Home Magazines Historisch Nieuwsblad 4 - 2016
April 2016

Historisch Nieuwsblad 4 - 2016

In de vierde editie van 2016 leest u over geniale uitvinders, zoals Leonardo Da Vinci en Isaac Newton. Verder verkennen we het Parijs van Hausmann en ontrafelen we het mysterie van Shakespeare. In dit nummer kunt u ook een huiveringwekkende voorpublicatie van Bas Kromhouts’ Fout! lezen. En de vragen van de voorronde van de Grote Geschiedenis Quiz worden gepubliceerd in deze editie.
Cover afbeelding voor Historisch Nieuwsblad 4 - 2016
Het ware gezicht van de NSB
Het ware gezicht van de NSB
Artikel

Het ware gezicht van de NSB

In november 2015 vertelde historicus Bas Kromhout tijdens de Historisch Nieuwsblad-collegedag Tweede Wereldoorlog over de NSB. Hoe ‘fout’ was deze beweging nu echt? Lees Kromhouts lezing over Mussert en zijn onderschatte groepering terug of bestel nu het nieuwe boek Fout! over dit onderwerp. Het komende uur ga ik u het een en ander vertellen over het bekendste voorbeeld van home...

Lees meer
Film: Trumbo
Film: Trumbo
Artikel

Film: Trumbo

De heksenjacht van senator Joseph McCarthy op (vermeende) communisten kwam begin jaren vijftig niet uit de lucht vallen. Al in 1938 richtte het Congres de House Un-American Activities Committee (HUAC) op. Eerst richtten de pijlen zich op op nazi-sympathisanten, na de oorlog richtte de HUAC zich op communisten. Angst voor een door Stalin geleide vijfde colonne leidde...

Lees meer
Film over Denemarken in de Tweede Wereldoorlog
Film over Denemarken in de Tweede Wereldoorlog
Recensie

Denemarken in de Tweede Wereldoorlog: film over onbekend verhaal

Een onbekend verhaal over Denemarken in de Tweede Wereldoorlog speelt aan het einde van de strijd. De Deense speelfilm Land of Mine – Under Sandet rakelt een pijnlijke zaak op, waarover lang niet werd gesproken: na de Duitse capitulatie moesten Duitse krijgsgevangenen 2 miljoen (!) landmijnen langs de Deense kust opruimen. Dat was in strijd met de...

Lees meer
Boeken: SPQR – Mary Beard
Boeken: SPQR – Mary Beard
Artikel

Boeken: SPQR – Mary Beard

SPQR (‘Senaat en volk van Rome’) gaat over de groei van Rome van een onbeduidend stadje aan de Tiber tot het centrum van een wereldrijk. Die groei was geen eenzijdige successtory van veroveringen die overal langs dezelfde lijnen plaatsvonden. De inlijving van Noord-Afrika ging bijvoorbeeld heel anders in zijn werk dan die van Germanië of...

Lees meer
Haussmann ontwierp het moderne Parijs
Haussmann ontwierp het moderne Parijs
Artikel

Haussmann ontwierp het moderne Parijs

Om vervuilende voertuigen te weren moeten zware auto’s meer parkeergeld gaan betalen in Parijs. In de negentiende eeuw ontwierp George-Eugène Haussmann het populaire centrum van de stad.

Lees meer
Laatste avondmaal van Leonardo da Vinci
Laatste avondmaal van Leonardo da Vinci
Artikel

Leonardo da Vinci: geniale uitvinder

Klimaatactivisten hebben soep over de Mona Lisa gegooid. Het schilderij in het Louvre geldt als het belangrijkste kunstwerk van Leonardo da Vinci, die in de Renaissance talloze uitvindingen deed.

Lees meer
Het wonderjaar van Isaac Newton
Het wonderjaar van Isaac Newton
Artikel

Het wonderjaar van Isaac Newton

Volgens onderzoekers zijn de natuurkunde-examens de afgelopen jaren steeds makkelijker geworden. In 1666 ontwikkelde Isaac Newton revolutionaire ideeën over natuurkundige fenomenen.

Lees meer
Handelingsonbekwaamheid van vrouwen
Handelingsonbekwaamheid van vrouwen
Artikel

Handelingsonbekwaamheid van vrouwen

Een vrouw die trouwde bracht tot 1957 een groot offer. Ze verloor haar baan, en had niets meer te zeggen over haar geld en haar kinderen. Ze behield alleen de vrijheid om in haar eentje boodschappen te doen. Koeien die graasden in Vinexloze weilanden, gezinnen die in de schemering een potje mens-erger-je-niet speelden – er...

Lees meer
William Shakespeare
William Shakespeare
Artikel

De rijzende ster van William Shakespeare

William Shakespeare schreef tientallen toneelstukken en verrijkte de Engelse taal met vele nieuwe woorden en uitdrukkingen. Hij geldt als de grootste Britse schrijver ooit. Maar over de man zelf is weinig bekend. Een reconstructie, 400 jaar na zijn dood. Eeuwen na zijn overlijden zorgt William Shakespeare nog steeds voor veel speculatie. Heeft deze tamelijk gewone...

