Joop den Uyl. Dromer en doordouwer
Aangekomen op bladzijde 342 van Anet Bleichs biografie van Joop den Uyl, begon in mijn hoofd een alarmbelletje te rinkelen. We zijn beland bij de afloop van de Lockheed-affaire in augustus 1976. Anet Bleich schrijft daar dat premier Joop den Uyl in een aantekeningenboekje, aangetroffen in zijn persoonlijk archief, noteerde: ‘Stuk Northrop persoonlijk.’ Dat slaat...
Ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley (1841-1904)
Mark Twain en Anton Tsjechov roemden de ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley als een van de nobelste mannen van hun tijd. Maar vanwege de gruwelen van het Belgisch bewind in de Congo en een effectieve lastercampagne ging Stanley de geschiedenis in als het prototype van de moorddadige en hooghartige koloniaal. Zijn weerzien met de Congo ervaart...
Geweld tijdens de Opstand
Net als andere oorlogen ging de Opstand van de Republiek tegen het Spaanse gezag gepaard met veel ellende: plunderingen, brandstichting, bloedbaden. Willem van Oranje stond bekend als verzoeningsgezind, maar ook hij gebruikte geweld als dat in zijn oorlogsstrategie van pas kwam. Vooral de plattelandsbevolking werd hier slachtoffer van. In de zomer van 1583 hielden zo’n...
Luie spionnen
Luie Spionnen In het voorjaar van 1977 bereikte de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de belangrijkste voorloper van de huidige Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), het absolute dieptepunt van zijn populariteit. Molukkers hadden een trein gekaapt bij De Punt en hielden een school in Bovensmilde in gijzeling. En de BVD wist van niets, hoewel de dienst alle...
Flirtgedrag in het kamp
Er ging een schok door Nederland toen Ischa Meijer in 1995 overleed. Hij verkeerde op het toppunt van zijn roem. Jarenlang was hij wekelijks op de radio te horen geweest als interviewer, en zijn geschreven interviews voor Vrij Nederland gingen door voor legendarisch. Maar zoals altijd kwam de echte roem pas met de televisie. Een...
Amateur versus kenner
De hernieuwde belangstelling voor geschiedenis roept bij historici gemengde gevoelens op. Als het maar geen modeverschijnsel is, dat al te makkelijk wordt ingeruild voor een nieuwe rage. Als het maar geen goedkope nostalgie is, een kinderlijk verlangen naar verhalen uit de oude doos, toen geluk nog heel gewoon was. Popularisering mag niet te dol worden....
De misplaatste nostalgie naar de jaren zeventig
Het afgelopen jaar werd veel teruggekeken op de jaren zeventig, vol heimwee naar de de zitkuil, de demonstraties en de tijd waarin links en rechts nog duidelijk gescheiden waren. Maar het idealisme van links, dat het decennium domineerde, gleed af naar het grenzeloze egocentrisme van het ‘Ik-tijdperk’. Soms valt het niet mee om je medemens...
De economische achterstand van Vlaanderen in de negentiende eeuw
In de huidige politieke crisis in België staan Vlaanderen en het armere Wallonie lijnrecht tegenover elkaar. In de negentiende eeuw was de situatie omgekeerd: zwarte armoede hield Vlaanderen decennia lang in zijn greep. Vlaamsgezinden meenden later dat het welvarende Wallonië Vlaanderen bewust eronder wilde houden. Maar die tegenstelling werd in de tijd zelf niet zo...
Hoe konden de mensen toch zo stom zijn?
Met veel publiciteit ging in november de eerste helft van Geert Maks documentaireserie In Europa van start. Historicus en Duitsland-deskundige Willem Melching keek naar de eerste vier delen en constateerde een totale minachting voor onze Europese voorouders en talloze historische onjuistheden. Geert Mak heeft met zijn bestseller In Europa het verleden onder de aandacht gebracht...
Een kosmopolitisch revolutionair
Harry Poeze heeft met de omvang van zijn biografie van Tan Malaka een nationaal record gevestigd. Zijn boek telt niet minder dan 2191 pagina’s. De schrijver is kennelijk al lang geobsedeerd door de figuur Tan Malaka; hij wijdde er zijn doctoraalscriptie aan, daarna zijn dissertatie en vervolgens heeft hij dertig jaar besteed aan zijn opus...
Achterkamertjes politiek
In maart 2002 kozen de leden van de Eerste en Tweede Kamer in een door Historisch Nieuwsblad uitgeschreven enquête Pieter Wilhelm Adrianus Cort van der Linden (1846-1935) tot de ‘beste premier van Nederland uit de twintigste eeuw’. Als leider van het naar hem genoemde extraparlementaire kabinet (1913-1918) was deze liberale staatsman erin geslaagd twee kwesties...
Heftige kunstenaarslevens
De Britse historicus Simon Schama publiceert aan de lopende band. In Nederland brak hij door met Overvloed en onbehagen (1987), waarin hij de Nederlandse Gouden Eeuw met grote vragen te lijf ging. De geleerden vonden het wat te dik aangezet, maar het boek is nog altijd zeer leesbaar. Aan de overzijde van de Noordzee kent...