Alle artikelen
Arabist en islamoloog Joas Wagemakers schreef een boek over de geschiedenis van Hamas. Als aanleiding neemt hij de bloedige aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 en de daarop volgende nog veel bloedigere oorlog in Gaza.
Als historicus denk ik dat het nog te vroeg is voor een afgewogen geschiedverhaal over deze kwesties. Niet alleen omdat nog steeds onbekend is wat er op 7 oktober 2023 precies is gebeurd, maar ook omdat de bloedige oorlog tussen Israël en Hamas nog volop aan de gang is en we niet weten hoe die zal aflopen. Maar Wagemakers heeft geen last van de schroom van een historicus. Bovendien focust hij zich op de ideologie van Hamas en laat hij veel ingewikkelde zaken achterwege. Het resultaat: een vlot geschreven boek met een heldere lijn, dat een uitstekende en toch redelijk objectieve inleiding vormt op dit complexe en voor veel lezers emotionele onderwerp. Chapeau.
Kern van Wagemakers’ betoog is dat we de islamitische verzetsbeweging Hamas niet moeten zien als een groep dogmatische fundamentalisten met in beton gegoten ideologische opvattingen, zoals Al Qaida, Boko Haram of IS. Maar als een nationalistische Palestijnse bevrijdingsbeweging die pragmatische keuzes maakt. Hoewel Hamas nog steeds streeft naar een islamitisch en Arabisch Palestina, ‘from the river to the sea’, accepteert de organisatie de grenzen van 1967 als voldongen feit. En nadat Hamas zich in 2007 na een coup meester had gemaakt van de Gazastrook kondigde de organisatie meerdere malen een eenzijdige wapenstilstand met Israël af, mede omdat veel Palestijnse burgers het geweld moe waren.
Veel aandacht besteedt Wagemakers aan het Handvest van Hamas uit 1988 en de Beginselverklaring uit 2017. Het eerste document is radicaal van toon en inhoud en verwijst naar de beruchte Protocollen van de Wijzen van Zion als een historisch document. Terwijl het in feite om een fictief verhaal gaat dat een vermeende wereldwijde Joodse samenzwering aan het licht wil brengen. Het tweede document is een stuk gematigder en maakt een duidelijk onderscheid tussen ‘zionisten’, die moeten worden bestreden, en ‘Joden’ die moeten worden getolereerd als ‘mensen van het Boek’.
Maar het ideologisch pragmatisme van Hamas sluit geweld volgens Wagemakers niet uit. Hamas viel op 7 oktober Israël aan omdat de internationale gemeenschap de Palestijnse kwestie dreigde te vergeten. In die zin was het een geslaagde aanval, want Palestina is nu weer dagelijks in het nieuws en de roep om een onafhankelijke Palestijnse staat wordt steeds luider.
Hamas. Palestijns nationalisme en militant pragmatisme
Joas Wagemakers
292 p. Amsterdam University Press, € 24,99
De filosofie en ontstaansgeschiedenis van Hamas
Hamas en Israël wisselen gevangenen uit. Arabist Joas Wagemakers betoogt dat we Hamas moeten zien als nationalistische bevrijdingsbeweging die pragmatische keuzes maakt.
De paladijnen van Hitler
Adolf Hitler had een kring van getrouwen om zich heen. Waarom steunden zij de Führer? Hoe konden deze mensen tot oorlogsmisdaden vervallen?
‘Onderhoud van een buitenplaats is een levenslange missie’
Het boek 'Schitterende ballast' laat de opkomst en ondergang van luxe huizen uit de zeventiende eeuw zien. ‘De rijken hadden steeds meer moeite personeel vast te houden.'
Inca’s waren de heersers van de Andes
De Inca’s leefden in een groot, goed georganiseerd rijk in de Andes. Maar ze hadden geen verweer tegen de ziektes en de wapens die de Spaanse kolonisten met zich meebrachten.
Antonius Stapel werd opgepakt vanwege een gerucht
Het CABR krijgt duizenden inzageverzoeken voor dossiers over Nederlanders die verdacht werden van collaboratie met de Duitse bezetter. Soms waren die verdenkingen onterecht.
Drukpers betekende niet het einde van tamtam
De opkomst van de eerste kranten leidde niet tot het verdwijnen van orale tradities, concludeert Alie Lassche in haar promotieonderzoek.
Een spin in een walnoot tegen de pest
Joodse geleerden adviseerden tijdens epidemieën in de achttiende eeuw hun lezers een vroom leven te leiden om aan de ziekten te ontsnappen.
De Wide Awakes waren woke in de negentiende eeuw
Op de avond voor zijn inauguratie belooft Donald Trump dat hij 'het radicale woke links' uit de samenleving zal verwijderen. In de negentiende eeuw voerde een groep witte jonge mannen campagne tegen de slavernij onder een naam die aan woke doet denken: de 'Wide Awakes'.
Ingmar Bergman raakte snaar bij Nederlanders
De films van Ingmar Bergman veroorzaakten in 1959 een golf van opwinding in Nederland. Maar de regisseur werd hier niet begrepen.
Het stof daalt: serie van Andere Tijden
Het geschiedenisprogramma Andere Tijden (NTR) komt met een vierdelige serie over Limburg en de littekens van de mijnindustrie.
Josephine Baker was een diva met een hart
Danseres en actrice Josephine Baker was een sensatie. Europa en Amerika lagen aan haar voeten, maar ze wilde meer dan een diva zijn. Ze gebruikte haar roem ook om zich in te zetten voor een betere wereld. Op 30 november 2021 kreeg Josephine Baker een eigen grafmonument in het Panthéon. Als eerste zwarte vrouw trad...
Op het Schotse eiland Lewis begon het nieuwe jaar rampzalig
Op 31 december 1918 stapten zo’n 280 Schotse soldaten aan boord van het schip de Iolaire. Deze veteranen van de Grote Oorlog wilden thuis oud en nieuw gaan vieren. Maar dat liep dramatisch af.
