Alle artikelen
Canon van de Nederlandse politiek. Spraakmakende momenten (TDM)
Wie een dvd wil samenstellen met spraakmakende momenten uit de Nederlandse politieke geschiedenis van de afgelopen vijftig jaar, maakt het zich niet makkelijk. De samenstellers van de dvd en het boek Spraakmakende momenten, die worden gepresenteerd onder de chique naam Canon van de Nederlandse politiek, hebben hun criterium dan ook stevig moeten oprekken. Of herinnert iedereen zich het optreden in 1973 van boer Koekoek in het Tros-programma Op losse groeven, waarin de politicus met Vader Abraham de carnavalskraker ‘Den Uyl is in de olie’ zingt?
Spraakmakend? Niet echt. Meer een vroeg voorbeeld van een politicus die met entertainment de weg naar de kiezer zoekt. Nog steeds geestig is de aanval van Hans Wiegel in 1972 in een verkiezingsdebat op PvdA-leider Joop den Uyl, die hij spilzucht verweet: ‘Sinterklaas bestaat. Daar zit-ie. Achter de tafel.’ Uiteraard ontbreken ook de Nacht van Schmelzer en de moord op Pim Fortuyn niet. Het boek zet alle spraakmakende momenten in de context van de tijd.
The First War on Screen
Te zien op het IDFA (20 november t/m 1 december)
Het IDFA is er vroeg bij. Volgend jaar zullen de uitbraak en de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog overal worden herdacht, maar het documentairefestival doet het dit jaar al. Onder de titel The First World War. The First War on Screen hebben mediahistoricus Bert Hogenkamp, NIOD-medewerker David Barnouw en EYE-conservator Elif Rongen-Kaynakci een programma van acht documentaires samengesteld.
De films zijn gemaakt tussen 1917 en 1928 en komen uit Nederland, België, Duitsland en Engeland. Sommige films duren nauwelijks een kwartiertje, zoals het Engelse A Day in the Life of a Munition Worker, maar het Vlaams-nationalistische Met onze jongens aan den IJzer lang is bijna anderhalf uur . De langste film komt uit Nederland: Holland neutraal, de leger- en vlootfilm (1917) van filmpionier Willy Mullens. De in opdracht van de regering gemaakte, propagandafilm moest het buitenland ervan overtuigen dat met de Nederlandse neutraliteit niet viel te spotten. Wie die niet respecteerde, kon rekenen op een zware afrekening. Hoe serieus dat moest worden genomen, bleek drieëntwintig jaar later.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
FILM: Signalementen
Canon van de Nederlandse politiek. Spraakmakende momenten (TDM) Wie een dvd wil samenstellen met spraakmakende momenten uit de Nederlandse politieke geschiedenis van de afgelopen vijftig jaar, maakt het zich niet makkelijk. De samenstellers van de dvd en het boek Spraakmakende momenten, die worden gepresenteerd onder de chique naam Canon van de...
FILM: Collaboratie en verzet in Theresienstadt
Een nieuwe film van de 88-jarige Claude Lanzmann? Wie cynisch wil zijn, kan zeggen dat het drieënhalf uur durende The Last of the Unjust geen nieuwe film is, maar bestaat uit oud materiaal dat Lanzmann blijkbaar tegenkwam bij het opruimen van zijn archief. Maar wie de documentaire bekijkt, laat zijn cynisme snel varen. Want...
TENTOONSTELLING: Van flonkerende fibula’s tot Mata Hari
Meer dan een jaar moest het publiek wachten op de opening van het nieuwe Fries Museum, maar op 13 september was het zover. Het splinternieuwe gebouw is prettig en licht, gebouwd dankzij een legaat van 18 miljoen van de Friese architect Abe Bonnema. Momenteel zijn er vier grote exposities:...
‘Mao creëerde eigen demonen’
In 1949 versloegen de Chinese communisten na een vier jaar durende bloedige burgeroorlog de nationalisten. Na deze “bevrijding”, zoals de communisten het noemden, begon een lange periode van geweld en terreur tegen de eigen bevolking. Maar de contrarevolutionairen waar Mao tegen vocht, creëerde hij, door deze keiharde onderdrukking, uiteindelijk zelf. In De tragiek van de...
‘Jodenvervolging was geen prioriteit voor nazi’s in Denemarken’
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wisten bijna alle Deense Joden aan de Jodenvervolging te ontkomen. In Landgenoten reconstrueert de Deense historicus Bo Lidegaard de twee weken durende ontsnapping van een Joodse familie en laat hij zien hoe de Holocaust in Denemarken kon mislukken. Waarom moest dit boek geschreven worden? Het verhaal van de Deense...
Herman Beliën (1946-2013)
Op 13 september is historicus Herman Beliën op 67-jarige leeftijd overleden. Beliën was meer dan veertig jaar werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, had diverse televisieprogramma’s en boeken op zijn naam staan en organiseerde reizen in binnen- en buitenland. ‘Herman heeft mij leren kijken.’ door Anne Burgers Beliën begon in 1964 aan...
‘Elmina was centrum Nederlandse slavenhandel’
Vanuit kasteel Elmina, het centrum van de Nederlandse slavenhandel, is de rest van de wereld verkleurd. Dit schrijft Marcel van Engelen – journalist en schrijver – in zijn boek Het Kasteel van Elmina. Tijdens een reis naar Ghana bezocht hij het kasteel met de omstreden historie en raakte gefascineerd. Hij volgde het spoor van de...
Arie Theodorus van Deursen (1931-2011)
Door Jan Dirk Snel Het moet in 1983 geweest zijn. We hadden werkcollege en omdat we maar met een klein groepje van een student of zes waren, werd het gehouden rond de grote werktafel op de persoonlijke werkkamer van prof. dr A.Th. van Deursen op de negende verdieping van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit....
Martin Luther King in Oost-Berlijn
Martin Luther King bracht in 1964 een controversieel bezoek aan Oost-Berlijn. Midden in de Koude Oorlog gaf hij duizenden inwoners van de stad weer hoop. Daarmee bracht hij de politiek leiders aan weerszijden van de grens in grote verwarring. Over het bezoek van Martin Luther King aan Oost-Berlijn is weinig geschreven. Toch vormde het een...
De list van Maurits
Op 3 maart 1590 hielden 75 soldaten zich schuil in een turfschip in de haven van Breda. Toen de nacht viel, kwamen ze tevoorschijn en verdreven de Spaanse bezetters uit de stad. Het is een vaak verteld en veel geromantiseerd heldenverhaal. Het relaas over het Paard van Troje is een van de bekendste uit de...
Handen af van onze koningin
Toen de socialistische voorman Troelstra in 1918 zinspeelde op een revolutie, namen duizenden Nederlanders de wapens op om koningin en regering te verdedigen. Het leek alsof ze spontaan in actie kwamen, maar in werkelijkheid werden ze van bovenaf geregisseerd. Er was haast geen doorkomen aan. Wilhelmina en haar dochter Juliana waren per koets onderweg van...
Goudschat verdrijft kredietcrisis
Bij Terschelling verging in oktober 1799 het Britse fregat de Lutine. Aan boord waren honderden staven goud en zilver, bestemd voor Hamburg. Kooplieden en bankiers wilden daarmee deze stad en uiteindelijk heel Europa voor een financiële crisis behoeden. Het was een regelrechte noodkreet die de Engelse gezant James Craufurd op 20 september 1799 vanuit Hamburg...