Lees meer
Voorpublicatie: De Roofkoning – Machiel Bosman
Voorpublicatie: De Roofkoning – Machiel Bosman
Artikel

Voorpublicatie: De Roofkoning – Machiel Bosman

In 1688 viel de Nederlandse stadhouder prins Willem III van Oranje Engeland binnen om zijn katholieke schoonvader, Jacobus II, te knechten. En met succes. Hij kreeg de Britse kroon zonder noemenswaardige tegenstand in handen. Het verslag van een verbluffend makkelijke invasie. Hellevoetsluis, oktober 1688 Voor de kust van Hellevoetsluis trekt de vloot zich samen. Er...

Lees meer
De opkomst van de telefoon
De opkomst van de telefoon
Artikel

De opkomst van de telefoon

Bijna een eeuw lang was de telefoon alleen weggelegd voor de elite. Voor de gewone man was bellen onbetaalbaar. Maar niet iedereen vond dat een punt: je kon best zonder. Op de middelbare school waar een vriend van mij leraar is gelden strikte regels voor het gebruik van mobiele telefoons. Bij overtreding daarvan neemt de...

Lees meer
Column Jaap Scholten over Laci Márffy
Column Jaap Scholten over Laci Márffy
Artikel

Column Jaap Scholten over Laci Márffy

Laci Márffy was een nazaat van ‘de grootste Hongaar’. Maar veel minder succesvol, zo merkte Jaap Scholten. Tot driemaal toe verloor Laci zijn familielandgoed. Enkele maanden voor hij stierf liet Laci Márffy mij een foto van zijn grootvader zien. De grootvader, Geza Széchenyi, zag eruit als een gedistingeerde zeerover, een man met een...

Lees meer
Column Annejet van der Zijl: Brieven als historische bron
Column Annejet van der Zijl: Brieven als historische bron
Artikel

Column Annejet van der Zijl: Brieven als historische bron

Steeds minder mensen schrijven nog brieven. De meeste contacten verlopen digitaal. Verliezen historici daarmee een belangrijke bron van informatie? Volgens Annejet van der Zijl loopt het niet zo’n vaart. Het is een van de meest gestelde vragen bij lezingen: is er nog toekomst voor de biografie, als er geen of nauwelijks briefwisselingen...

Lees meer
NSB en de Muur van Mussert
NSB en de Muur van Mussert
Artikel

Opkomst en ondergang van de NSB

Na de Duitse inval in de Tweede Wereldoorlog popelden leden van de NSB om met de oude elite af te rekenen. Ze hoopten alle belangrijke functies zelf in te pikken. Maar dat mislukte en leidde tot veel frustraties. Zo blijkt uit Fout!, een bloemlezing van artikelen uit extreem rechtse oorlogsbladen. Nationaal-socialisten waren revolutionairen. Ze wilden...

Lees meer
Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse
Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse
Artikel

Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse

Elisabeth Lejinse heeft voor Cécile en Elsa, strijdbare freules. Een biografie de Libris Geschiedenis Prijs 2016 gewonnen. Lees het juryrapport of bestel dit prijswinnende boek. Zeggen dat de aristocratische zusjes Cécile en Elsa de Jong van Beek en Donk een roerig leven hebben geleid, is een understatement. Cécile (1866) publiceerde in 1897 de nog steeds...

Lees meer
Boeken: Chris Jennings – Paradise Now
Boeken: Chris Jennings – Paradise Now
Artikel

Boeken: Chris Jennings – Paradise Now

De negentiende eeuw was in de Verenigde Staten een gouden tijdperk voor utopisme. Honderden groepen wereldverbeteraars stichtten kleine gemeenschappen waarin ze een perfecte samenleving wilden realiseren. Deze utopisten keerden zich tegen de boze wereld van industrieel kapitalisme, verstedelijking en maatschappelijk verval. Vaak waren ze daarbij geïnspireerd door socialisme of verlichtingsdenkbeelden uit Europa,...

Lees meer
Boeken: Geraldien von Frijtag Drabbe Künzel – Hitler’s broedervolk
Boeken: Geraldien von Frijtag Drabbe Künzel – Hitler’s broedervolk
Artikel

Boeken: Geraldien von Frijtag Drabbe Künzel – Hitler’s broedervolk

Tussen de vijf- en zesduizend Nederlanders trokken tijdens de Tweede Wereldoorlog als kolonisten naar de door de Duitsers bezette Baltische landen, Wit-Rusland en Oekraïne. Boeren, vissers, bouwvakkers, secretaresses, ambachtslieden, ondernemers: allemaal hoopten ze een graantje mee te pikken van de verovering. De nazi’s op hun beurt wilden het veroverde gebied germaniseren en konden de ‘bloedverwante’...

Lees meer
Mijn held: Hans Goedkoop – Sigmund Freud
Mijn held: Hans Goedkoop – Sigmund Freud
Artikel

Mijn held: Hans Goedkoop – Sigmund Freud

Historicus, schrijver en presentator Hans Goedkoop, roemt de grondlegger van de psychoanalyse Sigmund Freud. Hij vindt hem de grootste historicus van de negentiende eeuw. Wanneer maakte u kennis met Sigmund Freud? ‘Als student geschiedenis aan de UvA ben ik hem gaan bestuderen door toedoen van hoogleraar Arthur Mitzman. De gepolijste psycholoog Sigmund...

Lees meer