Alle artikelen
Wie tegenwoordig van bijvoorbeeld Utrecht naar Rome wil reizen heeft het maar makkelijk. Je tikt op de routeplanner de twee plaatsnamen in, vinkt aan dat je de auto neemt en binnen enkele seconden staat daar de ideale route: bij Nijmegen de grens over, vervolgens Frankfurt aanhouden, dwars door Zwitserland en vanaf Milaan de bordjes naar Rome volgen. Een Romein die tweeduizend jaar geleden dezelfde weg wilde afleggen had die gemakken uiteraard niet, maar zijn route was bijna dezelfde.
De oude Romeinen staan bekend om hun goede infrastructuur. Ze legden een uitgebreid netwerk aan van lange, kaarsrechte wegen om in geval van onraad snel met hun legioenen overal in het rijk te kunnen ingrijpen. Maar hoe kon een Romein het best door de verschillende provincies reizen? Waar lagen de verraderlijke bergpassen en op welke plaats kon hij het best een rivier oversteken? Op de website omnesviae.org is de Tabula Peutingeriana, de enige complete wegenkaart die uit de Romeinse tijd is overgeleverd, omgetoverd tot een ware routeplanner.
Laten we bovenstaande route nog eens plannen, maar nu als een Romein uit de noordelijke grensstreek van het rijk. Utrecht staat – hoewel in de Romeinse tijd wel bewoond – helaas niet op de oude kaart. In plaats daarvan kiezen we bij ‘ab’ (van) maar voor Fletione, het huidige plaatsje Vechten. Bij ‘ad’ (tot) voeren we de hoofdstad Roma in.
De route voert langs Noviamagi (Nijmegen) en Mogontiaco (Mainz). Na de oversteek van de Alpen, die ongetwijfeld niet zonder gevaren was, maakt de route na Mediolanvm (Milaan) een wat vreemde omweg, omdat er blijkbaar geen rechtstreekse weg door de Apennijnen bestond.
Maar het is precies de route zoals een Romein met de Tabula Peutingeriana in zijn broekzak die zou lopen. Om je nog meer met deze Romein te kunnen identificeren staat in het Latijn vermeld dat de weg 961 Gallische mijlen lang was en dat deze tocht ongeveer 65 dagen duurde. Een flinke uitdaging voor een eenvoudige bewoner van onze moerassige contreien.
Omnesviae is een mooi voorbeeld van hoe enthousiastelingen met moderne hulpmiddelen de tijd van de oude Romeinen tot leven brengen. Een andere website waar dit heel aardig gebeurt is spannendegeschiedenis.nl, een interactieve website die ‘een tijdreis’ door het gebied rond Arnhem en Nijmegen belooft.
Hoewel de site vooral gericht lijkt op scholieren, is het zeker de moeite waard om hier eens te gaan kijken. Aan de hand van een aantal archeologische locaties – zoals de restanten van een Romeins castellum bij Arnhem en de militaire commandopost op het Kops Plateau in Nijmegen – leggen de makers in professionele informatieve filmpjes en geluidsfragmenten het belang van dit gebied uit.
En dat het gebied in die tijd belangrijk was, wordt wel duidelijk. Zo zijn in het stadje Elst de restanten van een gigantische tempel gevonden. De Romeinen bouwden deze rond het jaar 100 als cadeautje voor de Bataven. De tempel was maar liefst 31 bij 23 meter groot en daarmee een van de grootste Romeinse heiligdommen aan deze kant van de Alpen.
Diverse wegen in dit gebied sloten direct aan bij het wegennetwerk van het Romeinse Rijk. En ach, wat is nu 65 dagen lopen naar de hoofdstad?
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Website: Via Nijmegen naar Mainz, over de Alpen naar Milaan
Wie tegenwoordig van bijvoorbeeld Utrecht naar Rome wil reizen heeft het maar makkelijk. Je tikt op de routeplanner de twee plaatsnamen in, vinkt aan dat je de auto neemt en binnen enkele seconden staat daar de ideale route: bij Nijmegen de grens over, vervolgens Frankfurt aanhouden, dwars door Zwitserland en vanaf Milaan de bordjes...
