Historisch Nieuwsblad 1 - 2016
En wie was de Nederlandse Sherlock Holmes? In 1900 hielp hij de Nederlandse recherche door na het vondst van één haar de moordenaar al aan te kunnen wijzen.
Film: 1992
Er is geen beter land voor televisieseries over de vermenging van criminaliteit en politiek dan Italië. De vervlechting van de onder- en bovenwereld was in de naoorlogse Italiaanse politiek meer regel dan uitzondering. In het begin van de jaren negentig leek dat met operatie ‘Schone Handen’ eindelijk te veranderen. De bevolking was de corruptie...
Film: Brave Little Belgium
Als het om prestigieuze historische tv-series over de oorlog gaat, wint België van Nederland. De Nederlandse serie De oorlog (2009) was een geslaagde update van Loe de Jongs legendarische tv-serie De bezetting, maar het Belgische Brave Little Belgium is pakkender, diepgravender en spectaculairder. Het is geen toeval dat de serie over België in de...
Guy Fawkes en het buskruitverraad
In de zeventiende eeuw werden Engelse katholieken genadeloos vervolgd. Een groep radicalen besloot daarom tot een wanhoopsdaad: een aanslag op alle politieke kopstukken van het land. Op 1 november 1605 werd het lot van de ernstig vervolgde Engelse rooms-katholieke gemeenschap definitief bezegeld. Op die dag kreeg koning Jacobus I van zijn belangrijkste...
Annegreet van Bergen over de tijd
Tot 1884 had elke plaats zijn eigen klok. De introductie van de wereldstandaardtijd was dan ook een innovatie zonder weerga, vindt Annegreet van Bergen. Sindsdien regeert de gemeenschappelijke tijd. Eind jaren zeventig van de vorige eeuw had ik een leuke studentenbaan als kandidaat-assistent van professor Hans van den Doel. Ik las boeken en werkte stapels...
De kameraden van Stalin
Jozef Stalin was de onbetwiste dictator van de Sovjet-Unie. Toch bestuurde hij het enorme land niet helemaal alleen. Hij werd geholpen door een groep mannen die hem door dik en dun steunden. Dictators worden vaak zo negatief afgeschilderd dat je je afvraagt hoe het mogelijk is dat iemand die louter over slechte eigenschappen beschikt toch...
Michail Gorbatsjov en het einde van de Sovjet-Unie
Michail Gorbatsjov was een brave communistische apparatsjik. Toch kwam uitgerekend onder zijn leiding een einde aan de Sovjet-Unie. Hoe kon dat? Voor leiders van de Sovjet-Unie was het nooit zonder risico om op vakantie te gaan, of om Moskou om andere redenen te verlaten. Toen Jozef Stalin in juni 1941 na de Duitse inval naar...
Keizer Hadrianus
Hadrianus geldt als een van de belangrijkste Romeinse keizers. Hij was een filosoof, een vernieuwer en een soldaat, zo blijkt uit nadere beschouwing van zijn baard. Niet minder dan 150 Hadrianussen hebben de tijd overleefd. In brons of marmer staan ze in musea over de hele wereld te kijk. Bij sommige zit er een gleufje...
Veldheer Miklos Zrínyi
De Hongaarse veldheer Miklós Zrínyi bood bijna 450 jaar geleden dapper weerstand tegen de Turken. Tijd dus voor een herdenking. Toch moet hij in Hongarije het erepodium delen met zijn tegenstander, zo merkt Jaap Scholten. In De Grote Turk van Henk Boom zegt een Turkse diplomaat over de metershoge borstbeelden van Miklós...
Eva Vriend – De helpende hand
Veel gezinnen kwamen beschadigd uit de oorlog. Ze kregen hulp van daadkrachtige, jonge vrouwen. Die oefenden een nieuw beroep uit waarvan veel werd verwacht: ze waren gezinsverzorgster. Op maandag 22 augustus 1966 meldde mijn moeder Ria van den Berg zich in de middag op de Van Eeghenstraat, nummer 96, in de chique...
