De gegoede klassen in dit land, zei de Engelse columnist en satiricus Auberon Waugh ooit, ‘koesteren de opmerkelijke gewoonte om hun kinderen toe te vertrouwen aan pedofielen op kostscholen’. De zoon van de bekende schrijver Evelyn, zelf een voormalige kostschooljongen, was ironisch en had er ‘voor een flinke som geld’ aan toe kunnen voegen. Wie het boek Stiff Upper Lipp van Alex Renton leest krijgt de indruk dat Waughs ironie behoorlijk wat waarheid bevat.
Renton schreef over zijn eigen ervaringen op de kostschool Ashdown House, waar hij op zijn achtste heen was gestuurd, en op Eton College, waar hij zijn puberteit doorbracht. Er passeren nogal wat handtastelijke docenten de revue. De ene keer sloegen ze met rietjes; de andere keer lieten ze hun handen in onderbroeken verdwijnen.
Stiff Upper Lipp gaat verder dan persoonlijke ervaringen. Nadat hij een artikel over zijn traumatische kostschoolverleden had geschreven in The Observer, werd Renton bedolven onder reacties van lotgenoten. Het boek dat hij daarop besloot te schrijven geeft een pikzwart beeld – misschien iets te zwart, omdat er genoeg kostschooljongens zijn die wél een goede tijd hebben beleefd. Maar niemand ontkent dat het kostschoolbestaan keihard is. Kostscholen waren dan ook bedoeld om de elite op te leiden, de bestuurders van het wereldrijk: sterke, stoïcijnse karakters met een stijve bovenlip.
Het wereldrijk is verdwenen en het aantal Britten dat hun kinderen naar een kostschool stuurt is navenant gedaald. Nu zitten er vooral rijkeluiskinderen uit de oude koloniën op. De omstandigheden zijn sterk verbeterd en ouders kunnen via Skype een oogje in het zeil houden. Rentons boek is historisch getint, maar kan helpen verklaren waarom gerenommeerde instituten zoals de BBC en de NHS misbruikschandalen zo lang onder de pet hebben gehouden. Dat is niet zo gek, aldus Renton, als je ziet hoe de elite haar eigen kroost pleegde te behandelen.
Patrick van IJzendoorn is correspondent voor de Volkskrant in Groot-Brittannië.
Stiff Upper Lipp: Secrets, Crimes and the Schooling of a Ruling Class
Alex Renton
398 p. Weidenfeld & Nicolson, € 19,60
Dit artikel is exclusief voor abonnees
