Home Klei en zand

Klei en zand

  • Gepubliceerd op: 20 juni 2007
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marieke Prins
  • 2 minuten leestijd

Vijfenzeventig jaar geleden, op 27 mei 1932, voer een kleine sloep door het laatste gat; daarna werd het door grijpers gedicht met klei en zand. De Afsluitdijk was klaar, in dit jubileumjaar aanleiding voor de tentoonstelling De Verbinding. 75 jaar Afsluitdijk in het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad. Een foto van het moment is er te zien.



De tentoonstelling begint met fragmenten uit de film Dood water uit 1934 over de bouw van de dijk. De soundtrack is een lied dat overal op de kleine expositie te horen is. Dat gaat bijvoorbeeld over het Breezand, de zandbank die veranderde in een steunpunt voor de dijk, een ‘ijzeren eiland van ijzeren wilskracht’. De zanger bezingt ook de ’tonnen klei en zand’ en de ‘almachtige wil der natuur’.

Oneindig trots was Nederland op deze enorme overwinning. Dat blijkt duidelijk op de expositie. Er zijn gedenkborden ter gelegenheid van de opening en brochures in verschillende talen.

Al ruim veertig jaar eerder had ingenieur Lely zijn plan geschetst. In een film wordt hij opgevoerd als oudere man met bolhoed. Hij is inmiddels minister en wordt nagespeeld door een acteur. Het is rond 1918 en Lely kijkt uit over het water. Eindelijk is zijn plan aangenomen. De minister overpeinst hoe verderop in Europa mannen sneuvelen voor een stuk grond. Nederland daarentegen wint land uit zee: ‘Veel vreedzamer, vindt u niet?’

In het licht van dit glorieuze verleden is de expositie erg klein, misschien tien bij twintig meter. Hij bestaat uit drie, vier paden, vormgegeven als rijstroken op de dijk. Er zijn veel foto’s van de werkzaamheden en werklieden: baggeraars, betonvlechters, steenzetters. Er zijn documenten en een paar voorwerpen, zoals de bakjes van een baggerschuit. De stereodia’s ten slotte zijn adembenemend. Wie door de kijkers kijkt, kan de dijkwerkers bijna aanraken en het doek, doek, doek van de bootjes horen.

De Verbinding. 75 jaar Afsluitdijk Nieuw Land Erfgoedcentrum, Oostvaardersdijk 1-13, Lelystad. Open: di-vr 10-17 uur, za-zo 11:30-17 uur. Info 0320-26 07 99 of www.nieuwlanderfgoedcentrum.nl

Andere exposities over het thema 75 jaar Afsluitdijk zijn te zien in het Wieringer Eiland Museum ‘Jan Lont’ op Stroe, in de bibliotheek van Wunseradiel, het Kazemattenmuseum in Korwerderzand, en in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer