Alle artikelen

De Korea-oorlog, die sinds de wapenstilstand van 1953 voor onbepaalde tijd is opgeschort, dreigt weer op te vlammen. Opnieuw komt de dreiging uit het noorden. Maar daar houden de overeenkomsten met het conflict van 1950-1953 op, zegt de Leidse hoogleraar Koreaanse studies Remco Breuker.

‘Noord-Korea stond er in 1950 veel beter voor. Nu is het land straatarm, maar toentertijd was Noord-Korea rijker dan Zuid-Korea. Het regime was ook lang niet zo repressief als tegenwoordig. Begrijp me niet verkeerd; het was een communistische dictatuur. Maar de strafkampen zaten nog niet overvol.

Zuid-Korea was in de jaren vijftig het armste land ter wereld. In naam was het een democratie, maar indirect werd het land door de Amerikanen bestuurd. Bij de bevolking in Noord én Zuid heerste het idee dat Korea – dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was gesplitst in een communistische en een prowesterse sector – snel herenigd moest worden. Dat is nu niet zo.

De Korea-oorlog vond plaats binnen de context van de Koude Oorlog. Het noorden werd gesteund door China en de Sovjet-Unie, het zuiden door de Amerikanen. Toen die de Zuid-Koreanen te hulp schoten, deden ze dat onder de vlag van de Verenigde Naties. Dat konden ze doen, doordat communistisch China geen zetel had in de Veiligheidsraad en de Russen deze boycotten. Nog steeds staan er VN-troepen aan de grens tussen Noord- en Zuid-Korea. De Verenigde Naties zijn dus betrokken, mocht het opnieuw tot oorlog komen.

Alle ogen zijn gericht op Beijing. Je hoort vaak beweren dat Noord-Korea economisch voor 80 procent afhankelijk is van China. Maar de laatste jaren is Pyongyang meer handel gaan drijven met het Midden-Oosten en is nog maar 40 procent van het bruto binnenlands product afkomstig uit de handel met China.

De Chinezen hebben geen controle meer op het regime. Daarom vragen ze de internationale gemeenschap mee te zoeken naar een diplomatieke oplossing. Beijing heeft laten doorschemeren dat de Europese Unie een geschikte bemiddelaar zou zijn. Alle andere partijen, inclusief de Verenigde Naties met hun Zuid-Koreaanse secretaris-generaal Ban Ki-moon, zijn gecompromitteerd. Europa zou een elder statesman naar voren moeten schuiven. Iemand als Tony Blair, voordat hij Irak binnenviel.

Ik ben heel bang voor het Irak-scenario: een preventieve aanval van Amerika om in één klap een einde te maken aan het Noord-Koreaanse regime. Er is net een verdrag getekend waardoor de Amerikanen bij kleine provocaties militair mogen reageren namens Zuid-Korea.

Als de Amerikanen denken dat de bevolking van Noord-Korea hen als bevrijders zal binnenhalen, dan vergissen ze zich. De gemiddelde Noord-Koreaan is doodsbang voor de Amerikanen. De bloedbaden die Amerikaanse troepen aanrichtten in 1950-1953 hebben zij decennialang in uitvergrote vorm te zien gekregen in films en boeken. De Amerikanen kunnen het regime omverwerpen, maar dan komt er een ander regime dat ook anti-Amerikaans is.

Ten koste van alles moet worden voorkomen dat er oorlog uitbreekt. Het leger van de Noord-Koreanen is ondervoed en slecht bewapend, maar kan nog steeds klappen uitdelen. Niet met kernwapens, dat geloof ik niet. Dan zouden ze ook hun eigen land vergiftigen. Maar ook een conventionele oorlog zou rampzalige gevolgen hebben. Dat ligt met name aan de kwetsbare ligging van Seoul. Volgens computersimulaties zouden in de eerste 24 uur een miljoen doden vallen en in een hele oorlog 16 miljoen.’