Home Jolande Withuis

Jolande Withuis

  • Gepubliceerd op: 8 oktober 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jolande Withuis
  • 3 minuten leestijd

Dimdammen – kent u dat woord? Ik ken het pas sinds het vraaggesprek (in de Volkskrant van 22 augustus) met de Rotterdamse GroenLinks-wethouder R. Grashoff, de man die ten langen leste de bruggenbouwer ontsloeg die helemaal nooit had moeten worden aangesteld – de bruggenbouwer die weigert het stenigen van vrouwen te veroordelen.

Dimdammen is gezeur, zo blijkt uit het interview. In Nederland wordt volgens Grashoff te veel gedimdamd over hoofddoekjes. Op reis naar Canada had hij genoten van de aanblik van een behoofddoekte douanière. In dit licht bezien mag het bepaald een wonder heten dat de wethouder het contract verbrak. Want de aanleiding daarvoor was het werk van de bruggenbouwer voor een door Iran gefinancierde tv-zender.

En laten het nu net de vrouwen zijn die maar niet ophouden te dimdammen over hoofddoeken op wie dat regime het heeft gemunt. Het is illustratief voor de diepe vrouwenhaat van de islamofascisten dat demonstrantes tegen Ahmadinejad – als ze al niet worden doodgeschoten – in hun cel worden verkracht. Grashoffs solidariteit is verkeerd gericht. Demonstreren voor de ambassade in Den Haag tegen het geweld en de verkiezingsfraude moesten Iraanse vluchtelingen deze zomer doen zonder steun van Nederlandse activisten.

Het is een ijzeren historische wet: modernisering en democratisering van de monotheïstische wereldgods¬diensten betekenen strijd voor de rechten van vrouwen tegen de macht van mannen. Naast de dood is immers de macht van mannen en vaders over vrouwen en meisjes de core business van deze religies. De taliban verbranden leraressen, in Saudi-Arabië sleurt een vader zijn tienjarige dochter terug naar haar wettige, 80-jarige eigenaar en in Iran schuimt de zedelijkheids-Gestapo de straten af om vrouwen te betrappen wier handen of haren een centimeter te zichtbaar zijn.

Men leze Azar Nafisi’s briljante betoog over de betekenis van literaire verbeelding onder totalitaire regimes in Reading Lolita in Teheran (2003), om de ‘perverse intimiteit’ te vatten waaraan het Iraanse regime vrouwen onderwerpt. Tot in handtasjes wordt gespeurd naar verboden lippenstiften.

In haar Things I’ve Been Silent about (2008) laat Nafisi haar teleurstelling blijken over de ‘morele nonchalance’ en ‘mentale luiheid’ waartoe het leven onder dit regime ook critici verleidt: ‘Je zag het bij onze mannelijke kennissen die met een spottende gezichtsuitdrukking zeiden: “Waarom zo moeilijk doen over een lap stof?”’

‘Seculiere, verlichte mannen’, die ze had aangezien voor vrienden, maakten intellectuele, werkende vrouwen als Nafisi nu uit voor ‘lastpakken’, omdat ze ‘bezwaar maakten tegen de verplichte sluier’, terwijl ze zelf maar al te graag de nieuwe wetgeving benutten om ‘van hun vrouw te scheiden zonder haar toestemming’.

Na het lezen van deze memoires had ik het gevoel dat ik eindelijk iets begreep van de Iraanse geschiedenis. Prachtig vervlochten met een persoonlijk familieverhaal, schetst Nafisi in Alles wat ik verzwegen heb de traditie van conflicten tussen de repressieve, antidemocratische geestelijkheid en de seculiere elite, waartoe haar moslimouders behoorden.

Ze legt de fatale vergissing uit van linkse studenten als zijzelf, die zich eind jaren zeventig achter Khomeini schaarden in de hoop op meer vrijheid en democratie, en bedrogen uitkwamen met een theocratisch terreurbewind. Dat draaide direct de rechten van vrouwen terug, die waren ingevoerd onder de ook weinig democratische, maar wel westers georiënteerde sjah.

De Perzische strijd voor vrouwenrechten stamt van voor de sjah. Nafisi’s moeder en grootmoeder waren er trots op dat ze als moslima hun sluiers hadden afgelegd. Nafisi zelf werd als literatuurdocent door de universiteit ontslagen toen ze weigerde haar hoofd te bedekken. Ze is nu hoogleraar in de Verenigde Staten en spreekt op 26 november in Utrecht de vijfde Belle van Zuylenlezing uit.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Interview

‘De Top 40-hitlijsten van Radio Veronica waren heilig’

Pophistoricus Leo Weijers (1959) is van jongs af aan gefascineerd door Radio Veronica. Als een ode aan de verdwenen zeezender schreef hij er een boek over. ‘Veronica was een bron van inspiratie voor latere radiomakers.’ Op 15 oktober 1959 werd de Vrije Radio Omroep Nederland (VRON) tijdens een vergadering van vrije radiohandelaren opgericht. De pioniers...

Lees meer
Still uit The promise
Still uit The promise
Recensie

Papoea’s werd niets gevraagd

De documentaire 'The Promise' blikt met archiefbeelden en interviews terug op het lot van de Papoea’s als speelbal van geopolitieke krachten.

Lees meer