Home ‘De Nederlandse keuken is een geromantiseerde uitvinding’

‘De Nederlandse keuken is een geromantiseerde uitvinding’

  • Gepubliceerd op: 8 augustus 2018
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Castor van Dillen
  • 3 minuten leestijd
‘De Nederlandse keuken is een geromantiseerde uitvinding’

Het is volgens culinair journalist Charlotte Kleyn jammer dat we nu niet meer weten hoe we vierhonderd jaar geleden aten. Samen met haar vader, Onno Kleyn, ook culinair journalist, schreef ze het boek Luilekkerland om het eten van toen te herbeleven. Op het Geschiedenis Festival geven zij een lezing waarin het publiek meegenomen wordt naar de ‘Nederlandse’ keuken van vroeger.

Hoe is jullie boek Luilekkerland tot stand gekomen?

‘De Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevat een grote selectie aan historische kookboeken. Aan de hand van thema’s zijn we die gaan doorspitten. Zo hebben we gekeken naar ongelijkheid in kookboeken. Denk daarbij aan ongelijke verhoudingen tussen man en vrouw. De koks die vroeger in dienst waren van de adel waren vrijwel allemaal man, terwijl voor een vrouw de kans op een loopbaan als kok gering was. Ook was er sprake van ongelijkheid tussen arm en rijk. Kookboeken werden tot in de twintigste eeuw geschreven voor de selecte groep mensen die boeken kon betalen. Daarnaast moeten we de aandacht voor exotische producten niet vergeten. Het gebruik van specerijen was voor lang niet iedereen weggelegd.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Die tips van toen zijn nu terug te vinden in de ‘hippe’ kookboeken van nu

Waarom is het belangrijk om kennis te hebben over hoe mensen aten in het verleden?

‘Hoe mensen in het verleden, en ook op andere plekken in de wereld, met eten omgingen zegt veel over de tijd waarin ze leefden. Voedsel is bijvoorbeeld vaak ingezet om bepaalde gezondheidsidealen na te streven of ziektes te bestrijden. Bovendien kun je nieuwe historische kennis opdoen in kookboeken. In de Bijzondere Collecties zijn kookboeken uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog te vinden die gefocust zijn op de omgang met schaarste. De boeken gaven tips voor de beste vleesvervangers en wat je kon wildplukken. Die tips zijn nu weer terug te vinden in de ‘hippe’ kookboeken van nu.’

Tekst loopt door onder de afbeelding

Kunnen we spreken over een Nederlandse keuken?

‘Dat is een vraag die lastig te beantwoorden is, ook omdat het erg verschilt per periode. De elite in middeleeuws Frankrijk en Italië at bijvoorbeeld hetzelfde als die in de Lage Landen. Rijkdom betekende veel vlees en specerijen in de keuken. De boeren aten ‘wat er was’. Specifieke Nederlandse, Franse of Italiaanse keukens zijn meer een recentere, geromantiseerde uitvinding. We zeggen in de inleiding van ons boek dan ook dat ons onderzoeksdoel niet was om de Nederlandse voedselgeschiedenis op te schrijven, maar om een boek te maken waar je lekker in kan snuffelen en van kunt leren.’

Charlotte en Onno Kleyn spreken zaterdag 6 oktober op het Geschiedenis Festival in Haarlem. Nog geen kaarten? Klik hier voor meer informatie en tickets.

Beeld: Pieter Brueghel de oude – Het Luilekkerland (1567).

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer