Home 100-jarig jubileum Nobelprijs voor ‘Vredes Bertha’

100-jarig jubileum Nobelprijs voor ‘Vredes Bertha’

  • Gepubliceerd op: 14 juli 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Monique Broeshart/ Wenen
  • 2 minuten leestijd

Honderd jaar geleden kreeg Bertha von Suttner de Nobelprijs voor de Vrede. Zij was niet alleen de eerste vrouw die de prestigieuze vredesprijs ontving, maar ook degene die Alfred Nobel ertoe aanzette om de prijs in te stellen.

Wereldwijd wordt het avontuurlijke en strijdbare leven herdacht van de in 1843 in Praag geboren Bertha von Suttner Kinsky. Met haar anti-oorlogsroman De wapens neder! uit 1889 werd de journaliste en schrijfster op 46 jarige leeftijd in één klap beroemd. Precies honderd jaar geleden was zij de eerste vrouw die de Nobelprijs voor de Vrede ontving.

Met haar werk overtuigde Bertha grootindustriëlen en andere invloedrijke personen als Alfred Nobel, Andrew Carnegie en Albert I van Monaco van het belang van langdurige vrede. Over de weg daarheen verschilden de meningen echter. Terwijl Nobel dacht dat het door hem uitgevonden dynamiet een oorlog zou kunnen voorkomen, meende Von Suttner dat het afschrikkende effect ervan van korte duur zou zijn. De vrede zou volgens haar door wereldwijde politieke afspraken en een internationaal gerechtshof moeten worden gewaarborgd.

Oorlog druiste volgens Von Stuttner in tegen de menselijke natuur, en zou overeenkomstig de toen heersende darwinistische theorieën door de positieve evolutie van de mens verdwijnen. De activiste was een van de drijvende krachten achter de vredesconferenties in Den Haag van 1899 en 1907. Nobel had haar dan ook in gedachten toen hij zijn vredesprijs initieerde. Toch liet het Noorse parlement eerst vier andere – mannelijke – kandidaten voorgaan, onder wie de Zwitser Henri Dunant, de oprichter van het Rode Kruis.

Onvermoeibaar becommentarieerde Von Suttner de actuele gebeurtenissen en waarschuwde ze voor de dreigende oorlog in de Balkan. Ze stierf op 21 juni 1914, een week voor de aanslag op troonopvolger Franz Ferdinand in Sarajevo en het begin van de Eerste Wereldoorlog. Haar laatste woorden waren: ‘De wapens neder.’

Naast de bijnaam ‘Friedensbertha’ kreeg de spraakmakende Von Suttner voor haar inzet tegen antisemitisme ook de bijnaam ‘Judenbertha’. Door haar vooruitstrevende, antiklerikale en socialistische instelling stond ze bovendien bekend als ‘Rooie Bertha’.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer