De apostel Petrus verbleef nooit in Rome. Hij was dus ook niet de eerste paus en kan niet in Rome begraven liggen. Dat schrijft emeritus hoogleraar Oude Geschiedenis Fik Meijer in Petrus. Leerling, leraar, mythe. Zijn conclusie komt de Katholieke Kerk niet goed uit. Eerder schreef u boeken over Jezus en Paulus. Waarom publiceert u nu een onderzoek naar Petrus? ‘Petrus was de eerste apostel van Jezus. Hij was ook Jezus’ opvallendste leerling, juist omdat hij een doodnormale man was. Hij was getrouwd, werkte als visser en toonde regelmatig zijn zwakheden: hij was impulsief, driftig en beloofde dingen die hij niet kon waarmaken. Met vallen en opstaan trad hij in het geloof.’ ‘De andere apostelen blijven flets. Alleen als ze iets geks deden – zoals Judas, de verrader – komen ze uit de verf, maar verder krijgen ze geen gezicht of persoonlijkheid. Petrus springt eruit, dat trok me in hem aan.’ Wat voor band had Jezus met Petrus? ‘Jezus koos Petrus uit als vertrouwenspersoon. Maar toen Petrus een keer tegen hem inging, was Jezus niet gediend van kritiek. Toen Jezus zijn eigen dood voorspelde, zei Petrus: “God verhoede dat dat gebeurt”. Daarop werd Jezus boos. Tegelijkertijd liet Jezus aan Petrus zien – door hem te berispen – dat zijn geloof nog onvolkomen was, maar dat hij wel op de goede weg was.’

‘Petrus was impulsief, driftig, en beloofde dingen die hij niet kon waarmaken’

‘De vraag die ik niet kan beantwoorden is waarom Jezus nu juist hem koos als zijn belangrijkste apostel. Kon hij niemand anders krijgen?’ U schrijft dat Petrus Jezus niet meteen geloofde. ‘Hij kón Jezus niet geloven. Daarvan verwittigde Jezus hem ook steeds: dat zijn geloof niet groot genoeg was. Jezus voorspelde Petrus dat hij de rots zou zijn waarop de Kerk gebouwd zou worden. Petrus groeide langzaam in dat idee, zijn geloof werd stukje bij beetje bevestigd.’ Was dat het moment dat voor Petrus de overgang van leerling naar leraar plaatsvond? ‘Petrus zou de eerste zijn geweest aan wie Jezus, na diens dood, zou zijn verschenen. Toen zou Jezus de voorspelling hebben gedaan over de belangrijke rol die Petrus zou gaan spelen. Daarna ging Petrus volgens de bronnen lesgeven aan Jezus’ volgelingen.’ ‘Rond het jaar 42 werd Petrus gearresteerd en wist hij te ontsnappen. Hierna verdwijnt hij volledig uit de bronnen, heel gek. In veel latere teksten pas duikt het verhaal op van Petrus in Rome. Dat vormt het derde deel van mijn boek: de mythe.’

‘Jezus voorspelde dat Petrus de rots zou zijn waarop de Kerk zou worden gebouwd’

Wat houdt die mythe precies in? ‘Petrus zou naar Rome zijn gegaan en daar verschillende wonderen hebben verricht. Ook zou hij in Rome zijn gekruisigd en begraven zijn, maar ik acht het onmogelijk dat Petrus ooit in Rome verbleef. De Katholieke Kerk wil dit verhaal in stand houden, want anders heeft ze een immens probleem.’ ‘Petrus zou de eerste paus zijn geweest en de huidige paus is zijn plaatsvervanger op aarde. Dat fundament van de Katholieke Kerk haal je onderuit als je erkent dat Petrus nooit in Rome kan zijn geweest.’ ‘Ik ben niet de enige die zegt dat Petrus nooit in Rome was. Een veertiende-eeuwse bisschop beweerde dit al en werd meteen in de ban gedaan. Een Duitse publicatie uit 2010 toont overtuigend aan dat het een onmogelijk verhaal is, waarop zelfs een conferentie volgde in Rome met voor- en tegenstanders. Maar de Kerk kan het kritische verhaal nooit accepteren.’

‘Al die mooie Griekse en Romeinse goden verdwenen door de opmars van het christendom’

Waarover heeft u zich het meest verbaasd tijdens het onderzoek voor uw boeken over Jezus, Paulus en Petrus? ‘Het opvallendst vind ik dat de beweging van Jezus – en later van Petrus en Paulus – in zeer korte tijd zo’n enorme ontwikkeling doormaakte en dat het christendom de stralende wereld van de Griekse en Romeinse goden overwon. Ik heb me er echt over verbaasd dat al die mooie, edele goden zo snel verdwenen door de razendsnelle opmars van het christendom.’ Heeft u nog meer boeken over Jezus’ vroegste volgelingen op de planning staan? ‘Er valt nog genoeg te schrijven over het vroege christendom, maar dat moet iemand anders doen. Ik houd er na deze drie boeken mee op.’ Wilt u een lezing van Fik Meijer bijwonen? Kom dan op 20 april 2020 naar de collegedag Macht in Rome in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.