Alle artikelen
TENTOONSTELLING
Feest in het Catharijneconvent
door Marieke Prins
Bonifatius werd bij Dokkum vermoord en is daarom beroemd, maar ook de Angelsaksische Willibrordus en Lebuïnus bekeerden in de achtste eeuw vanuit Utrecht de heidense Friezen. In de schatkamer van het Catharijneconvent zijn een rijk bewerkte ivoren kelk en een boek met zilver, ivoor en cameeën te zien, die van Lebuïnus zouden zijn geweest. In een volgende ruimte ligt een G-sus-trui met doornenkruismotief.
De nieuwe permanente opstelling in het Catharijneconvent gaat over de totaal verschillende werelden van het christendom in Nederland – van het gevaarlijke eerste begin en de gewelddadige kruistochten tot de precaire situatie van het christendom nu. En omdat wat eens het leven van de mensen hier beheerste nu nogal naar de achtergrond is gedrongen, legt het Catharijneconvent gelukkig veel uit.
Zo gaat het gedeelte ‘Feest!’ over de achtergrond van christelijke feestdagen en gebruiken. Kinderen kunnen er met behulp van felgekleurde wijzers opzoeken wat kerstkransen in de kerstboom betekenen, en waar Pinksteren en Hemelvaart vandaan komen. Ook alle naamdagen van heiligen zijn op te zoeken. Deze tentoonstelling, bedoeld voor kinderen, is ook voor volwassenen interessant, zelfs als ze kerkelijk onderlegd zijn, want er zijn bijvoorbeeld ook videofragmenten te zien over geboorte, huwelijk en dood in verschillende religies.
Een ander deel van de permanente tentoonstelling, over de geschiedenis van het christendom in Nederland, is ook prettig overzichtelijk. Vitrines in verantwoord jaren-zeventigbruin behandelen kerstening, kruistochten, Middeleeuwen, Reformatie enzovoorts aan de hand van prachtige schilderijen en voorwerpen. Een groot deel van de vaderlandse geschiedenis komt aan bod vanuit de bijzonder relevante invalshoek van het christendom. Zo is er een portret van Erasmus, die het grote aantal heiligen ‘voor kiespijn en voor het vinden van zoekgeraakte sleutels’ maar bespottelijk vond.
En er is een allegorie op de tirannie van Alva; die toont de motieven om in opstand te komen tegen de Spanjaarden – een daarvan was dat ‘religie wert verdruckt’. Degenen die een museum van nationale geschiedenis willen gaan maken, kunnen hun licht opsteken in het Catharijneconvent.
Nieuwe permanente opstelling in het Museum Catherijneconvent, Lange Nieuwstraat 38, Utrecht. Open: di-vr 10-17 uur, za-zo 11-17 uur. Info: 030-23 13 835 of www.catherijne convent.nl
WEBSITES
door Guido van Hengel
ANP Fotoarchief
De afgelopen jaren heeft het ANP meer dan 300.000 foto’s gedigitaliseerd uit oude fotoboeken en de archieven van het Polygoon. Het resultaat is indrukwekkend. Via een zoekmachine is het nu heel eenvoudig om op internet nieuwsfoto’s vanaf 1900 te vinden. De foto’s kunnen voor particuliere of educatieve doeleinden zelfs gratis worden gedownload en gebruikt.
Een aardig interactief element is de mogelijkheid om zelf de bijschriften bij de foto’s te verbeteren of aan te passen. Het ANP roept op zijn website iedereen op om de achtergronden van deze historische foto’s vollediger te maken.
www.anpfotoarchief.nl
Sportgeschiedenis
Toen Fidel Castro in 1970 een voetbalveld liet aanleggen op Cuba, werd de Amerikaanse president Nixon meteen uit een belangrijke bespreking gehaald. Want voetbal was Europees, verdacht en bovendien erg populair in de Sovjet-Unie. Dit is een van de anekdotes over sport en geschiedenis op de onderhoudende website van Jurryt van de Vooren en Micha Peters. Er is nog veel te ontdekken op het gebied van de sportgeschiedenis. Zo kunnen de pasgeopende Oost-Duitse archieven duidelijkheid verschaffen over het excessieve dopinggebruik in de DDR. Deze website volgt de laatste ontwikkelingen.
www.sportgeschiedenis.web-log.nl
Wat gebeurde er vandaag?
Liefhebbers van het Grote Historische Gebaar en de Amerikaanse televisieaanpak van geschiedenis moeten eens een bezoekje brengen aan de website van History Channel. Wat gebeurde er honderd, tweehonderd of driehonderddrieëndertig jaar geleden precies op deze dag? De website van History Channel opent op de voorpagina altijd met This Day in History en linkt interessante gebeurtenissen uit het verleden met de dag op de kalender. In de traditie van Grote Amerikaanse Geschiedenis kunnen verschillende thema’s gekozen worden: de Amerikaanse Burgeroorlog, de Koude Oorlog, criminaliteit, rampen en entertainment. En – natuurlijk – de Vietnamoorlog.
http://www.historychannel.com/today/
Kruistocht in spijkerbroek
Op 15 november gaat de verfilming van een van de meest gelezen historische kinderboeken in première. Op de site zijn foto’s van de film en een trailer te bezichtigen.
www.kruistochtinspijkerbroekdefilm.nl
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Gezien
TENTOONSTELLING Feest in het Catharijneconvent door Marieke Prins Bonifatius werd bij Dokkum vermoord en is daarom beroemd, maar ook de Angelsaksische Willibrordus en Lebuïnus bekeerden in de achtste eeuw vanuit Utrecht de heidense Friezen. In de schatkamer van het Catharijneconvent zijn een rijk bewerkte ivoren kelk en een boek met zilver, ivoor en cameeën te...
