Alle artikelen
Wie als Leidenaar in de zeventiende eeuw een conflict had met zijn echtgenoot of buurman, kon kiezen uit een scala van juridische instanties. Tegenwoordig is er de Leidse Rechtswinkel om de rechtbank te ontlasten.
Ook in de zeventiende eeuw waren de rechtbanken overbelast. Civiele zaken, zoals burenruzies en familievetes, probeerde men daarom zoveel mogelijk te laten oplossen door lagere instanties, zoals buurtheren, gilden en kerkenraden. In Leiden werden twee schepencommissies in het leven geroepen waar burgers hun conflicten aan konden voorleggen: de commissie voor burenkwesties en het college van vredemakers. Zo hoopte het Leidse stadsbestuur de civiele rechtbank, de vierschaar, te ontlasten.
In Op hoop van akkoord. Instrumenteel forumgebruik bij geschilbeslechting in Leiden in de zeventiende eeuw onderzoekt historicus Aries van Meeteren hoe de verschillende instellingen functioneerden. Van een goed werkende keten, waarbij klagers eerst bij de lagere instanties aanklopten voordat ze eventueel werden doorverwezen, bleek in de praktijk geen sprake. Volgens Van Meeteren deed de zeventiende-eeuwse Leidenaar aan juridisch shoppen: hij legde zijn geschillen voor aan de instelling waar hij het snelste resultaat verwachtte tegen de laagste kosten.
Tegenwoordig kunnen Leidenaars hun geschillen voorleggen aan de kantonrechter. De drempel naar de rechtbank is voor veel mensen echter te hoog, en het duurt soms lang voordat een zaak voorkomt. Advocaten en rechters zijn overbelast. Daarom is er de Leidse Rechtswinkel, waar mensen advies kunnen krijgen over al of niet te nemen juridische stappen. Ook kan de Rechtswinkel zelf in conflicten bemiddelen, zegt coördinator Rolf Scheubling. ‘Onze adviezen zijn niet bindend, want alleen een rechter kan een bindende uitspraak doen. Toch lossen wij de meeste geschillen zelf op. Zo ontlasten we de kantonrechter en besparen we mensen een lange en ingewikkelde procesgang.’
Behalve bij de Rechtswinkel kunnen Leidse burgers voor juridisch advies ook terecht bij het Juridisch Loket van de gemeente of bij de Burgerraadslieden. De verschillende loketten hebben hun taken strikt gescheiden, zegt Scheubling. ‘Zo wordt voorkomen dat we zaken dubbel doen. Juridisch shoppen is niet meer mogelijk.’ De Leidse Rechtswinkel behandelt voornamelijk zaken die raken aan het belasting- of familierecht. ‘Vooral na de zomervakantie komen veel mensen naar ons toe met conflicten in de relatiesfeer. Drie weken lang met z’n tweeën in de regen in een tentje zitten, dat wil wel eens tot wrijvingen leiden.’
Volgens Scheubling neemt het aantal Leidenaars dat juridische bijstand nodig heeft elk jaar toe. ‘Vorig jaar kregen wij ruim 3500 cliënten aan ons loket, en gaven wij een veelvoud aan telefonische adviezen. In de nabije toekomst willen we ook een internetloket oprichten, waar mensen vragen per e-mail kunnen stellen. Zo maken we de drempel nog lager.’
Aries van Meeteren, Op hoop van akkoord. Instrumenteel forumgebruik bij geschilbeslechting in Leiden in de zeventiende eeuw. 389 p. Uitgeverij Verloren, € 35,-
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Lessen
Wie als Leidenaar in de zeventiende eeuw een conflict had met zijn echtgenoot of buurman, kon kiezen uit een scala van juridische instanties. Tegenwoordig is er de Leidse Rechtswinkel om de rechtbank te ontlasten. Ook in de zeventiende eeuw waren de rechtbanken overbelast. Civiele zaken, zoals burenruzies en familievetes, probeerde men daarom zoveel mogelijk te...
‘Stasi-fractie’ in de Bondsdag
In augustus werd eindelijk een deel van de ‘Rosenholz-dossiers’ openbaar gemaakt. Nieuwe ontmaskeringen van DDR-spionnen heeft dat tot op heden niet opgeleverd. door Antoine Verbij/ Berlijn Met grote spanning zag Duitsland de openbaarmaking van de zogeheten ‘Rosenholz-dossiers’ tegemoet. De op 381 cd’s opgeslagen dossiers van het ministerie voor Staatsveiligheid (Stasi) van de voormalige DDR zouden...
