‘Als je succesvol wil zijn in je protest, moet je veel meer doen dan enkel online je ideeën verspreiden’, aldus historicus Eva Rovers. Voor haar boek Practivisme verdiepte ze zich in opstanden, rebellie en demonstraties door de eeuwen heen. In dit boek biedt ze praktische handreikingen voor modern protest.
Wat betekent het begrip “practivisme” volgens u?
‘Practivisme is een samentrekking van “praktisch” en “activisme”. Ik heb voor dit begrip gekozen omdat ik het idee had dat veel mensen iets willen veranderen aan de wereld, maar niet weten hoe ze dit kunnen aanpakken in hun eentje. Het leek mij interessant om te onderzoeken welke praktische tips zich hier het beste voor lenen.
Daarnaast is het een boek voor “heimelijke rebellen”, waarnaar ik in de ondertitel van mijn boek verwijs. Hiermee bedoel ik mensen die zichzelf niet direct als activist beschouwen, maar zich wel in hun huiskamer druk maken over wat zich in de wereld afspeelt. Vaak weten zij niet hoe ze in hun eentje voor verandering kunnen zorgen. Ik geef deze mensen praktische tips om in actie te komen. Het is belangrijk je dat uit je huiskamer komt!’
Bedoelt u daarmee dat we net zoals in de jaren zestig en jaren zeventig weer massaal de straat op moeten?
‘In mijn boek schrijf ik ook over online protestbewegingen die op sociale media hun ideeën verspreiden. Sommige van deze protesten zijn ineffectief geweest, zoals #JesuisCharlie uit 2015. Het was een sympathiek idee, maar de persvrijheid is er niet mee gered. Mensen deelden het bericht en kregen er een goed gevoel bij, maar er is in feite niets veranderd.
‘1,2 miljoen gedeelde twitterberichten zijn veel abstracter dan vrouwen die met teksten op hun buik demonsteren op de Dam’
Er zijn ook succesvolle online protestbewegingen, zoals #MeToo en Black Lives Matter. De reden dat zij wel succesvol zijn, is dat zij zich online snel hebben verspreid en daarnaast activiteiten buitenom sociale media hebben georganiseerd. Alleen online aandacht vragen voor je probleem werkt niet. Het zorgt voor bewustzijn maar dat is niet het einddoel.
De Dolle Mina’s waren zo succesvol omdat ze zorgden voor beeldvorming door hun ludieke acties. Tot op de dag van vandaag is Dolle Mina het symbool van de vrouwenbeweging. 1,2 miljoen gedeelde twitterberichten zijn veel abstracter dan vrouwen die met teksten op hun buik demonsteren op de Dam. Maar dat was ook een andere tijd, zonder de tsunami aan nieuwsberichten die tegenwoordig onze aandacht versplintert.’
In uw boek schrijft u dat u voorstander bent van geweldloos verzet. Is het gebruiken van geweld in sommige gevallen, zoals schending van mensenrechten, niet noodzakelijk om iets te bereiken?
‘Het gebruik van geweld is aantoonbaar schadelijk voor het bereiken van je doel. Het kan lijken alsof geweld een ontwikkeling versnelt, maar op de lange termijn heeft het vaak een averechts effect. Geweld zorgt voor een afschrikkingseffect: het is lastig om een brede groep achter je te scharen omdat veel mensen niet geassocieerd willen worden met geweld.
Daarnaast leidt de berichtgeving over het geweld vaak af van de eigenlijke boodschap die je wilt overbrengen. Tot slot leidt het gebruik van geweld ertoe dat het succes van het protest meestal maar van korte duur is. Het geweld is vaak een afspiegeling van hoe een organisatie functioneert. Als het succes is behaald, zijn er vaak intern zulke grote strubbelingen dat het succes niet behouden kan worden en door ruzie en wantrouwen ten onder gaat.’
