Het idealisme van H.P. Berlage
De ontwerpen van architect Hendrik Petrus Berlage (1856-1934) waren bezield van idealen. Zijn gebouwen moesten ‘het verlangen naar broederschap’ onder de mensen uitdrukken. Meestal echter moest hij zich aanpassen aan de wensen van zijn opdrachtgevers. En dat kwam zijn werk wel ten goede. Wie zich de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog voor de geest probeert...
De mislukte heropvoeding van onmaatschappelijken
Ondanks alle begeleiding en goede bedoelingen raakten de bewoners van woonschool De Ravelijn in een sociaal isolement. Waarom heropvoeding van onmaatschappelijken in Maastricht juist averechts werkte. ‘De moeder verwaarloost haar gezin en drinkt. Van de opvoeding der kinderen komt niet veel. De man heeft zijn gezin verlaten en woont samen met een gescheiden vrouw. De...
Brieven
Brieven Mariakaakjes 2 In de laatste twee afleveringen van Historisch Nieuwsblad kwam het bekende verhaal van het mariakaakje van Drees ter sprake, met kanttekeningen van kleinzoon Willem B. Drees (2007/5, artikel Wederopbouw van Bas Kromhout) en zoon Willem Drees jr. (2007/6, ingezonden brief van Igor Cornelissen). Misschien is het goed om het laatste woord aan...
Provocatie
Het sociale van het nationaal-socialisme Socioloog en columnist J.A.A. van Doorn heeft een studie gepubliceerd waarin hij de Duitse sociaal-democratie en het nationaal-socialisme met elkaar vergelijkt. Hij komt tot de conclusie dat de NSDAP veel van het socialisme had overgenomen, en aanzienlijk succesvoller en populairder was dan de SPD. Van Doorn concipieerde zijn boek al...
Groots geleid leven
Een groots geleid leven Hoe groots en meeslepend was het leven van een achttiende-eeuwse jonker uit een Noord-Gronings terpdorpje? Volgens Sytze van der Veen is de biografie van Johan Willem Ripperda (1682-1737) in ieder geval meer dan 600 pagina’s waard. Ingewijden zullen zich niet verbazen over die monumentale omvang, want het levensverhaal van deze Ommelander edelman...
Zestig jaar in de doofpot
Zestig jaar in de doofpot Lange tijd lag het onderzoek naar de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog in België ver achter op Nederland. Pas twintig jaar na Jacques Pressers Ondergang begon de onbetwiste pionier Maxime Steinberg te publiceren. Maar zijn boeken bleven buiten vakkringen nagenoeg onopgemerkt. In 2000 verscheen een monumentale studie over de Jodenvervolging...
Elke winstkans uitgebaat
Elke winstkans uitgebaat Weinig Nederlanders zullen weten dat een kanonneerboot van de Koninklijke Marine in 1914 een bijdrage heeft geleverd – of heeft willen leveren – aan het beteugelen van Mexicaanse woelingen, ontketend door de beroemde revolutionairen Francisco ‘Pancho’ Villa en Emiliano Zapata. Wat hadden een Nederlands oorlogsschip, vertegenwoordiger van een neutrale natie, daar te...
Crisis in de sociaal-democratie
Zolang er in Nederland een sociaal-democratische partij bestaat, is er ruzie geweest over de koers. Rond 1900 werd de pragmatische partijleider Troelstra op de korrel genomen door dogmatische marxisten. door Bas Kromhout De sociaal-democratische partij verkeert in een identiteitscrisis. De politiek leider ligt onder vuur. Hem wordt verweten te veel pragmaticus en...
Mohandas Gandhi (1869-1948)
De Indiase volksheilige Mohandas Gandhi (1869-1948) is in het Westen vooral bekend om zijn filosofie van ‘vreedzaam verzet’ of satyagraha. Maar dat verzet had pas effect als er bloed vloeide. Mohandas Gandhi wordt op 2 oktober 1869 geboren in het prinsdom Porbander, in de huidige Indiase deelstaat Gujarat. Zijn vader Karamchand is de rechterhand van...
Frans-Pruisische Oorlog
De Frans-Pruisische Oorlog stelde Bismarck in staat om de Duitse landen samen te smeden tot de nieuwe Europese grootmacht. De oorlog verenigde echter ook het verdeelde Frankrijk, al moest dat land wel eerst door het bloedige dal van de ‘Commune’. door Bart Stol De succesvolste eindredacteur uit de geschiedenis is ongetwijfeld de Pruisische kanselier Otto...
‘De hele wereld komt hier bijeen’
De Gouden Eeuw kwam Amsterdam niet aanwaaien. De Amsterdammers beschouwden het water om hen heen niet als obstakel, maar als een buitenkansje om zich met nieuwe werelden te verbinden. Zo groeide het ‘achterwerk van de wereld’ uit tot stapel-, kapitaal- en zelfs informatiemarkt van de wereld. Een wandeling langs de getuigen van deze rijke periode....
Digitale televisie
Om je vingers bij af te likken: de geschiedeniswebsite van de VPRO http://geschiedenis.vpro.nl/gids/ en het digitale televisiekanaal /Geschiedenis TV vertonen 24 uur per dag non-stop documentaires. Met deze heruitzending van programma’s biedt de VPRO een digitale beeldbank die zijn weerga niet kent. Voor het portret van Anton Mussert door Paul Verhoeven uit 1969, of de...