Home Klei en zand

Klei en zand

  • Gepubliceerd op: 20 juni 2007
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marieke Prins

Vijfenzeventig jaar geleden, op 27 mei 1932, voer een kleine sloep door het laatste gat; daarna werd het door grijpers gedicht met klei en zand. De Afsluitdijk was klaar, in dit jubileumjaar aanleiding voor de tentoonstelling De Verbinding. 75 jaar Afsluitdijk in het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad. Een foto van het moment is er te zien.



De tentoonstelling begint met fragmenten uit de film Dood water uit 1934 over de bouw van de dijk. De soundtrack is een lied dat overal op de kleine expositie te horen is. Dat gaat bijvoorbeeld over het Breezand, de zandbank die veranderde in een steunpunt voor de dijk, een ‘ijzeren eiland van ijzeren wilskracht’. De zanger bezingt ook de ’tonnen klei en zand’ en de ‘almachtige wil der natuur’.

Oneindig trots was Nederland op deze enorme overwinning. Dat blijkt duidelijk op de expositie. Er zijn gedenkborden ter gelegenheid van de opening en brochures in verschillende talen.

Al ruim veertig jaar eerder had ingenieur Lely zijn plan geschetst. In een film wordt hij opgevoerd als oudere man met bolhoed. Hij is inmiddels minister en wordt nagespeeld door een acteur. Het is rond 1918 en Lely kijkt uit over het water. Eindelijk is zijn plan aangenomen. De minister overpeinst hoe verderop in Europa mannen sneuvelen voor een stuk grond. Nederland daarentegen wint land uit zee: ‘Veel vreedzamer, vindt u niet?’

In het licht van dit glorieuze verleden is de expositie erg klein, misschien tien bij twintig meter. Hij bestaat uit drie, vier paden, vormgegeven als rijstroken op de dijk. Er zijn veel foto’s van de werkzaamheden en werklieden: baggeraars, betonvlechters, steenzetters. Er zijn documenten en een paar voorwerpen, zoals de bakjes van een baggerschuit. De stereodia’s ten slotte zijn adembenemend. Wie door de kijkers kijkt, kan de dijkwerkers bijna aanraken en het doek, doek, doek van de bootjes horen.

De Verbinding. 75 jaar Afsluitdijk Nieuw Land Erfgoedcentrum, Oostvaardersdijk 1-13, Lelystad. Open: di-vr 10-17 uur, za-zo 11:30-17 uur. Info 0320-26 07 99 of www.nieuwlanderfgoedcentrum.nl

Andere exposities over het thema 75 jaar Afsluitdijk zijn te zien in het Wieringer Eiland Museum ‘Jan Lont’ op Stroe, in de bibliotheek van Wunseradiel, het Kazemattenmuseum in Korwerderzand, en in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.