‘Er valt nog genoeg te leren over de geschiedenis van de Hanze’

De Hanze is niet alleen een bijzonder fenomeen uit het verleden, ook in de eigen tijd paste de organisatie niet binnen de algemene kaders, aldus Justyna Wubs-Mrozewicz. Zij is als hoofddocent en onderzoeker werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam. Op 14 september geeft zij een college over het succes van de Hanze in de vijftiende eeuw op de Collegedag Late Middeleeuwen.

Hoe heeft de Hanze zich ontwikkeld in de loop van de vijftiende eeuw?
‘De vijftiende eeuw is heel interessant als je de Hanze bekijkt. In deze eeuw ontstond er meer behoefte om de organisatie af te bakenen, terwijl de noodzaak daartoe er in de eeuwen daarvoor niet was. Deze afbakening kreeg vooral vorm doordat de leden van de Hanze op de Hanzevergaderingen beslisten wie wel en wie niet tot de organisatie mocht behoren. Zo werden de Engelsen eenduidig als niet-Hanzeaten gedefinieerd en ook de Hollanders werden niet meer als Hanzeaten beschouwd.

Tegen de verwachtingen in leidde dit niet enkel tot conflict: er werd nog steeds veel samengewerkt. De conflicten namen wel toe in de zestiende eeuw, toen de staatsvorming versnelde.’
 
In hoeverre kun je de Hanze-organisatie zien als een vroege vorm van internationale samenwerking?
‘Je kunt er niet omheen dat de Hanze-organisatie een bepaalde mate van internationale samenwerking met zich meebracht. Zo kwamen kooplieden uit de gebieden van Tallinn tot aan Antwerpen in Lübeck – gelegen in Noord-Duitsland –samen. Dat neemt niet weg dat een vergelijking met bijvoorbeeld de EU enigszins mank gaat. De Hanze-organisatie kende geen concrete "top-down"-structuur.’

'De Hanze-organisatie kende geen concrete "top-down"-structuur'