Home Maarten van Rossem

Maarten van Rossem

  • Gepubliceerd op: 12 november 2009
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Maarten van Rossem
  • 3 minuten leestijd

Al enige tijd woedt in Washington een debat over de voortzetting van de interventie in Afghanistan. Sinds zijn ambtsaanvaarding heeft Obama, zoals tijdens zijn verkiezingscampagne beloofd, ruim 20.000 man extra naar Afghanistan gestuurd. Hij heeft bovendien een nieuwe commandant benoemd, Stanley H. McChrystal, die met de in Irak toegepaste surge-strategie de taliban effectiever moet bestrijden.

Het nu lopende debat is vooral het gevolg van het verzoek van McChrystal om nog eens 40.000 tot 60.000 Amerikaanse soldaten. Krijgt hij die niet, dan zouden de Verenigde Staten – en de NATO – op termijn een nederlaag lijden. McChrystals verzoek staat tegen de achtergrond van de zeer oneerlijk verlopen verkiezingen in Afghanistan, die nog eens ten overvloede duidelijk hebben gemaakt wat een corrupte en incompetente regering in Kabul zetelt.

Militairen die onophoudelijk om meer troepen vragen en een incompetente plaatselijke overheid die geen steun geniet van de bevolking – dat doet onvermijdelijk denken aan de interventie in Vietnam. De Afghaanse interventie wordt dan ook geanalyseerd en besproken in het licht van de Vietnamese interventie. Probleem daarbij is dat er vergaande onenigheid bestaat over de analyse van de interventie in Vietnam.

Conservatieven stellen dat die eigenlijk was geslaagd, dat de Amerikanen hadden gewonnen, maar dat het lafhartige Democratische Congres toen de hulp aan Zuid-Vietnam stopzette, waardoor alle vorderingen van na 1970 ongedaan werden gemaakt. Progressieven beweren natuurlijk dat van een Amerikaanse overwinning nooit sprake is geweest en dat Vietnam vooral moet worden gezien als de demonstratie van een besluitvormingsproces waartoe Obama zich niet moet laten verleiden.

Zij wijzen erop dat Lyndon Johnson zich te veel de wet liet voorschrijven door de generaals. Johnson placht te zeggen dat de generaals politiek even zwaar wogen als een blok van twintig senatoren. Geen moment nam de president de tijd om de hele strategie die in Vietnam werd gevolgd eens kritisch door te lichten. Hij handelde als een echte politicus: opportunistisch, steeds bedacht op de politieke schade die hij op de korte termijn zou kunnen lijden. Zo eindigde hij zijn carrière met 500.000 Amerikaanse troepen in Vietnam en een mislukte strategie.

De historicus staat bij dit hele debat bedenkelijk te kijken. Hij voelt er immers niets voor uit de geschiedenis concrete lessen te destilleren, en is ongelukkig met een simpele analogie als die tussen Vietnam en Afghanistan. Zijn die situaties niet totaal verschillend? Is de hele onderneming in Afghanistan niet kleinschaliger? Was de tegenstander in Vietnam niet veel beter georganiseerd en uitgerust?

Ongetwijfeld, en er zullen zeker niet zoveel Amerikanen in Afghanistan sneuvelen als in Vietnam. Maar toch… Zijn er ook niet opmerkelijke parallellen? Ook nu proberen de generaals de president onder druk te zetten om meer troepen te sturen. Obama aarzelt, wil eigenlijk een serieuze discussie over de strategie, maar wordt dan direct beschuldigd van slappe knieën.

Er zijn nog twee factoren die overeenkomen en die de uitslag van de interventie in Afghanistan beslissend kunnen beïnvloeden. Vrijwel alle historici zijn het erover eens dat de Amerikanen in Vietnam onder andere hebben gefaald omdat de regering in Saigon nooit heeft gedeugd. Een tweede overeenkomst zijn de poreuze grenzen – dat wil zeggen, poreus voor de guerrilla’s, maar onpasseerbaar voor de Amerikanen. De wortel van het taliban-probleem ligt immers in Pakistan. McChrystal wil met ruim 100.000 man de Afghaanse bevolking effectief beschermen. Dat lijkt onmogelijk, gegeven de incompetentie in Kabul en de poreuze grens met Pakistan.

De president doet er verstandig aan langdurig na te denken over de te volgen strategie. Volledige terugtrekking op korte termijn zit er niet in; daarvan zouden de politieke kosten te hoog zijn. Wel kan hij de interventie beperken tot de eliminatie van alle manifestaties van Al Qaida, dat er toch al niet florissant voor schijnt te staan.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer
Jager met jachthonden
Jager met jachthonden
Beeldessay

Nederlanders maken zich al eeuwen druk over de jacht

Tijdens een jachtpartij schoten edelen van de Republiek onbelemmerd vele dieren. Eind achttiende eeuw kwam daar steeds meer verzet tegen. Maar niet uit dierenliefde. Het was een verslavend tijdverdrijf. Met een horde achter het wild aan stuiven of juist in je eentje dieren besluipen. Te paard, ondersteund door jachthonden of valken, schoten jagers ‘edel wild’,...

Lees meer