Alle artikelen
De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar wilde die pijnlijke waarheid niet echt weten.
In 1976 werd in de Amerikaanse Senaat onthuld dat vliegtuigbouwer Lockheed steekpenningen had betaald aan onder anderen prins Bernhard. Het concern hoopte dat de prins in ruil daarvoor de Nederlandse regering zou overtuigen om Lockheeds gevechtsvliegtuig Starfighter aan te schaffen. Premier Den Uyl liet de zaak onderzoeken door een aantal ‘wijze mannen’, de zogeheten Commissie van Drie. De jonge jurist Ad Geelhoed werd secretaris. Hij deed een groot deel van het eigenlijke onderzoekswerk van de commissie en liet vier grote dozen met documenten na. Deze zijn afgelopen januari openbaar gemaakt door het Nationaal Archief.
Meer lezen over historisch onderzoek? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
De commissie vroeg niet door
Geelhoed ontdekte dat behalve Lockheed ook de concurrerende vliegtuigbouwer Northrop verdachte betalingen had gedaan aan Bernhard en vice versa. Samen met de commissie reisde Geelhoed naar de VS voor een onderhoud met de directeur van Northrop, Thomas Jones. Maar de drie commissieleden maakten het Jones niet moeilijk, zo blijkt uit het gespreksverslag. Ze verzekerden de directeur dat het gesprek informeel was. Toen ze Jones vroegen waarom Bernhard geld aan hem had overgemaakt, antwoordde zijn advocaat dat het om een privéaangelegenheid ging. De commissie vroeg niet door, maar liet het daarbij.
De onwil van de Commissie van Drie om de onderste steen boven te krijgen, frustreerde secretaris Geelhoed. Hij stelde lijsten op met vragen die de commissie zou moeten stellen aan verschillende personen. Eigenlijk zouden alle zakelijke relaties van de prins onder ede moeten worden gehoord, beklemtoonde Geelhoed. Maar de commissie maakte er nauwelijks werk van.
In het eindverslag noemde de commissie uitsluitend de verdachte transacties van Bernhard met Lockheed, niet die met Northrop. Alleen in een geheime bijlage voor de premier stond dat er aanwijzingen waren dat de prins ook van Northrop steekpenningen had ontvangen. Die bijlage kwam pas in 2005 aan het licht dankzij een publicatie in Vrij Nederland. Al die tijd kende Geelhoed de waarheid, maar moest hij zwijgen.
Commissie wilde Bernhards rol in Lockheed-affaire niet echt weten
Onderzoekscommissie wilde bewust niet weten hoe corrupt prins Bernhard daadwerkelijk was
De commissie die moest uitzoeken of prins Bernhard smeergeld aannam van Amerikaanse vliegtuigbouwbouwers, heeft haar werk niet goed gedaan. Dat concludeert historicus Philip Dröge in Historisch Nieuwsblad. Dröge baseert zich op het onlangs geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed. De commissie had sterke aanwijzingen dat de prins nog corrupter was dan gedacht, maar...
Hoe links waren Hitler en Mussolini?
Ze lieten de overheid de economie aansturen. Ze voerden sociale verzekeringen in en streefden naar een samenleving zonder klassentegenstellingen. Tegelijkertijd verboden ze vakbonden en beschermden ze private ondernemers. Hoe socialistisch waren de fascisten?
‘Het fascisme was wel degelijk een ideologie’
Luister naar de Historische BoekenCast met Jos Palm, een podcast van Historisch Nieuwsblad over boeken die geschiedenis maken. Blijf op de hoogte van de belangrijkste nieuwe geschiedenisboeken en luister elke twee weken naar boekbesprekingen en interviews met schrijvers. Afl.63 – ‘Het fascisme was wel degelijk een ideologie’ Bekijk het interview met Ellen Neslo over haar...
Arie Kok: ‘Ik zag de oorlogsvloot van Willem III voor me’
Arie Kok vertelt over de historische sensatie die hij ervoer bij het schrijven van zijn boek over de Noordzee. ‘In de haven kon ik het verleden proeven.’
De oudste utopieën: historische ideeën over een ideale wereld
Een land waar niemand hoeft te werken, waar de zon altijd schijnt en iedereen gelukkig is. Utopieën spreken sinds mensenheugenis tot de verbeelding.
Defensie wil sneller paraat staan: vanwege Duitse dreiging wilde premier Colijn dat in 1936 ook
De commandant der strijdkrachten roept het leger op om sneller in gereedheid te komen. Hij wil daarmee de ‘urgentie’ van de Russische dreiging benadrukken. In april 1936 besloot Den Haag dat dienstplichtigen langer in het leger moesten blijven vanwege de Duitse remilitarisatie van het Rijnland, vertelt militair historicus Wim Klinkert. Generaal Onno Eichelsheim heeft een...
Romeinse basilica gevonden in Londen
In het centrum van Londen, een paar honderd meter ten noorden van London Bridge, hebben archeologen de resten gevonden van een Romeinse basilica. Het gebouw werd er rond 70 n.Chr. neergezet, grofweg een kwart eeuw nadat de Romeinen Londinium hadden gesticht. De basilica was onderdeel van het forum en het belangrijkste centrum van handel, bestuur...
Schilderijen raakten in de achttiende eeuw uit de mode
In de zeventiende eeuw kochten Amsterdammers massaal schilderijen, maar daarna werden de kunstwerken veel minder populair.
Nederland bouwde de hoogovens van Tata Steel in de jaren twintig
De hoogovens bij IJmuiden werden ooit gebouwd om ‘strategisch onafhankelijk’ te zijn op het gebied van staal.
Amerikaanse importtarieven maakten de economische crisis in de jaren dertig veel groter
De Verenigde Staten verhoogden in de zomer van 1930 de importheffingen op talloze buitenlandse producten met de Smoot-Hawley Tariff Act. Deze wet was aanvankelijk bedoeld om noodlijdende boeren te helpen, maar pakte desastreus uit. De Amerikaanse importtarieven en de daaropvolgende handelsoorlogen verergerden de Grote Depressie van de jaren dertig. Op het eerste gezicht draaide de...
BBB wil voedselzekerheid in tijden van oorlog. In ’40-’45 betekende dat een kleinere veestapel
Nu Nederland stevig investeert in defensie, moet de regering ook aandacht krijgen voor voedselzekerheid in tijden van militaire conflicten, stelt BBB-Kamerlid Henk Vermeer. In aanloop naar de Tweede Wereldoorlog was de conclusie dat de veestapel flink moest krimpen als er een oorlog uitbrak. In een motie vroeg Vermeer de regering te onderzoeken of investeringen in...
Commissie wilde Bernhards rol in Lockheed-affaire niet echt weten
Prins Bernhard heeft niet alleen steekpenningen aangenomen van vliegtuigbouwer Lockheed, maar ook van concurrent Northrop. De commissie die zijn gedrag in de jaren zeventig onderzocht wilde deze pijnlijke waarheid niet echt weten. Dat blijkt uit het recent geopenbaarde archief van de toenmalige secretaris, Ad Geelhoed.
