Op kerstavond nam de Amerikaanse Senaat een wet aan die tot de invoering van een algemene ziektekostenverzekering moet leiden. Eerder had het Huis van Afgevaardigden met een vergelijkbare wet ingestemd, zodat nu ook voor Amerika’s 47 miljoen onverzekerden een ziektekostenverzekering bijna binnen handbereik ligt. Het lijkt het eind te zijn van een hoofdpijndossier dat het land al bijna een eeuw bezighoudt.

In 1912 sneed Teddy Roosevelt het onderwerp voor het eerst aan tijdens zijn presidentiële campagne. Volgens hem kon een land alleen een supermacht worden als de inwoners gezond waren. De kiezers dachten er kennelijk anders over: Roosevelt verloor en het thema verdween van de agenda.

In de jaren dertig deed die andere Roosevelt een nieuwe poging. Hij pleitte voor een nationale ziektekostenverzekering als onderdeel van zijn Social Security Plan. Hoewel dat idee mede dankzij de American Medical Association werd afgeschoten, hield Roosevelt vol. Zo probeerde hij in 1944 een hoofdstuk over ziektekostenverzekering te laten opnemen in de Economic Bill of Rights. Roosevelts dood in 1945 betekende echter ook het einde van zijn plan.

Opvolger Harry Truman koos voor een andere route. Gezondheid was naar zijn mening een te belangrijk thema om onderdeel te zijn van een groter beleidsplan. Maar zijn wetsvoorstel, dat tot een nationale gezondheidszorgverzekering moest leiden, werd op Capitol Hill als een ‘communistisch complot’ naar de prullenbak verwezen.

In 1965 volgde eindelijk succes – althans deels. President Johnsons programma’s Medicare en Medicaid regelden de zorgkosten voor ouderen en minima. Critici stelden op hun beurt dat de hoge kosten van de programma’s Amerika vóór de eeuwwisseling bankroet zouden maken. Beloftes tot hervorming volgden, maar in de praktijk gebeurde er niets. Ondertussen bleef het aantal onverzekerde Amerikanen stijgen.

De winst van Bill Clinton in 1992 moest het tij keren. Gezondheidszorgverzekering was een van de speerpunten van zijn campagne. Eenmaal in het Witte Huis benoemde Clinton zijn belangrijkste adviseur – echtgenote Hillary – tot voorzitter van de commissie die een wetsvoorstel moest uitwerken. Een drama volgde: het voorstel was zo complex dat zelfs Clintons partijgenoten tegen stemden. Voor de Republikeinen leverde ‘Hillarycare’ bruikbare munitie op. De Democraten verloren in 1994 de meerderheid in het Congres en Clinton trok zijn conclusies.

Obama’s aanpak lijkt vooralsnog te werken: niet eerder was Amerika zo dicht bij universal healthcare. Toch zal ook hij pas juichen als het wetsvoorstel getekend is. Het gevecht is nog niet voorbij, aldus de Republikeinse senator Mitch McConnell: ‘Sterker nog: we zijn net begonnen.’