‘Eens, want alleen op die manier kan deze periode van beide kanten bestudeerd worden’, schrijft C. Baar-de Weerd. Dat een onderzoek naar de misdaden tijdens de Bersiap-periode zou leiden tot een completer beeld van de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië, vinden veel deelnemers. ‘Het was een episode in een warrige oorlog, die wellicht meer impact heeft gehad op het gehele verloop dan tot dusver werd verondersteld’, denkt Jan van Eck. ‘Wij moeten onze fouten ruiterlijk erkennen’, schrijft A. Tanis. ‘Dat neemt niet weg dat, ter wille van een evenwichtig beeld, de rol van Indonesische misdaden ook belicht moet worden.’
Het feit dat er – zeker de laatste jaren – veel aandacht is voor het Nederlandse aandeel in de periode na de Tweede Wereldoorlog in Indonesië, speelt in sommige reacties ook een rol. ‘Omdat er zoveel ophef is over de politionele acties, mag dit aspect niet met de mantel der liefde worden bedekt’, vindt H. de Nie. ‘Gelijke monniken, gelijke kappen’, schrijven J. Kwakman en R. Volckmann. ‘Wij hebben deze schande lang genoeg onder het tapijt geveegd’, aldus P. Römer. I. van de Wijdeven uit zijn mening onomwonden: ‘Die lui waren ook geen lieverdjes!’
Wat zijn de verwachtingen van Indonesische hulp bij een dergelijk onderzoek? ‘Je kan het altijd proberen, en houd vooral de deur open, maar reken niet op participatie van Indonesië, of zelfs toestemming om in dat land onderzoek te doen en interviews af te nemen’, aldus Derk HilleRisLambers. Willem Plink signaleert ook obstakels: ‘Dan zouden de pemuda’s als revolutionaire helden in de Bersiap-tijd verworden tot moordenaars en plunderaars. Dat lijkt me in een land waar gezichtsverlies een ernstig feit is vrijwel onmogelijk.’
Een aantal respondenten ziet geen heil in een onderzoek. ‘Wat is het nut ervan?’ vraagt R. Loth Bergen zich af. ‘Het schaadt slechts onze handelsbelangen.’ T. Huitenga is van mening dat Indonesië zelf een onderzoek moet initiëren. ‘Als voormalige bezetter kunnen wij dit niet afdwingen.’ Dat vindt ook H. Makkreel: ‘Laten we ons beperken tot wat we zelf verkeerd hebben gedaan. Dat Indonesiërs gemoord hebben is genoegzaam bekend en verder niet onze verantwoordelijkheid.’
Eens 69 %
Oneens 20 %
Geen mening 11 %
Opmerkelijk:
‘Onderzoek schaadt onze handelsbelangen’
– R. Loth
Dit artikel is exclusief voor abonnees