Alle artikelen
Vergeten bombardement
Nog een treffend kenmerk voor 1943 is de verstoorde nachtrust. ‘Met name mensen die op de vliegroute tussen Duitsland en Engeland woonden, hadden hier veel last van’, aldus Van der Plicht. De gevolgen van die verhoogde activiteit in de lucht bleven echter niet beperkt tot verkorte nachten. ‘Dit is ook het jaar dat de RAF naar het oosten vloog om Duitse steden te bombarderen. Hier werden Nederlanders regelmatig de dupe van. Het grootste voorbeeld hiervan is het “vergeten bombardement” op Rotterdam op 31 maart 1943. De Amerikaanse vliegtuigen hadden Duitse doelen in de haven op het oog, maar door een misrekening vielen de bommen op woonwijken. Hierbij kwamen vierhonderd mensen om het leven.’ In het kader van de bezuiniging noemt Van der Plicht nog een treffend voorbeeld: ‘Er werd een soort reclamecampagne gestart waarin de huisvrouw tips kreeg hoe zij zuiniger om kon springen met bijvoorbeeld gas. Het katholieke weekblad Panorama raadde bijvoorbeeld aan om korter te koken: “De meeste groenten zijn binnen 30 tot 45 minuten gaar, waarom zou u deze langer laten koken?”.’Dit artikel is exclusief voor abonnees
Lange rijen, lege schappen
De levensstandaard van de Nederlanders ging omlaag in 1943. Hierover vertelt Elias van der Plicht tijdens de Collegedag Tweede Wereldoorlog, die Historisch Nieuwsblad organiseert op 7 mei 2018 in Beeld en Geluid. Hij richt zich op het dagelijks leven in Nederland tijdens het oorlogsjaar 1943. Zo was goed schoeisel in dat jaar nauwelijks nog te...
Film: Bankier van het verzet
Terechte ode voor Walraven van Hall Na de opvatting de afgelopen decennia dat iedereen opportunistisch aanmodderde in de oorlog, keren de laatste jaren in de geschiedschrijving oorlogshelden en –schurken schoorvoetend terug. Zoals in Moedige mensen: helden in oorlogstijd (2014) van Jaap Cohen en Hinke Piersma. De verandering is aan de Nederlandse filmwereld niet voorbijgegaan. Paul...
De zieners – Guido van Hengel
Een eeuw geleden was Europa ook al verloren In de eerste drie decennia van de twintigste eeuw bracht de stormachtige ontwikkeling van de natuurwetenschappen een ‘onttovering van de wereld’ met zich mee, leidden liberalisme en kapitalisme in de ogen van velen tot materialisme, hypocrisie, een cynische elite en geestelijke leegte, waarin de cultuur zou vervlakken...
De laatste getuigen – Svetlana Alexijevitsj
De jongste getuigen van WO2 In 2015 kreeg de Wit-Russische Svetlana Alexijevitsj de Nobelprijs voor de literatuur. Dat bevreemdde hier toen menigeen: waarom de hoogste literaire onderscheiding voor een onderzoeksjournalist? Maar de vier boeken die sindsdien in Nederlandse vertaling verschenen, schroeien die twijfel weg. Het zijn in aanpak identieke documentaires-in-boekvorm over ingrijpende gebeurtenissen uit de...
Friends Divided – Gordon S. Wood
De moeizame relatie tussen Adams en Jefferson De karakters en achtergrond van John Adams en Thomas Jefferson, de twee hoofdspelers in de Amerikaanse Revolutie, waren zeer verschillend. De lange en elegante Jefferson uit Virginia was grootgrondbezitter, slaveneigenaar, en verslaafd aan literatuur, kunst, wijn en vrouwen. Door zijn eruditie werd hij de auteur van de...
De kracht van katoen
Dankzij de productie van katoen kon Europa een voorsprong nemen op de rest van de wereld. De grondstof vormde een belangrijke pijler onder de Industriële Revolutie. Maar aan dat succes zat volgens Annegreet van Bergen een donkere kant. T-shirts worden tegenwoordig in Nederland in grote aantallen weggegeven als reclamemateriaal of herinnering aan een evenement. Toch...
Barry Atsma over zijn historische held Walraven van Hall
Acteur Barry Atsma bewondert verzetsheld Walraven van Hall (1906-1945), die miljoenen guldens bij elkaar bracht om het Nederlandse verzet te financieren. Hij vertolkt Van Hall in de film Bankier van het verzet, die op 8 maart in première gaat. Wanneer maakte u kennis met Walraven van Hall? ‘Zo’n vier, vijf jaar geleden, tijdens de voorbereidingen...
‘Nederlandse historici zijn te braaf’
In de ‘stelling’ reageert een vast panel van historici op een actuele gebeurtenis. Martin Sommer: ‘Ik zie dat Nederlandse historici wel heel braaf achter elkaar aan lopen en weinig eigenzinnigheid vertonen. Dat zagen we laatst weer eens in de discussie rond het Oost-Indisch Huis in Amsterdam. In dit voormalige hoofdkwartier van de...
Miklós Horthy; voorbeeld van Orbán
Tijdens een extra EU-top hopen lidstaten de Hongaarse premier Viktor Orbán te overtuigen van het goedkeuren van steun aan Oekraïne. Orbáns land vertoont grote gelijkenis met de ‘geleide democratie’ die Hongarije tussen 1920 en 1944 onder regent Miklós Horthy was. Na de Eerste Wereldoorlog snakten veel Hongaren naar een sterke leider, maar Horthy’s bewind ging gepaard met terreur en antisemitisme.
Hoe zwarte Joden toevlucht vonden in Israël
Al eeuwenlang leefde in Ethiopië een groep zwarte Joden. Ze werden er achtergesteld en vervolgd. Begin jaren tachtig was hun situatie zo schrijnend dat Israël in actie kwam.
Het gewelddadige ontstaan van Israël
Israël kwam gewelddadig tot stand. Meteen na de oprichting raakte de Joodse staat verzeild in een gevecht op leven en dood.
Ontsnapt aan Fidel Castro
Het Nederlandse ambassadeursechtpaar Gideon en Maria Boissevain heeft begin jaren zestig Cuba als standplaats. En daar gedragen ze zich allesbehalve neutraal. Ze openen hun deuren voor Fidel Castro’s tegenstanders en steunen een operatie om kinderen het land uit te krijgen. Maar opeens verandert Maria van mening. Als Gideon Walrave Boissevain op 16 augustus 1963 op...
