Home ‘De oude Egyptenaren streefden altijd naar orde’

‘De oude Egyptenaren streefden altijd naar orde’

  • Gepubliceerd op: 26 juli 2018
  • Laatste update 31 mrt 2023
  • Auteur:
    Naomi Garritsen
  • 3 minuten leestijd
‘De oude Egyptenaren streefden altijd naar orde’

Continuïteit en vastigheid waren voor de Egyptenaren erg belangrijk. Dit zorgde ervoor dat  de Egyptische beschaving zo lang heeft kunnen bestaan, aldus prof. dr. Maarten Raven. Hij is conservator collectie Egypte bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en hoogleraar Museologie van het Oude Egypte aan de Universiteit Leiden . Op het Geschiedenis Festival verzorgt hij een lezing over de wereld van de Egyptische goden.

In uw lezing gaat u het hebben over het wereldbeeld van de oude Egyptenaren, dat werd bepaald door goden en godinnen. Hoe was de kosmos ontstaan volgens de oude Egyptenaren?

‘Hierover zijn verschillende verhalen in omloop omdat Egypte pas in 3000 voor Christus een eenheid werd. Daarvoor waren het onafhankelijke koninkrijkjes met eigen verhalen, tradities en goden. Toen Egypte een eenheid werd, bleven die verhalen naast elkaar bestaan. De oude Egyptenaren hadden geen bekeringsijver en tolereerden elkaar. Er is een aantal verhalen over de schepping van de aarde en die verschillen per stad.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

De oude Egyptenaren vertrouwden erop dat na de dood alles goed zou komen

Het meest gebruikelijke verhaal is afkomstig uit de stad Heliopolis, tegenwoordig een buitenwijk van Cairo. Men geloofde hier in de god Atoem. In Heliopolis werd verteld dat er voor de schepping een watervlakte was waarin zich een goddelijke geest had gemanifesteerd, de geest Atoem. Atoem zou volgens de verhalen een heuveltje hebben gemaakt  dat uit het water oprees. Zo scheidde hij tegendelen van elkaar, zoals droog van nat en licht van donker. Op deze manier schiep hij kosmische orde. De oude Egyptenaren streefden altijd naar orde.’

Wat gebeurde er volgens de oude Egyptenaren na de dood?

‘Ook hier zijn meerdere verhalen over, maar het meest gangbare verhaal is dat als je oprecht had geleefd en niet zondig was geweest, je kon voortleven na de dood. Je moest er wel voor zorgen dat je ziel in leven bleef. De ziel kwam met de dood los van het lichaam en om deze reden moest het lichaam gemummificeerd worden zodat de ziel altijd kon terugkeren. Op deze manier bleef de ziel in leven. Het lichaam bleef hierna in het graf en de ziel ging naar de onderwereld waar je kon voortleven. Voordat je in de onderwereld kwam, onderzocht Osiris, de god van de onderwereld, of je geen zonden had begaan. Hiervoor woog Osiris je hart met een weegschaal om te bepalen of het door zonden te zwaar was geworden. Als dit zo was, werd geloofd dat een monster je zou opeten.’

Wat zouden we in onze huidige tijd kunnen leren van de oude Egyptenaren?

‘De Egyptische beschaving heeft meer dan drieduizend jaar bestaan. Alles draaide om de godsdienst, want die bepaalde de staatsvorm, de wetten, de economie, enzovoort. Kennelijk gaf dat vastigheid en continuïteit en de oude Egyptenaren vonden dat fijn. Tegenwoordig verandert de wereld heel erg snel en veel mensen voelen zich hier niet prettig bij. Dan kun je nog wat leren van de Egyptische cultuur waar alles anders werd beleefd.

Tegelijkertijd was het een hele andere tijd die we niet met de onze kunnen vergelijken, zo was men nog niet bekend met het concept democratie. Men accepteerde dat de farao alles besliste en de goden gaven hen een ultiem vertrouwen. Daarnaast vertrouwden de oude Egyptenaren erop dat na de dood alles goed zou komen. De farao was de legitieme koning, was mens en god tegelijkertijd. Men geloofde dat de farao orde kon scheppen. Dat is een mooie gedachte.’

Bestel hier tickets voor het Geschiedenis Festival.

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer