Alle artikelen
Is het mogelijk om een geschiedenisboek voor de middelbare school te schrijven zonder de termen ‘Tweede Wereldoorlog’ en ‘holocaust’ te gebruiken? Die vraag heeft de Noorse gemoederen de afgelopen tijd beziggehouden.
Aanleiding is een recent leerplan voor het geschiedenisonderwijs in Noorwegen. Het is een omschrijving van wat er per vakgebied op de middelbare school aan bod moet komen en wat de leerlingen aan het einde van hun schoolcarrière moeten weten. ‘Het vak geschiedenis moet bijdragen aan het begrijpen van verbintenissen tussen vroeger, nu en de toekomst, en het moet inzicht geven in het denken en handelen van de mens,’ staat er in het nieuwe leerplan. De Eerste en Tweede Wereldoorlog worden niet meer genoemd. Andere ontbrekende woorden in het voorstel zijn ‘communisme’, ‘Russische Revolutie’, ‘nazisme’, ‘Koude Oorlog’, ‘Verenigde Naties’, ‘Europese Unie’ en ‘de val van de Muur’.
Geschiedenisleraren, hoogleraren en zelfs leerlingen zelf hebben de afgelopen maanden geprotesteerd. ‘Ik mis de centrale onderwerpen,’ zegt geschiedenisprofessor Øystein Sørensen van de Universiteit in Oslo. Volgens hem kan het leerplan ertoe leiden dat komende generaties geen verbanden meer zien. ‘En als je de oorzaak van historische fenomenen niet kent, kun je er ook niet voor zorgen dat ze niet nog een keer plaatsvinden.’
Andere kritiek is dat het plan enkele tientallen tijdrovende leermethodes omvat. De nadruk ligt op het zelf onderzoeken, het vergaren en vertalen van informatie, het maken van digitale, verbale en visuele presentaties, en het lezen van statistieken. Leerlingen met geschiedenis in hun pakket krijgen in de hoogste klassen echter nog maar twee uur les in dit vak. ‘Het is niet realistisch te verwachten dat scholieren dat alles in die twee uur kunnen leren,’ menen docenten.
De instantie die het leerplan in opdracht van het ministerie van Onderwijs ontwikkelde, heeft het plan inmiddels voorgelegd aan vakmensen. Na kritiek is het op enkele punten aangepast. ‘Er staat nu duidelijk in dat leerlingen moeten leren over internationale conflicten in de twintigste eeuw. Er is geen geschiedenisleraar die dan geen aandacht besteedt aan de wereldoorlogen,’ zegt woordvoerder Kari Anne Kvarving. ‘We hebben het minder algemeen gemaakt. Maar de verantwoordelijkheid ligt meer dan vroeger, toen alles in detail was uitgewerkt, bij de docent. Hij of zij beslist hoe een breed thema wordt ingevuld.’
Momenteel buigt het Noorse ministerie van Onderwijs en Wetenschap zich over het leerplan. Als het goedgekeurd wordt, gaat het komend schooljaar in.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Geen holocaust meer voor Noorse scholieren
Is het mogelijk om een geschiedenisboek voor de middelbare school te schrijven zonder de termen ‘Tweede Wereldoorlog’ en ‘holocaust’ te gebruiken? Die vraag heeft de Noorse gemoederen de afgelopen tijd beziggehouden. Aanleiding is een recent leerplan voor het geschiedenisonderwijs in Noorwegen. Het is een omschrijving van wat er per vakgebied op de middelbare school aan...
Populaire speelfilm over Afghanistan-oorlog verdeelt Russen
De Sovjet-inval in Afghanistan (1979) en de daaropvolgende tien jaar durende guerrillaoorlog in dat land houden de Russische gemoederen opnieuw bezig. Directe aanleiding vormt de nieuwe speelfilm Devjataja Rota, die momenteel in Rusland en andere voormalige Sovjet-republieken een recordaantal bioscoopbezoekers trekt. Devjataja Rota – De Negende Compagnie – vertelt van een groepje Sovjet-soldaten dat in...
In de media
‘Mussert was geen landverrader.’ Deze stelling poneerde historicus en emeritus hoogleraar geschiedenis H.W. von der Dunk in het NRC Handelsblad van 17 november 2005. Hij was tot zijn conclusie gekomen na het lezen van het recent verschenen boek Anton Mussert. Nagelaten bekentenissen. Verantwoording en celbrieven van de NSB-leider, van historicus Gerard Groeneveld. Hierin is de...