Kinderen waren geen hinderen
De Nederlandse ouders in de Gouden Eeuw interesseerden zich niet erg voor hun kinderen: die waren maar tot last. Dit beeld is pertinent onjuist, zo toont de Groningse hoogleraar pedagogiek Jeroen Dekker aan in het onlangs verschenen Het verlangen naar opvoeden. Het eerste wat opvalt als je Het verlangen naar opvoeden doorbladert, is het grote...
Israël heeft recht op stukje Libanon
De archeoloog en historicus Meir Ben-Dov heeft in oude archieven het bewijs gevonden: Israëlische boeren zijn al honderd jaar eigenaar van 400 hectaren grond in Libanon. In zijn binnenkort te publiceren boek History of the village of Metula geeft hij een oplossing voor een slepend Israëlisch-Libanees grensconflict. In 1893 kocht de Franse bankierszoon van Joodse...
Rechtse populist in linkse tijden
In het heersende beeld van de jaren zestig blijven de rechtse kanten meestal onderbelicht. Zo wordt de opkomst en ondergang van boer Koekoek en zijn Boerenpartij als een op zichzelf staand fenomeen gezien, terwijl zijn politieke stijl later wel degelijk invloed had op de gevestigde politiek. Dit zegt Koen Vossen in zijn bijdrage over de...
Uitwassen bij VOC
Het is een eeuwenoud ritueel dat matrozen die voor de eerste keer per schip de evenaar over varen, stevig worden ontgroend. Bij dit zogeheten Neptunusfeest worden jonge zeevaarders door hun oudere kameraden geestelijk of lichamelijk uitgetest en geprovoceerd. In Crossing the line van Simon J. Bronner, dat in 2006 is uitgegeven als een etnologisch cahier...
Caribische geschiedenis in de lift
Per september 2006 is Gert Oostindie (1955) hoogleraar Caribische geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Als directeur van het Koninklijke Instituut voor Taal-, Land,- en Volkenkunde (KITLV) kan hij nu vanuit twee functies een goede impuls geven aan de geschiedschrijving over het Caribisch gebied in Nederland. De Cariben stonden bij historici altijd in de...
Polen telt aantal doden in de Tweede Wereldoorlog
Het Poolse Instituut voor Herinnering kondigt 67 jaar na het begin van de Tweede Wereldoorlog een nieuw onderzoek aan naar het exacte aantal doden in de Tweede Wereldoorlog. Eind jaren veertig schatten de Poolse communistische autoriteiten dat zo’n 6 miljoen Poolse burgers slachtoffer waren geworden van het Duitse naziregime. Meer dan de helft van hen...
Indisch Huis roemloos ten onder
Herinneringscentrum het Indisch Huis is failliet. Dat het centrum in vier jaar tijd een schuld wist op te bouwen van negenhonderdduizend euro was voor staatssecretaris Clémence Ross van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) reden genoeg om de stekker eruit te trekken. Het is al de tweede keer dat het opzetten van een Indisch herinneringscentrum is...
Illegalen naar de galeien
Het is een mythe dat de buitenlanders in de Nederlandse Gouden Eeuw allemaal goed integreerden. Ook is het niet waar dat de vluchtelingen met open armen werden ontvangen in de Republiek. Dit betoogt Leo Lucassen in zijn rede Gelijkheid en onbehagen. De wortels van het integratiedebat in West-Europa, die hij in mei uitsprak bij de...
Inburgeren met Geert Mak
Het grootste geschiedenisproject op televisie sinds Lou de Jong’s De Bezetting (1960-1965). Dat zal het programma worden waaraan op dit moment historici en televisiemakers werken. In een documentairereeks van acht keer vijftig minuten zal de populaire schrijver en verteller Geert Mak de integrale Nederlandse geschiedenis behandelen. ‘Het idee is losjes gebaseerd op het populaire Britse...
De Stelling
De ontkerkelijking is een ramp voor Nederland Anton van Hooff, docent klassieke cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Nijmegen ‘Dat is het zeker niet. Als je kijkt naar de tijd dat Nederland “verkerkt” was, was het ook niet zo’n mooi schouwspel. In mijn roomse jeugd maakte het katholieke volksdeel op gegeven moment 42 procent van de Nederlandse...
Etnisch zuivere Jazz
‘Als blanken jazz spelen, plegen zij verraad aan hun eigen natuurlijke aanleg en wagen zich op een laagstaand terrein waar ze niet thuishoren.’ Dit advies gaf de jezuïet H. Zwetsloot in 1945 aan de lezers van het Katholiek Cultureel Tijdschrift. In de jaren na de oorlog werd in katholieke kringen gewaarschuwd voor de opkomst van...
