Home Mary Beard, ‘Pompeii’

Mary Beard, ‘Pompeii’

  • Gepubliceerd op: 11 november 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bastiaan Bommeljé
  • 3 minuten leestijd

Voor mij ligt een vertaling van een tamelijk briljant boek (Pompeii) door een onbetwistbaar briljante wetenschapster van de klassieke oudheid (Mary Beard), en toch overvalt mij een vleugje somberheid. De Nederlandse uitgever van dit prijswinnende werk meldt op het stofomslag weinig meer over Beard dan: ‘Lees ook haar hilarische weblog “A Don’s Life”.’ Tsja, ‘hilarisch’ – blijkbaar durft men de Nederlandse lezer niet meer te vermoeien met haar uitmuntende academische werk, het werkelijke fundament van haar faam als Britain’s best-known classicist.

Derhalve verneemt die Nederlandse lezer van Pompeii niet dat dit werk aansluit bij Beards eerdere mythedoorbrekende boeken The Parthenon (2002 – bijzonder goed) en The Colosseum (2005 – geschreven met Keith Hopkins en fucking brilliant), noch dat andere werken van haar hand (zoals Rome in the Late Republic, Religions of Rome, The Roman Triumph) stuk voor stuk standaardwerken zijn.

Weliswaar wordt genoemd dat Mary Beard ‘redacteur klassieken is van de Times Literary Supplement’, maar niet dat zij ook schrijft voor de London Review of Books, de Guardian alsook de New York Review of Books, en evenmin dat zij de prestigieuze Sather Lectures (Berkeley), Prentice Lecture (Princeton) en Syme Lecture (Nieuw-Zeeland) heeft mogen geven, noch dat zij vanuit haar vaste professoraat in Cambridge (waar ze Fellow is aan Newnham College) visiting professor is geweest aan onder meer het Getty Research Institute en de École Pratique des Hautes Études in Parijs. Ik bedoel, we hebben hier te maken met een historica van de buitencategorie, die in een week meer doet dan een Nederlandse geschiedkundige in zijn gehele loopbaan, en dit wordt kennelijk niet de moeite waard geacht mede te delen.

Mary Beard slechts ‘een van de bekendste classici ter wereld’ te noemen, zoals de Nederlandse editie van Pompeii doet, is niet alleen een understatement, maar ook niet meer dan half juist. In de Angelsaksische wereld is een classicist behalve ‘classicus’ ook oudhistoricus in de breedste zin van het woord. Niet voor niets werd Pompeii onlangs onderscheiden met de belangrijke Wolfson History Prize – het eerste boek over de oudheid sinds het epochemakende The Ancient Economy van Moses Finley in 1974, die trouwens in Cambridge de leermeester van Beard was.

Pompeii is dan ook niet zomaar een boek over de Romeinse stad die in het jaar 79 verzwolgen werd door de as van de Vesuvius (daarvan zijn er recentelijk nogal wat verschenen); neen, het is een echt belangrijk werk over de populairste archeologische locatie ter wereld (met meer dan 2,5 miljoen bezoekers per jaar).

Het belang van Pompeii ligt niet eens zozeer in de onopgesmukte wijze waarop het dagelijks leven wordt geschilderd (met veel aandacht voor de stank, de stront en de pis), maar vooral in de wijze waarop naar de oudheden wordt gekeken. Mede omdat Pompeii zo’n enorme rol heeft gespeeld in de herontdekking van de klassieken, zijn er zeer veel volledig onge¬fundeerde theorieën uit vooral archeologische hoek over de stad de wereld in geslingerd. Beard neemt ze bijna stuk voor stuk op de korrel, weegt ze, en verplettert ze onder een spervuur van argumenten en gezond verstand.

Hoe opgewekt de toon van Pompeii ook lijkt, de boodschap is pessimistisch waar het de mogelijkheid van kennis over de stad betreft. Bijna stap voor stap leidt Beard de lezer door de opgravingen, en onderweg rekent ze achteloos af met de bestaande visies op zaken als huisdecoratie, het aantal bordelen (volgens haar slechts één echt), godsdienst (volgens haar is het pertinent onjuist om het Forum te beschouwen als pronkstuk van de keizercultus) enzovoort.

Hoewel Beard soms wel erg vergenoegd opgaat in haar rol van wickedly-subversive geleerde, stelt zij de juiste vragen, uit de juiste twijfels en heeft de juiste aarzelingen. Daardoor waait er eindelijk een frisse wind door de vaak zo verstikkende straten tussen de Villa der Mysteriën en de Via dei Sepulcri.

Mary Beard ‘Pompeii. Het dagelijks leven in een Romeinse stad’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer