Alle artikelen
De stelling
Anton van Hooff:
‘Zoals zo vaak het geval is bij “moderne” begrippen, hadden de oude Grieken de primeur van het begrip “amnestie”. Het woord is dan ook afkomstig uit het klassieke Grieks. Het betekent letterlijk “niet-herinnering” en werd gebruikt in de zin van een “bewust vergeten”. In het jaar 403 voor Christus besloten de inwoners van Athene tot zo’n opgelegde vergetelheid.
Het oligarchische terreurregime van “De dertig” had, als reactie op de nederlaag van Athene in de Peloponnesische Oorlog, talrijke Atheners – men spreekt van 1500 – laten liquideren. Toen de democraten na een reeks van krijgsoperaties weer de overhand kregen, werd collectief besloten het verleden te laten rusten. Niemand zou gerechtelijk worden vervolgd voor misdaden begaan in de tijd van troebelen. Dat was een praktische beslissing, met het oog op rust en verzoening in de gemeenschap.
Essentieel voor het begrip amnestie is dat beide partijen het erover eens zijn dat men het verleden maar beter kan laten rusten. Aan die essentiële voorwaarde is in Suriname niet voldaan. Bovendien verleen je pas amnestie nadat iemand schuldig is verklaard of wanneer iemand schuld heeft bekend. Dat is bij Bouterse nog steeds niet het geval, dus kan er geen sprake zijn van werkelijke amnestie of collectieve verzoening.’
Ruth Oldenziel:
‘We hebben het natuurlijk maar over een deel van de Surinaamse bevolking. Die reageert op dezelfde wijze als de nieuwe machthebbers die na de val van de dictaturen in Brazilië en Uruguay, halverwege de jaren tachtig, amnestywetten invoerden. Zij maakten immers deel uit van dezelfde elite die bij de dictaturen betrokken was. Deze amnestywetten zouden uiteindelijk ongedaan worden gemaakt door een latere generatie machthebbers.
Ook in Suriname zijn de amnestywetten waarschijnlijk een tijdelijk verschijnsel; het is een fase van gedeeltelijke ontkenning waar het land doorheen moet, net als Spanje na de dood van Franco. Daar duurde het twee generaties voordat men het verleden durfde aan te pakken. En vergeet niet dat bijna alle 300.000 Surinamers in Paramaribo wonen en elkaar dus persoonlijk kennen, wat de situatie uniek maakt.
Het land zelf is er dus nog niet klaar voor, maar Bouterse zou uiteraard ook onder het internationaal recht kunnen worden veroordeeld. Bijvoorbeeld voor drugshandel. Maar daar is Suriname internationaal gezien weer te onbelangrijk voor, zeker vanuit het oogpunt van de VS. Dus ook dat zal niet gebeuren.’
James Kennedy:
‘Welk land is daar wel aan toe? Het heeft Nederland decennia gekost om de militaire activiteiten in Nederlands-Indië te verwerken. Dat waren traumatische ervaringen voor een groot deel van de bevolking, net als de Decembermoorden dat waren in Suriname. Suriname is een klein land waar men elkaar veelal persoonlijk kent. Het afslachten van een groep prominenten was bijzonder traumatisch, omdat het zich dichtbij afspeelde.
Bovendien leent de economische en politieke situatie in Suriname zich er niet voor het verleden centraal te stellen om daarmee in het reine te komen. De prijzen zijn hoog en de werkeloosheid is groot. Veel Surinamers hebben het gevoel dat ze het zich nu niet kunnen permitteren de president van hun land te berechten. Bouterse zit te diep in de machtsstructuren van het land, en zijn NDP is een belangrijke politieke speler. Dat betekent dat de kleine oppositiepartijen veel politiek kapitaal zullen verspelen als ze de vervolging van Bouterse er doordrukken.
Toch is het belangrijk te constateren dat, desondanks, een flink deel van het gewone volk luidkeels roept om een eerlijk proces tegen de verdachten. Er is geen sprake van een doofpot: een deel van de bevolking wil wel degelijk met de recente geschiedenis van het land in het reine komen.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
De Stelling: ‘Suriname is er niet aan toe om met zijn verleden in het reine te komen’
De stelling Anton van Hooff: ‘Zoals zo vaak het geval is bij “moderne” begrippen, hadden de oude Grieken de primeur van het begrip “amnestie”. Het woord is dan ook afkomstig uit het klassieke Grieks. Het betekent letterlijk “niet-herinnering” en werd gebruikt in de zin van een “bewust vergeten”. In het jaar 403...
Lessen uit het verleden: Nauwkeurig bombarderen onmogelijk
Volgens militair historicus Christ Klep is het risico op ongelukken bij bombardementen groot. Na honderd jaar militaire luchtvaart is ‘schoon’ bombarderen nog altijd een illusie, zegt hij. ‘Het luchtwapen heeft sinds zijn ontstaan een imago van reinheid en technologische finesse. Terwijl de infanterist ploetert op de grond, vliegen de “ridders van de lucht” hoog boven...
Hoeveel mensen zaten er in Anne Frank-trein?
Zijn exacte getallen van belang voor de geschiedschrijving? Zijn de bestaande databanken van Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog betrouwbaar? Is het ultieme monument, een wand of boek met alle namen van Joodse slachtoffers, mogelijk? Ikzelf werk aan een privéonderzoek naar een aan het eind van de oorlog door het verzet geliquideerde, Joodse verrader. In dat...
Aantjes-affaire ging niet om ’twee lettertjes’
Op 6 november 1978 onthulde historicus Loe de Jong dat de CDA-fractievoorzitter Willem Aantjes tijdens de Tweede Wereldoorlog lid was geweest van de SS. Een dag later trad Aantjes af. De achterban was woedend op de historicus, die een geliefd politicus ten val had gebracht door ‘de oorlog’ erbij te slepen. De Jong gaf in...
De klassieken in de achttiende eeuw
De achttiende eeuw wordt door veel historici gezien als de bakermat van de moderniteit. Het was de eeuw van de Verlichting, waarin de ratio een einde maakte aan een manier van denken waarin autoriteit en traditie een dominante rol speelden. Niet alleen God was zo’n autoriteit, ook veel auteurs uit de Oudheid waren dat. Een...
‘We hebben het nicht gewusst’
Als er 102.000 medeburgers worden vermoord en bijna niemand verzet zich, dan moet dat wel te wijten zijn aan onverschilligheid bij de rest van de bevolking. Die redenering vormt de basis van wat Bart van der Boom, docent moderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden, ‘de mythe van de schuldige omstander’ noemt. In zijn boek...
Tentoonstelling: Café Tante Stien en een Turkenpension
Café Tante Stien is klein en bruin. Op de tafel ligt een perzisch tapijtje. De kroonluchter heeft kaarsvormige lampjes. In de afwas degelijke witte kopjes, op de muur versleten bruinleren behang. Er hangt een doordringende lucht van sigaretten en verschaald bier. Of is dat verbeelding, want de sigaretten in de volle asbakken zijn nep,...
Hoe George Washington de eerste president van Amerika werd
Een mooi historisch overzicht, volledig gebaseerd op data uit Wikipedia, van de strijd om het Witte Huis is te vinden op de website electoralmaps.org. Op de kaartjes op deze website is precies te zien welke staten voor welke presidentskandidaat kozen. De allereerste presidentsverkiezingen werden gehouden in 1789. Meteen valt op dat het kiessysteem vrijwel gelijk...
Signalementen (film)
The Ultimate War II Movie Collection 8 speelfilms. Just Bridge Entertainment, € 29,99 Over de Tweede Wereldoorlog zijn niet alleen duizenden documentaires gemaakt, maar het is ook met afstand de meest verfilmde oorlog. Acht films zijn verzameld in een luxe box, die ook een 500 pagina’s tellend (foto)boek bevat. De films zijn...
Film: Soldatenheroïek en pijnlijke vragen
De angst van een paar decennia geleden dat de Tweede Wereldoorlog in de collectieve herinnering in de mist zou verdwijnen, is verre van uitgekomen. De belangstelling voor dé oorlog lijkt groter dan ooit. Volgens een artikel in de Guardian van de Engelse schrijver en columnist Simon Jenkins verschenen er in 2000 380 Engelstalige boeken...
In beeld: Onafwendbaar einde
Decennialang draaide alles in Zuid-Limburg om de mijnen. Het ondergrondse werk was funest voor de gezondheid, maar de voorzieningen waren uitstekend. Tot Nederlandse kolen onrendabel werden. Voor de tweede keer in een halve eeuw maakt Zuid-Limburg zich grote zorgen over de werkgelegenheid in de regio. In de jaren zestig dreigde het einde van de kolenmijnen,...
Column Maarten van Rossem
In mijn jeugd heb ik onder leiding van mijn opa, die in Delft woonde, verscheidene malen het Prinsenhof aldaar bezocht. Daarbij stonden wij altijd enige tijd stil bij de kogelgaten in de muur op de plaats waar Willem de Zwijger is doodgeschoten door Balthasar Gerards. Dan citeerde mijn opa onveranderlijk op eerbiedige toon de...