Historici Vrije Universiteit zien de toekomst somber in
Twee historici van de Vrije Universiteit gingen recent voortijdig met pensioen vanwege de grote financiële problemen van de afdeling Geschiedenis. Voor de achterblijvers zijn het onzekere tijden. De gevolgen van bezuinigingen komen op de kleine afdeling hard aan. Het vervroegde afscheid van Herman Langeveld en Henk Reitsma, beiden verbonden aan de afdeling Nieuwste Tijd, is...
Geen tramlijn door het Binnenhof
Nieuwe technische voorzieningen als riolering, elektriciteit en de komst van trein en tram veranderden aan het einde van de negentiende eeuw het gebruik en aanzien van de straat. Grachten werden gedempt, trambanen, trottoirs en elektriciteitsmasten verrezen. Volgens historicus Hans Buiter zijn de technische ontwikkelingen die het straatbeeld veranderden belangrijk om verstedelijking te begrijpen. Wie het...
De Stelling
Drees draait zich om in zijn graf, nu het nieuwe zorgstelsel wordt ingevoerd. Anton van Hooff: ‘Ja, Drees zal zich inderdaad in zijn graf omdraaien. Hoogervorst gaat uit van zelfredzaamheid van de burger. Hij breekt met het uitgangspunt dat de overheid binnen het publieke domein regulerend moet optreden en de zwakken moet beschermen. Drees daarentegen...
Gezien
TENTOONSTELLING KOP: Kammetjes van de wierdenbewoners Door Marieke Prins De beroemde archeoloog Van Giffen (1884-1973) was een praktisch man. Op zijn motor doorkruiste hij Groningen om zakken uit te delen onder de commerciële afgravers van de wierden, het Groningse woord voor terpen. In die zakken konden ze hun bodemvondsten bewaren, gesorteerd naar aardlaag. Zo redde...
Gezien
Tentoonstelling door Annemarie Lavèn Paling en kabeljauw‘Mijn naam is Evert Lamberts en ik ben de brinkgraaf van Deventer.’ Een videoband toont een jongeman die ondanks zijn historische kostuum niet helemaal overtuigt als een brinkgraaf uit 1420. Lamberts is een van de zeven historische personages die de bezoeker in de kleine tentoonstelling Stokvis en Stadsmest met...
Historisch Archief ABN AMRO blijft
De door Fortis Bank, Royal Bank of Scotland en Banco Santander overgenomen ABN AMRO heeft een omvangrijk historisch archief. In januari wordt duidelijk wat hiermee gaat gebeuren. door Ties Ramekers Het ABN AMRO Historisch Archief, opgericht in mei 1992 na de fusie van de ABN en de Amro Bank, bevat een grote hoeveelheid belangwekkende stukken...
Canadese atoomveteranen eisen gerechtigheid
In het diepste geheim werden Canadese en Amerikaanse militairen vijftig jaar geleden als proefkonijnen gebruikt bij een nucleair experiment in de Nevada-woestijn. Gekweld door ziekten strijden de Canadese veteranen nu om genoegdoening. door Marlouk Wester/ Montréal Op verzoek van de Verenigde Staten leverde Canada in 1957 veertig Canadese militairen om deel te nemen aan Operatie...
Sebastian Haffner als historicus
De positie van Sebastian Haffner als historicus was altijd omstreden. Het symposium De journalist als historicus, dat 9 november jongstleden ter ere van de Duitse schrijver werd gehouden, bracht daar geen verandering in. door Dieuwke Teertstra ‘Die Thesen sollen Leute zum denken ansetzen, nicht zum wissen.’ Zo omschreef Oliver Pretzel, de zoon...
Herman Amersfoort hoogleraar militaire geschiedenis & strategie
Bijzonder hoogleraar militaire geschiedenis was hij al, maar sinds 7 november jongstleden mag krijgshistoricus Herman Amersfoort zich ook hoogleraar militaire geschiedenis & strategie aan de Nederlandse Defensie Academie (NDA) noemen. door Maria van Haperen Aan het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw vervulde Herman Amersfoort (1951), pas afgestudeerd historicus aan de Rijksuniversiteit...
