Historisch Nieuwsblad 12 - 2019
Balthasar Gerards was een martelaar voor het katholieke geloof
De terechtgestelde moordenaar van Willem van Oranje was in katholieke ogen een martelaar voor het geloof. Vrome bewonderaars stalen zijn schedel en brachten die naar Keulen om als relikwie te worden vereerd. Toch weigerde het Vaticaan hem heilig te verklaren.
Julianus de Afvallige
Vanaf het begin van de vierde eeuw aanbaden alle Romeinse keizers de christelijke God. Op één na: Julianus. Wat voor man was deze afvallige? Bescheiden en zachtaardig, zoals hij zelf meende? Of juist onnoemelijk wreed, zoals zijn christelijke tegenstanders verkondigden? Begin juni 362 vertrok keizer Julianus met zijn leger uit Constantinopel richting Antiochië, op de...
De Jaren van het Lood
Vijftig jaar geleden begon in Italië een golf van aanslagen. Terroristen van zowel links als rechts voerden acties uit die honderden mensen het leven kostten en meer dan duizend van hen verwondden. Tegenwoordig is het rustiger. De Italiaanse staat heeft met succes een tegenoffensief ingezet. In de middag van 12 december 1969, om 16.37...
Een democratisch experiment
Aan het begin van de zesde eeuw voor Christus ging het slecht met Athene. De stad besloot daarom een andere richting in te slaan. De Atheense leiders vroegen de wijze handelaar Solon om nieuwe wetten voor het bestuur te bedenken. Hij kwam met revolutionaire voorstellen, die iedereen kwaad maakten. Zet twee filosofen bij...
Vuurwapenbezit aan banden gelegd
Na een nieuwe schietpartij in de Verenigde Staten barst de discussie over de regulering van vuurwapenbezit weer los. Door een maas in de wet was vuurwapenbezit in Nederland eind negentiende eeuw vrij. Maar toen de angst voor een communistische omwenteling opspeelde, greep minister van Justitie Theo Heemskerk in. Zijn Vuurwapenwet legde burgers vanaf 1919 strengere beperkingen op.
Geluksvogel Anthony Fokker
Nederland was te klein en te benauwd voor luchtvaartpionier Anthony Fokker. Daarom was hij vanaf 1923 vooral actief in de Verenigde Staten. Hij leefde er tussen de rich and famous en werd wereldberoemd. Een onwaarschijnlijke levensloop voor een jongen die op school niet wilde deugen. Het succesverhaal van Anthony Fokker als vliegtuigbouwer begon in augustus...
De waarheid onder vuur
In zijn openingsrede tijdens het Geschiedenis Festival op 5 oktober jongstleden deed schrijver Geert Mak een hartstochtelijke oproep. In deze tijden van alternative facts en identiteitspolitiek moeten historici zich meer laten horen, op basis van feiten. ‘De urgentie is groot.’ Bijna drie jaar geleden, op vrijdag 20 januari 2017, vond de inauguratie plaats van de...
Coen Verbraak over zijn haar historische held
Journalist en historicus Coen Verbraak presenteert vanaf 21 november zijn documentaireserie Onze jongens op Java, over de 120.000 Nederlandse militairen die tijdens de dekolonisatieoorlog vochten tegen de nationalisten van Soekarno. Verbraak roemt Vrij Nederland-hoofdredacteur Joop van Tijn als zijn journalistieke leermeester. Wanneer maakte u kennis met Joop van Tijn? ‘Als 17-jarige stuurde...
De uitvinding van de kerstkaart
Kerstkaarten schrijven en versturen is zwaar werk, vindt Annegreet van Bergen. Toch had de uitvinder van dit jaarlijkse ritueel de bedoeling om tijd te besparen.
STELLING: christelijk Nederland
Eva Rovers ‘Zonder twijfel. Tweeduizend jaar christelijke dominantie wis je niet uit met een paar decennia ontkerkelijking. Het kerkelijk geloof speelt uiteraard niet meer dezelfde rol als een halve eeuw geleden, laat staan langer geleden. Maar onze moraliteit en ons mensbeeld worden nog altijd sterk bepaald door de christelijke levensbeschouwing. Denk aan waarden als...
Film – Ze noemen me baboe
Geweldig, die schat aan historisch beeldmateriaal in Eye Filmmuseum en het Nederlands Instituut Beeld en Geluid. De rijkdom ervan valt weer eens te constateren in de archieffilm Ze noemen me baboe van Sandra Beerends, die eerder over het Indische oorlogsverleden van haar moeder de korte film Arigato schreef en produceerde. In haar...
De beul van Amersfoort – Richard Hoving
‘Er hangt een waas over zijn gezicht. Het is geen kou, het is de walm van een vreugdeloze, sombere extase; de extase van geslacht en de dood, die elkaar in het schuilhol van de menselijke dierlijkheid gevonden hebben.’ Die impressie gaf de romancier en dichter Theun de Vries in juni 1945 van SS-kampbewaker Josef Kotalla,...
The Royal Society – Adrian Tinniswood
Eind 1660 openden zich in Londen de deuren van de Royal Society, een genootschap bestaande uit academici, amateurgeleerden en leden van de hofhouding. De koning zelf was de beschermheer van deze veredelde herenclub. Over politiek en theologie werd niet gesproken, zo schrijft de cultuurhistoricus Adrian Tinniswood in zijn boek over dit genootschap, maar des te...
De kolonieman – Angelie Sens
Wie Het pauperparadijs van Suzanna Jansen heeft gelezen, denkt bij de ‘kolonies’ die de Maatschappij van Weldadigheid begin negentiende eeuw in Drenthe stichtte in de eerste plaats aan vernedering, stigmatisering en uitbuiting. Het idee dat ‘onmaatschappelijke elementen’ opgevoed moesten worden tot eerbare burgers zien we nu als uiterst paternalistisch, en ook toen al was er...
Romantici en revolutionairen – Honigs & Jensen
Literatuurgeschiedenissen kunnen in beginsel heel interessant zijn, omdat romans, gedichten, verhalen en de literaire kritiek niet alleen een spiegel zijn van een samenleving, maar deze ook mede vormgeven. Hoe keken mensen tegen hun wereld aan? Wat hield hen bezig? Hoe gingen ze met elkaar om? Wat waren hun dromen, idealen, verlangens, frustraties en angsten? Literatuur...
Winteroorlog: guerrilla in de sneeuw
Finland heeft zijn grens met Rusland afgesloten. In de winter van 1939 dachten de Russen dat ze hun buren snel konden overrompelen, maar dat mislukte.
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen op Historischnieuwsblad.nl.