Alle artikelen

Toen de Republiek in het Rampjaar 1672 vocht tegen een machtig verbond van buurstaten, waaronder Frankrijk en Engeland, waren de mariniers op veel fronten actief. Op zee waren ze betrokken bij de zeeslagen bij Solebay (1672) en Schooneveld en Kijkduin (1673). De Staatse vloot versloeg toen driemaal de vijand en voorkwam zo een invasie. Op land werden de mariniers ingezet tegen de Fransen, die waren opgerukt tot in het hart van de Republiek. Ze waren betrokken bij de verdediging van de Hollandse Waterlinie. Vanaf het moment dat de Republiek in de tegenaanval ging, bleven de zeesoldaten ook aan land actief. Zo kwamen ze in actie bij de veldtocht in de Zuidelijke Nederlanden in 1674. 

In de achttiende eeuw raakte de Republiek als grote (zee)mogendheid in verval. Maar Nederland bleef wereldwijd handeldrijven. De overzeese gebiedsdelen moesten dikwijls worden verdedigd tegen dreigingen van binnen- en van buitenaf. Daarbij speelden de zeestrijdkrachten, en zeker ook de mariniers, een vooraanstaande rol. Zo sloegen ze met geweld de opstanden neer die uitbraken onder de plantageslaven in Berbice (1763) en Suriname (1773). Het was een strijd vol ontberingen: ze moesten tot hun knieën door de moerassen waden en verbleven lang en diep in de jungle onder loodzware omstandigheden. 

Ook in de Oost werden de mariniers ingezet om de koloniale belangen te dienen. In de Franse tijd waren de Nederlandse bezittingen in Azië in Britse handen gevallen. Vanaf 1816 kreeg het nieuwe Koninkrijk ze terug. Vooral in de Molukken en op Sumatra leidde dit tot gewapend verzet, en een hele reeks gevechtsoperaties van de koloniale land- en zeestrijdkrachten. Meestal beten de mariniers met landingen het spits af. De gevechten waren hevig en de verliezen aan Nederlandse zijde dikwijls groot. Nederlagen en overwinningen wisselden elkaar af.

Vanaf 1873 was Nederland verwikkeld in een missie tegen een ongrijpbare vijand, op moeilijk begaanbaar terrein: het sultanaat van Atjeh op Noord-Sumatra. Andere krijgsmachtonderdelen voerden tijdens deze Atjeh-oorlog – die tot ver in de twintigste eeuw duurde – de boventoon, maar ook mariniersdetachementen waren erbij betrokken. Verder probeerden ze jarenlang zonder succes de piraterij in het gebied te bestrijden.

In de meidagen van 1940 vochten mariniers tegen de Duitsers bij onder andere Rotterdam (de Maasbruggen), Hoek van Holland en op Walcheren. Na de nederlaag werden de meesten krijgsgevangen genomen. Eenzelfde situatie ontstond in Nederlands-Indië in 1942, nadat de kolonie door Japan was aangevallen. Mariniers vochten op Oost-Java tevergeefs tegen de Japanse overmacht.
Na de Tweede Wereldoorlog werden de Nederlandse zeesoldaten met name geroemd voor hun standvastige optreden langs de Maaslinie bij Rotterdam, waarbij dat soms zelfs heldhaftiger werd voorgesteld dan het werkelijk was. 

Tijdens de Koude Oorlog moest het Korps Mariniers op zoek naar een nieuwe rol en ontwikkelde het bijzondere specialisaties. Mariniers kunnen sindsdien ook worden ingezet als gevechtsduikers en kikvorsmannen. Of als specialisten die optreden in bergachtig terrein en onder arctische omstandigheden (mountain leaders) of als terreurbestrijders.
In die laatste functie traden ze voor het eerst op tijdens de gijzelingen en kapingen door zowel linkse als Molukse activisten in de jaren zeventig. Hun bekendste wapenfeit uit deze reeks was de gewelddadige beëindiging van de treinkaping bij De Punt (Drenthe) in 1977.

Na de val van de Muur kreeg het Korps Mariniers een ruimer werkterrein. Begin jaren negentig deden mariniers mee aan militaire operaties in Noord-Irak en Cambodja. In 1995 waren ze betrokken bij de interventie in het voormalig Joegoslavië. Voor het eerst in decennia was sprake ‘oorlogsoptreden’ door de Eerste Mortiercompagnie op de berg Igman. Als onderdeel van een Nederlands-Brits-Franse brigade openden de mariniers in de nacht van 30 augustus het vuur op de Bosnisch-Servische troepen die Sarajevo in een beknellende greep hielden. De artillerie- en mortierbeschietingen, afgewisseld met NAVO-luchtaanvallen, dwongen de strijdende partijen uit de Bosnische oorlog na twaalf dagen tot vrede. 

Twee jaar na hun inzet op de berg Igman voerden de mariniers opnieuw een spraakmakende actie uit op de Balkan. Maandenlang hadden ze in het geheim gewerkt aan Operatie Foxtrot. Doel: twee Bosnisch-Kroatische oorlogsmisdadigers oppakken, die door het Joegoslavië-tribunaal werden gezocht. De complexe operatie leidde in december 1997 tot de aanhouding en overdracht van beide verdachten. Met deze succesvolle operatie zette het Korps Mariniers zichzelf internationaal op de kaart. 

Aan het begin van deze eeuw keerden de mariniers terug naar acties op zee. Vanaf koopvaardij- en marineschepen waakten de moderne zeesoldaten over de internationale wateren. Opererend onder de vlag van de Europese Unie en de NAVO, vormden de mariniers een kleine, maar belangrijke schakel in de succesvolle bestrijding van piraterij voor de kust van Somalië. Zo was het Korps betrokken bij de antipiraterijoperaties Atalanta (EU) en Ocean Shield (NAVO).