Home FILM: Die andere Heimat. Chronik einer Sehnsucht

FILM: Die andere Heimat. Chronik einer Sehnsucht

  • Gepubliceerd op: 22 januari 2014
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Jos van der Burg
  • 2 minuten leestijd

Is hij er nu echt mee gestopt? Tien jaar geleden zei de Duitse regisseur Edgar Reitz na Heimat 3 dat het welletjes was geweest. Na ruim vijftig uur was er een einde gekomen aan zijn monumentale, op film gedraaide tv-serie over het wel en wee van drie generaties van de familie Simon in de twintigste eeuw in het Duitse dorpje Schabbach in de streek Hünsruck.
 


Wie de woorden Simon en Schabbach niets zegt, was in 1984 vast nog kind of tiener, want iedereen die ouder was, zat wekelijks aan de buis gekluisterd bij Die Heimat. Eine Deutsche Chronik. De uitzending door de VPRO was net zo’n spraakmakend evenement als vier jaar eerder Fassbinders serie Berlin Alexanderplatz. Wie leefde niet mee met de in 1900 geboren Maria Simon, haar man Paul, een veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, en hun twee kinderen Anton en Ernst?

Naast de emotionele familieperikelen laat de serie prachtig zien hoe de Grote Geschiedenis – crisistijd, opkomst van Hitler, oorlog en wederopbouw – het dorpje Schabbach binnendruppelt. Het succes van de serie leidde tot het ruim 25 (!) uur durende Heimat 2, dat door de VPRO in 1992 in een legendarische weekendmarathon werd uitgezonden. Met als centrale figuur Herman, Maria’s derde kind, portretteert dit deel een groep film- en muziekstudenten in de woelige jaren zestig in München. Aan het einde is iedereen sadder but wiser.

Twaalf jaar later volgde Heimat 3, waarin Herman na de val van de Muur zijn vroegere grote liefde ontmoet en hun oude liefde nieuw leven inblaast. Een mooi slot voor de hele serie, vond ook Reitz, maar twee jaar later bleek dat hij geen afscheid kon nemen van de familie Simon en Schabbach. Uit restmateriaal monteerde hij een tweeëneenhalf uur durende film over Hermans dochter Lulu. Het voelde als het werk van een filmmaker die niet van ophouden weet, zodat de aankondiging van nog weer een nieuw deel gemengde gevoelens opriep.

Onterecht, blijkt uit Die andere Heimat. Chronik einer Sehnsucht, dat een prequel is op de hele serie. Het vier uur durende drama speelt zich af tussen 1842 en 1844 in Schabbach. Het zijn bikkelharde, door ziekte en armoede geteisterde jaren, waarin velen uit overlevingsdrang besluiten om naar Brazilië te emigreren. Ook zoon Jacob van dorpsmid Johan Simon – de voorvader van Paul – droomt van de oversteek. Maar het lot beslist anders.

Ondertussen kijkt de kijker zijn ogen uit in het armoedige Schabbach, waar de bevolking leeft onder de knoet van een landheer, die geen boodschap heeft aan de honger van de dorpelingen. Emigratie zien velen als enige uitweg. Maar de prijs is hoog, want weg gaan betekent voorgoed weg zijn.

Die andere Heimat roept Huizinga’s ‘historische sensatie’ op, maar heeft ook een actuele boodschap: emigreren doet pijn. De 81-jarige Edgar Reitz heeft met een imponerend slotakkoord dan nu toch echt afscheid genomen van Schabbach.

Die andere Heimat. Chronik einer Sehnsucht
Edgar Reitz
Vanaf 23 januari in de filmtheaters, later op dvd

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer