons verleden?
De kogelgaten die herinneren aan de moord op Willem van Oranje zijn pas later aangebracht. Dat was goed voor het sentiment maar slecht voor de waarheid. Nederlanders hebben behoefte aan een gemeenschappelijk verleden maar aan wandbordjeswijsheid hebben we niets. In tegenstelling tot andere wetenschappers zeggen historici niet graag dat hun bedrijf nut heeft of ergens...