De Nederlandse Sherlock Holmes
Rond 1900 kreeg de politie te maken met steeds gehaaidere criminelen. Er waren dus ook slimmere speurneuzen nodig. Een van de besten was Co van Ledden Hulsebosch, een Amsterdamse apotheker. Achter de voordeur van een woning aan de Amsterdamse Celebesstraat trof de politie aan het begin van de vorige eeuw een verschrikkelijk...
Annejet van der Zijl over Limburg
Het Limburgse Chevremont was een welvarend en bedrijvig dorp, tot de mijnen werden gesloten. Geleidelijk verdwenen de kinderen uit het straatbeeld en resteerden alleen de ouderen, merkte Annejet van der Zijl. Ik wist niets van Limburg – ik was er zelfs nog nooit geweest. Tot ik mij een jaar of twintig geleden...
Gregor Mendel en de erfelijkheidsleer
Waarom heeft een kind de ogen van zijn moeder? En het haar van zijn vader? Na jarenlange experimenten met erwtenplantjes ontrafelde Gregor Mendel de wetten van de erfelijkheid. Vele duizenden erwtenplantjes moet Gregor Mendel geduldig hebben bewerkt: eerst een deel van de bloemetjes ‘castreren’ door de meeldraden los te pulken. En vervolgens bij andere rijpe...
BOEKEN: Kissinger – Niall Ferguson
Biografie van rasopportunist Kissinger wel erg breedvoerig Voordat Henry Kissinger in 1969 Nationaal Veiligheidsadviseur onder president Richard Nixon werd, had hij al een bewogen leven achter de rug. De Britse historicus Niall Ferguson, als hoogleraar op Harvard en echtgenoot van Ayaan Hirsi Ali woonachtig in de Verenigde Staten, laat het zojuist verschenen deel 1 van...
BOEKEN: Soldaat in Indonesie, 1945-1950 – Gert Oostindie
Nederlands geweld onafhankelijkheidsoorlog structureel De grootste oorlog die Nederland ooit gevoerd heeft vond niet plaats in de jaren 1940-1945, maar daarna. Meer dan 200.000 militairen werden naar Indonesië gestuurd om het nationalisme van ‘de Republiek’ te beteugelen. Alles tevergeefs. In 2005 sprak minister Ben Bot in Indonesië een aarzelend politiek excuus...
BOEKEN: Thomas Jefferson and the Tripoli Pirates – Brian Kilmeade
Eerste Amerikaanse oorlog in het Midden-Oosten De Amerikaanse worsteling met het Midden-Oosten heeft een lange voorgeschiedenis. Vrijwel direct na de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring liepen Amerikaanse koopvaardijschepen in de val van Barbarijse piraten die de Middellandse Zee al eeuwenlang onveilig maakten. Grote mogendheden als Engeland, Frankrijk en Spanje bestreden dergelijke zeerovers met hun...
BOEKEN: De hel van 1812 – Bart Funnekotter
Napoleons Nederlandse soldaten kansloos in Rusland In de Nederlandse geschiedschrijving kwam de ‘Franse tijd’ er lange tijd bekaaid vanaf. Dat lag voor een deel aan onverholen nationalisme, dat weinig eer kon behalen aan een periode waarin Nederland bezet was en de bevolking zich nauwelijks had verzet. Ook aan de Nederlanders die in...
MIJN HELD: Thom Hoffman over Charlie Chaplin
Acteur, regisseur en fotograaf Thom Hoffman bewondert de Brit Charles Spencer (Charlie) Chaplin, ster van de stomme film. Waarom was Charlie Chaplin bijzonder? ‘Hij schreef, produceerde, regisseerde en speelde. Maar wat me vooral treft is, dat Chaplin ondanks zijn wereldwijde commerciële succes de grote onderwerpen van zijn tijd aansneed: armoede, werkloosheid, de keerzijde van het onstuimige...
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Bestel nu Historisch Nieuwsblad 05 met korting!