Film: Signalementen
O’Hanlons helden Roel van Broekhoven en Maaik Krijgsman Dutch Filmworks, € 24,95 Remond O’Hanlon maakte twee jaar geleden naam als een van de reizigers in de 35-delige tv-serie Beagle. In het kielzog van Darwin. De VPRO vertilde zich enigszins aan dit prestigeproject, want niet alle afleveringen konden boeien. Dat dat niet aan...
Film: Upstairs-downstairs in Versailles
Het is knap als je een nieuwe invalshoek weet te bedenken voor een speelfilm over de Franse Revolutie, want een eeuw filmgeschiedenis heeft het onderwerp behoorlijk uitgeput. Toch is het de makers van Les adieux à la reine gelukt. Beter gezegd: het is schrijfster Chantal Thomas gelukt, want zij schreef de historische roman Les...
Een hang naar autoritaire vaderfiguren
In mijn vorige overzicht schreef ik dat oud-president Jacques Chirac was ontslagen van rechtsvervolging in de ‘fictieve banen’-affaire, die nog dateerde uit zijn periode dat hij burgemeester was van Parijs. Dat was iets te snel geconcludeerd. Weliswaar pleitte de officier van justitie in de afsluitende zitting medio september ontslag van rechtsvervolging, maar in de...
Dikker is niet altijd beter
Zo’n dertig jaar geleden verschenen er in Nederland heel weinig biografieën, zodat de liefhebber van dit licht voyeuristische genre zich in de handen wreef als er weer eens eentje werd gepubliceerd. Al te kieskeurig kon je niet zijn en veel recensies eindigden dan ook met de verzuchting dat het boek misschien niet volmaakt was,...
Een Napoleon zonder wereldrijk
Het was begin jaren zestig. Mannen als Churchill en Roosevelt – de laatsten in een lange rij van Alexanders en Julius Caesars, schreef Bob Dylan in zijn herinneringen aan die tijd – hadden alweer een paar decennia geleden ontslag gekregen van de geschiedenis. De wereld maakte kennis met een nieuw type leider, zoals Van Mierlo...
Column Martin Sommer
Henk Wesseling is niet alleen een fabuleus historicus, maar vooral ook een buitengewoon aardige man en een bonhomme met een goede smaak van eten en drinken. Een jaar of tien geleden ging ik in Parijs met hem naar de film, ik meen over de verzetsheld Jean Moulin. Dat deden we na ‘een mooie lunch’...
Een Stasi-spion in Nederland
De eigenaar van een Brabants defensiebedrijf is aangehouden op verdenking van spionage voor Rusland. Tijdens de Koude Oorlog plantte de Oost-Duitse Stasi spionnen bij Nederlandse bedrijven.
Column Maarten van Rossem
De held van het verhaal verlaat huis en haard en trekt onverschrokken de wijde wereld in. Hij moet iets groots verrichten. Als hij zijn monster heeft gevonden en gedood, keert hij met de beeldschone prinses die door het monster gevangen werd gehouden terug naar huis. Ze trouwen onder trompetgeschal en leven nog lang en...
De stelling: ‘De Amerikaanse democratie is verloederd.’
Anton van Hooff:‘Het is overduidelijk dat het grote geld een belangrijke rol speelt in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Maar ik zou niet kunnen zeggen of de invloed van rijke geldschieters nu groter is dan vroeger. Rond 1900 had je het fenomeen van de zogenoemde “cowboykapitalisten” – zakenlui als John D. Rockefeller –, die ook toen...
Lessen uit het verleden: ‘Wederopbouw deed woningbouwverenigingen kraken’
Er komt een parlementaire enquête naar het functioneren van woningbouwcorporaties. Aanleiding zijn de perikelen bij Vestia, dat veel geld heeft verloren aan financiële derivaten. Cultuurpsycholoog en publicist Jos van der Lans, schrijver van Het rode geluk. Een geschiedenis van de Algemene Woningbouw Vereniging (2008), pleit voor een herwaardering van de uitgangspunten van de voormalige...
Nederlandse pr voor de Turken
In Nederland en Turkije wordt dit jaar gevierd dat de betrekkingen tussen beide landen vierhonderd jaar oud zijn. Het beeld dat Nederlanders en Turken van elkaar hebben is in die periode eerder verslechterd dan verbeterd. ‘Ik heb alleen vertrouwen in God en in u,’ schreef Cornelis Haga in zijn brief op...
