Alle artikelen
Geruime tijd wisten de ruige Daciërs de macht van Rome te weerstaan. Daarom zijn de Roemenen nog steeds trots op deze verre voorouders. Bovendien zijn ze gefascineerd door hun zilveren en gouden schatten. In januari 2025 werden een bijzondere helm en drie armbanden gestolen uit het Drents Museum.
Twee millennia geleden zagen de Karpaten in Transsylvanië er anders uit dan tegenwoordig: ruiger, minder bosrijk. Er leefde een gehard bergvolk, de Daciërs, op een kruispunt van culturen. Hun regio verbond het Middellandse Zeegebied met andere delen van Europa. Volgens hun tijdgenoten handelden ze in zout, vee en slaven, en bezaten ze goud- en zilverschatten.
Meer beeldessays lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Ze waren bekwame edelsmeden, zo blijkt uit opgravingen. Veel van hun sieraden en munten zijn gevonden rondom nederzettingen, op plaatsen waar ze die zelf in de grond moeten hebben gestopt. En lang niet altijd als grafgiften, waarschijnlijk hadden ze een rituele functie.
Toevallige vondst
Kinderen ontdekken deze helm begin twintigste eeuw bij Coțofenești. Hij is vrijgespoeld door de regen. Ze spelen ermee en hij dient zelfs als drinkbak voor vee. Tot in 1929 iemand inziet dat het een archeologisch object is en de helm terechtkomt in het Nationaal Archeologisch Museum in Boekarest. De helm stamt uit de vierde eeuw voor Christus. Het is een in goud nagemaakte leren helm versierd met lynxen en griffioenen. In 2025 wordt de helm gestolen bij een tentoonstelling in het Drents Museum.
Het goud voor hun kunstvoorwerpen en munten zeefden ze uit de rivieren, waarschijnlijk hakten ze het goud nog niet uit. Ze waren in staat tot op de gram nauwkeurig het gewicht van zilveren en gouden voorwerpen te bepalen.
Lokaal goud
Lange tijd was niet zeker waar het goud voor de sieraden, kledingaccessoires en tafelgerei van de Daciërs vandaan kwam. Na atoom- en nucleair onderzoek is inmiddels duidelijk dat ze zijn gemaakt van ongeraffineerd lokaal goud, waarin nog sporen van koper en zilver zitten. De Daciërs konden metalen nog niet van elkaar scheiden. Het zilver dat ze gebruikten kwam uit een andere regio.
In de eerste eeuw voor Christus wist koning Boerebista de Daciërs te verenigen en omliggende stammen te onderwerpen. Even dreigde een oorlog met het Romeinse Rijk, maar voor het zover kwam werd hij tijdens een opstand vermoord. Na een rustige periode begon de Dacische koning Decebalus de Romeinen te tergen. Dat leidde tot twee oorlogen, die de Romeinen in 106 n.Chr. definitief wonnen. Na een lange belegering viel de hoofdstad Sarmizegetusa Regia en sneed Decebalus zelf zijn keel door om te voorkomen dat de vijand hem levend in handen kreeg. Maar de Romeinen kregen zijn lichaam wel te pakken: zijn hoofd werd bij keizer Trajanus bezorgd. Ook namen ze al zijn bezittingen in. Goud, zilver, stoffen, bont, vee en 50.000 slaven werden afgevoerd naar Rome.
Het gulden vlies
Goud werd in de Oudheid onder meer uit rivieren gewonnen door slib op een schapenvacht te scheppen en dat eraf te spoelen, zodat klompjes goud in de haren bleven hangen. Dat is waarschijnlijk de oorsprong van de Griekse mythe over het Gulden vlies, de gouden vacht waarnaar Jason en de Argonauten op zoek gaan.
Trajanus liet in Rome een triomfzuil neerzetten, waarop de overwinning op de Daciërs als een stripverhaal is weergegeven. Te zien is hoe de schatten worden ingepakt en meegenomen. Het gebied van de Daciërs werd een provincie van Rome, dat er enorme hoeveelheden goud begon te delven. De grote hoeveelheid goud die er na de val van Decebalus op de markt kwam, leidde zelfs in Alexandrië tot een koersdaling van 26 procent.
Nooit heeft een Romeins leger zoveel geroofd als van de Daciërs.
Afbeeldingen: National History Museum of Romania/Marius Amarie .
De bijzondere schatten van de Daciërs
Geruime tijd wisten de ruige Daciërs de macht van Rome te weerstaan. Daarom zijn de Roemenen nog steeds trots op deze verre voorouders.
Marjorie Post was de koningin van Mar-a-Lago
Als een van de rijkste vrouwen van de VS kon Marjorie Post het breed laten hangen. Een van haar pronkpaleizen kwam in handen van Donald Trump.
‘Een doorzonwoning zit vol herinneringen’
Barend de Voogd tekent middels interviews de geschiedenis van gewone mensen op. Zo sprak hij voor een boek met oud-bewoners van een doorzonwoning.
Engelse Zeeoorlogen waren een clash tussen twee monopolisten
De VS voert hoge importtarieven in voor Canada, Mexico en China. In het verleden leidden handelsoorlogen dikwijls tot militair geweld, zoals slepende oorlogen tussen Engeland en de Republiek.
Palmyra was het Venetië van de woestijn
Het glorieuze verleden van Palmyra geeft veel Syriërs trots en inspiratie. Maar fundamentalistische moslims zouden de antieke stad het liefst begraven in het woestijnzand.
’Godfried Bomans wilde het leven vleugels geven’
Via columns en boeken als Erik of het klein insectenboek bereikte Godfried Bomans een groot lezerspubliek. Maar achter de humoristische en ontregelende man ging een eenzaam mens schuil, zo toont Neerlandicus Gé Vaartjes in 'Vleugelman'.
Fout in de Jordaan: familie ging boven alles
Stephanie Biesheuvel beschreef het straatarme gezin van haar overgrootouders, dat ten prooi viel aan radicale politiek.
Homoseksuelen kregen de schuld van rampspoed
In de Zuidelijke Nederlanden werden tussen 1400 en 1700 meer homoseksuelen vervolgd dan in de rest van Europa. In 'De onuitspreekbare zonde' laat historicus Jonas Roelens zien hoe dat komt.
Waarom houden grote rijken zo lang stand?
In zijn nieuwste boek gaat de Zweedse historicus Dick Harrison op zoek naar een verklaring.
Mathieu segers biedt andere kijk op Europa
In zijn laatste boek wilde Mathieu Segers onderbelichte aspecten van de Europese eenwording belichten en nieuwe methodologische wegen bewandelen.
Dante blijkt helemaal niet zo tolerant
Op zoek naar de wortels van haar katholieke familie verdiept Bernadette Demeulenaere zich in de middeleeuwse inquisitie. Dat leidt tot een belangrijke levensles.
Vermiglio: oorlogsdrama in een stil dorp
Zelden tonen oorlogsfilms hoe het leven is in het achterland van het front. Vermiglio is een uitzondering.