Antisemitische tekenfilm
Tijdens het aanstaande Holland Animation Film Festival (1-5 november) zal voor het eerst sinds 1943 de beruchte Nederlandse tekenfilm Van den vos Reynaerde openbaar vertoond worden. Het is een van de meest geruchtmakende films uit de Nederlandse filmgeschiedenis. De door de Haagse filmmaatschappij Nederland Film geproduceerde en in Agfacolor opgenomen tekenfilm werd vanaf 1941 in...
Van Heiligerlee naar Uruzgan
Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) gaat de komende jaren een zevendelige reeks schrijven over de Nederlandse militaire geschiedenis. Het eerste deel staat gepland voor 2009. door Guido van Hengel ‘De militaire geschiedenis is helemaal terug,’ zegt NIMH directeur Piet Kamphuis. ‘Sinds een paar jaar groeit het besef dat het leger een belangrijk onderdeel...
Shortlist Thea Beckmanprijs 2006 bekend
Zaterdag 16 september wordt voor de vierde keer de Thea Beckmanprijs voor het beste historische kinderboek uitgereikt. De jury was verheugd en verbaasd over het grote aantal inzendingen: voor de shorlist van zes boeken kon uit bijna veertig titels gekozen worden. De jury van de Thea Beckmanprijs bestaat dit jaar uit Frits van Oostrom (hoogleraar...
Hervormde kerk als dekolonisator
De hervormde kerk speelde een bepalende rol bij de overdracht van Nieuw Guinea aan Indonesië in 1962. Vanwege de internationale dekolonisatietrend stelde de Hervormde Synode voor dat het Nederlandse gezag uit Nieuw Guinea terug zou trekken. Dit zegt Hans van de Wal in ‘Een aanvechtbare en onzekere situatie.’ De Hervormde kerk en Nieuw Guinea 1949-1962....
NIOD: niet bij Tweede Wereldoorlog alleen
Historica Marjan Schwegman (1951) is benoemd tot de nieuwe directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Ze was hoogleraar in Utrecht en directeur van het Nederlands Instituut in Rome en zal per 1 maart 2007 de functie overnemen van huidig directeur Hans Blom. Schwegman is geboren ná de oorlog en heeft al in verschillende...
De Stelling
Nederland moet hoe dan ook achter Israël blijven staan Anton van Hooff, docent klassieke cultuurgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen: ‘Ik zou haast zeggen dat er alle reden is om je tégen Israël te keren. Israël kiest ervoor, zoals het altijd al heeft gedaan, om problemen met militaire middelen op te lossen. De bombardementen op...
Beter een goede oorlog dan een slechte vrede
De Nederlandse Anti Oorlogs Raad (NAOR) zette zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in voor een snelle vrede, maar vond daarmee geen instemming bij de Duitse en Engelse collega pacifisten. Dit zegt W.H. van der Linden in zijn meer dan 1100 pagina tellende boek The International Peace Movement during the First World War. In and around...
De Stelling
In zijn proefschrift Het verantwoorde verschil. Intelligentiemeting in de Verenigde Staten. Historische wortels van een hedendaags vraagstuk verklaart Gérôme Friesen de opmars van de IQ-test vanuit de Amerikaanse cultuur. Hoewel de eerste IQ-test ooit van Franse makelij was, worden nergens ter wereld zoveel intelligentiemetingen verricht als in de Verenigde Staten. Friesen legt een verband met...
Geschiedfundamentalisten aan de macht in Florida
In de Amerikaanse staat Florida is afgelopen juli een wet aangenomen die het geschiedenisleraren op de openbare school verbiedt interpretaties van de Amerikaanse geschiedenis te onderwijzen. De wet stelt letterlijk: ‘Amerikaanse geschiedenis zal worden behandeld als feitelijk, nooit als geconstrueerd.’ Kort na de invasie van Irak in 2003 had president Bush in een speech al...
Hongaars monument gedenkt deportatie Duitsers
Tweehonderdduizend Hongaarse Duitsers moesten na de Tweede Wereldoorlog hun geboorteland verlaten. Hun deportatie wordt nu herdacht met een monument in Budaörs. Precies twee jaar heeft de verbanning van de ouders van Anton Roth geduurd. Ze maakten deel uit van de stroom van 200.000 Duitsers die tussen 1946 en 1948 hun geboorteland Hongarije moesten verlaten. ‘Ze...
