Home Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse

Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse

  • Gepubliceerd op: 21 maart 2016
  • Laatste update 04 apr 2023
  • Auteur:
    Hans Renders
  • 3 minuten leestijd
Cécile en Elsa – Elisabeth Leijnse

Elisabeth Lejinse heeft voor Cécile en Elsa, strijdbare freules. Een biografie de Libris Geschiedenis Prijs 2016 gewonnen. Lees het juryrapport of bestel dit prijswinnende boek.

Zeggen dat de aristocratische zusjes Cécile en Elsa de Jong van Beek en Donk een roerig leven hebben geleid, is een understatement. Cécile (1866) publiceerde in 1897 de nog steeds bediscussieerde feministische roman Hilda van Suylenburg en eindigde in Frankrijk als lid van de ultrarechtse Action Française. Hoewel getrouwd met een Franse Jood van Poolse afkomst, ontpopte ze zich als rabiaat antisemiet. Elsa (1868) trouwde met de componist Alphons Diepenbrock en begon een relatie met de twintig jaar jongere componist Matthijs Vermeulen, met wie haar dochter later zou trouwen.

Alle voorwaarden waren aanwezig voor een prachtige biografie van deze zusjes: een overstelpende hoeveelheid documentatie, een uitgebreid netwerk van interessante en nu nog bekende kunstenaars, dramatische gebeurtenissen te over en lange levens. Ook dook een geheimzinnig kist op met dagboeken en brieven na een sluimerend leven in de kluis van De Nederlandsche Bank. Maar het allerbelangrijkste is dat deze schat aan informatie toevertrouwd werd aan Elisabeth Leijnse, een biograaf die diepgaand archiefonderzoek koppelt aan het talent een spannend verhaal op te zetten.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Scheiding

Cécile trouwde met de steenrijke Adriaan Goekoop en wist na hun scheiding een riante alimentatie te bedingen, waarvan haar gezin én dat van haar zusje bijna een halve eeuw konden profiteren, ook al gebruikte Cécile dit geld vooral om anderen te helpen.

Leijnse had het geluk de Franse kleinzoon van Cécile te vinden, die ook over veel documentatie en herinneringen beschikte. Zo kon hij vertellen dat zijn oma weliswaar oblate was geworden in de orde van de Heilige Benedictus, maar er geen been in zag om met haar zoon in Monte Carlo te gaan gokken. Die zoon moest door de bekende kunstenaar Marcel Jacob op het rechte pad gehouden worden, maar Jacob werd verliefd op zijn protegé. Samen bezochten ze Picasso en Jean Cocteau.

Een rode draad in deze biografie is de invloed van het geloof op de zusjes. Oorspronkelijk fel antikatholiek bekeerde Cécile zich toch tot het roomse geloof. Elsa bekeerde zich tot het katholicisme toen ze in Frankrijk op bezoek was bij haar zus.

Bij de begrafenis van Elsa’s schoonmoeder werd Herman Gorter toegang geweigerd tot de katholieke begraafplaats omdat hij socialist was

Leijnse schrijft indringend over de rol van het geloof, met gevoel voor detail. Zoals over Herman Gorter, wie bij de begrafenis van Elsa’s schoonmoeder de toegang tot de katholieke begraafplaats geweigerd werd omdat hij socialist was.

Elsa overleed in 1939, Cécile in 1944. Het boek eindigt met profielen van de dienstmeisjes die hun leven lang de twee zussen hadden gediend. Zij hebben weinig gemerkt van de ideeën over zelfontplooiing voor iedereen, zo lijkt de biograaf in deze ronduit schitterende familiegeschiedenis te willen zeggen.

Cécile en Elsa. Strijdbare freules. Een biografie

Elisabeth Leijnse

638 p. De Geus

€ 29,95

Hans Renders is directeur van het Biografie Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 4 - 2016

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer