Historisch Nieuwsblad 5 - 2016
De Olympische Spelen van Hitler
Qatar hoopt met het WK zijn imago op te krikken. In 1936 misbruikten de nazi’s de Olympische Spelen voor hun propaganda. De Nederlandse sporters ondergingen het gelaten.
De Tweede Wereldoorlog in films
‘Houdt het dan nooit op?’ wanhoopt Carice van Houten als Joodse verzetsstrijdster in Paul Verhoevens Zwartboek als er weer iemand is verraden. Wat in elk geval nooit ophoudt, is de stroom films over de Tweede Wereldoorlog. Wikipedia telt ruim 130 films over de Eerste Wereldoorlog en ruim 1300 over de Tweede Wereldoorlog. En dat is...
Tentoonstelling over het verzet in 1946
In de Nieuwe Kerk in Amsterdam was in 1946 een expositie over het verzet te zien. Tien kunstenaars toonden uitvoerig het lijden en het protest van de Nederlandse bevolking. Alleen de Jodenvervolging kwam nauwelijks aan bod. ‘Grote schilderingen beelden de voortdurende aanvallen op ons materiële en geestelijke leven uit, goed gekozen en...
Het verzet in Nederland
Onderduikers helpen, illegale kranten verspreiden of spoorlijnen opblazen. Verzetsstrijders deden er alles aan om het de Duitse bezetter zo lastig mogelijk te maken. Met wisselend succes. In de vroege ochtenduren van 15 mei 1940 lag de Schiedamse onderwijzer Bernard IJzerdraat nog klaarwakker in zijn bed. Hij kon het beeld van het brandende Rotterdam, dat hij...
Oorlogsfotograaf Ernst Bakker
De Amsterdammer Ernst Bakker werkte vlak na de oorlog in Duitsland als fotograaf. Daar stond hij zelfs oog in oog met de grote leiders van dat moment: Jozef Stalin, Harry Truman, Winston Churchill en Clement Attlee. De inmiddels 91-jarige Bakker haalt herinneringen op aan die tijd. Op 25 juni 1943 besluit Ernst Bakker een bezoek...
De nasleep van de Slag om Arnhem (1944)
Na de mislukte Slag om Arnhem in september 1944, moest de bevolking de stad verlaten. Een halfjaar lang was het een desolate plaats, die door de Duitsers werd geplunderd en vernield. Toen de bewoners terugkeerden, bleek maar een handvol huizen onbeschadigd. Voor de Britse en Canadese soldaten die op 12 april 1945 Arnhem...
Oswald Mosley: leider van de British Union of Fascists
De Britse politicus Oswald Mosley was briljant, gevat en charmant. Misschien had hij zelfs premier kunnen worden. Maar ergens nam hij een verkeerde afslag: in de jaren dertig richtte hij de British Union of Fascists op. Oswald Mosley wenste niet te worden vereenzelvigd met Adolf Hitler. In een vraaggesprek voor de televisie in november 1967...
De economie van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog
Lange tijd bestond de indruk dat de economie van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog volkomen was ontwricht, maar dat klopt niet. De Duitsers lieten Nederlandse bedrijven doorwerken, waardoor de economie grotendeels intact bleef. De Nederlandse economie had in de oorlogsjaren veel minder te lijden dan vaak wordt aangenomen. Na de oorlog vermoedde Centraal Planbureau-directeur Jan...
De prijs van verkeersveiligheid
In 2022 vielen er 737 verkeersdoden, het hoogste aantal sinds 2008. Volgens Annegreet van Bergen was het verkeer in de jaren vijftig nog veel onveiliger.
COLUMN Jaap Scholten over ondergedoken kinderen
Tijdens de oorlog wisten studenten honderden Joodse kinderen te redden. Ze smokkelden hen naar het platteland, waar de kinderen onderdoken bij grote boerenfamilies. Een van die verzetshelden was Ankie Stork, een tante van Jaap Scholten. Lemele is een dorpje vlak bij de Lemelerberg, aan het Pieterpad, met een natuurcamping en het centraal...
COLUMN Annejet van der Zijl over de vergeten scheepsramp van 1939
Op zoek naar een onbekende scheepsramp, stuitte Annejet van der Zijl op de eerste Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Hun leed bleef altijd verborgen. ‘Het is net alsof mijn moeder nooit heeft bestaan,’ zegt een dochter van inmiddels 80 jaar. ‘Nooit heb ik zoiets gezien als de scène op het dek...
Boeken: Henk van Osch – Kardinaal de Jong
Kardinaal De Jong (1885-1955) is van grote betekenis geweest voor Nederland door zijn onverschrokken verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er was al een biografie van Jan de Jong, verschenen vlak na zijn dood, maar Henk van Osch heeft nu de eerste kritische levensbeschrijving afgeleverd. Dat is een niet-geringe verdienste, want naar goed...
Boeken: Mein Kampf. Eine kritische edition
Mein Kampf is een van de meest omstreden politieke boeken van de twintigste eeuw. Zeventig jaar na de dood van Adolf Hitler vervielen de copyrights. Om duistere figuren te vlug af te zijn besloot het gerenommeerde Institut für Zeitgeschichte tot een wetenschappelijke editie van het boek. Twee delen, 1966 pagina’s en meer dan 3000 voetnoten,...
Boeken: Els Kloek- 101 Vrouwen en de oorlog
In februari dit jaar nam Marjan Schwegman afscheid van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Zij mag zich een succesvol NIOD-directeur noemen, net als eerder Loe de Jong en Hans Blom. Schwegman wist te voorkomen dat het NIOD haar zelfstandige publieksruimte kwijtraakte, vroeg aandacht voor vrouwen in de oorlog en...
Boeken: Nicholas Stargardt – De Duitse oorlog
‘Hoe duidelijker wordt dat Hitler niet de god is waar mensen om hebben gebeden, hoe meer ik me geroepen voel hem te steunen,’ schreef Hauptmann August Töpperwien in oktober 1944 in zijn dagboek. Deze lutherse veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, die in vredestijd leraar op een gymnasium was geweest, was geen nazi. Bovendien...
Mijn held: Antony Beevor over Patrick Leigh Fermor
De Britse militair historicus Antony Beevor, auteur van de bestsellers Stalingrad en D-day, kende zijn held, schrijver en reiziger Patrick Leigh Fermor, persoonlijk. ‘Paddy was so much fun to be with.’ Hoe bent u in aanraking gekomen met Patrick Leigh Fermor? ‘Hij was een vriend van de familie van mijn vrouw, Artemis...
Uw dagelijkse portie geschiedenis
Elke dag de beste historische artikelen. Word abonnee en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen op Historischnieuwsblad.nl.
